Freyr - 01.07.1976, Síða 8

á túnið, þar sem taðið var þurrkað, en þar
spratt yfirleitt vel. Með öðrum orðum má
segja, að þessi áburður hafi nægt á tíunda
hluta túnanna, svo sem dagsláttu á hverj-
um bæ að jafnaði. Ég giska á, að þurrk-
völlurinn hafi að vísu verið minni en dag-
slátta að jafnaði en sprettan á honum meiri
en annars staðar. Dæmið lítur þá svona út:
Árlegt fóSur, hkg
Hver Til áburðar-
Búfé Tala skepna Alls framleiðslu
Kýr 18.000 33.3 600.000 600.000
Geldneyti 7.000 21.4 150.000 150.000
Hross 45.000 3.33 150.000 150.000
Sauðfé 550.000 1.27 700.000 100.000
Alls 1600.000 1000.000
Þessum tölum mætti auðvitað velta á
ýmsa aðra vegu, en ég hygg þó, að útkom-
an geti ekki orðið mjög ólík þessu. Þess er
skylt að geta, að við þessa áætlun var
Guðmundur Jósafatsson mér mjög hjálp-
legur.
Þótt ónákvæmt sé, verður hér reiknað
með, að hver skepna skili jafn verðmætum
áburði fyrir hvert kílógramm af heyi, sem
hún étur, og hvort sem það er taða eða
úthey.
Samkvæmt þessu hafa það verið 1000.
000 hestar af heyi, sem gáfu af sér árlegan
áburð á túnin, áburð, sem svo spruttu upp
af 550.000 hestar af töðu til jafnaðar. Þetta
má túlka svo, að þegar áburður var allur
notaður á túnin, hafi skepnurnar ræktað
55% af fóðri sínu. En heyið, sem í reyndinni
gaf af sér þennan áburð, var öll taðan og
til viðbótar um 43% af útheyinu, 450.000
hestar af 1.050.000 hestum.
Þessa reglu um, að búfjáráburður sé
hverju sinni myndaður af töðunni og 43%
af útheyinu, tel ég nothæfa allt frá aldamót-
um. Það gerðist nefnilega nokkuð samtímis,
að taðbrennslan minnkaði og engjahey-
skapur dróst saman, mest eftir lok síðari
heimsstyrjaldar.
Páll
Bergþórsson.
Hér yrði of langt mál að bera þessa nið-
urstöðu saman við álit ýmissa mætra
manna, sem skrifuðu af miklu fjöri fyrir og
eftir síðustu aldamót um það, hvort búféð
ræktaði fóðrið sitt. Þeir voru meðal ann-
arra, Torfi í Ólafsdal, Sæmundur Eyjólfs-
son, Guðmundur Hannesson, Sigurður Sig-
urðsson, Jónas lllugason og Vigfús Guð-
mundsson. Tölur mínar virðast koma vel
heim við skoðanir Torfa, Guðmundar og
Vigfúsar, en Sæmundur og Jónas töldu
jafnvel, að skepnurnar ræktuðu fóðrið sitt
að fullu, ef áburðarhirðing væri í besta lagi.
Þeir álitu þó, að mikið vantaði á góða hirð-
ingu áburðar.
Veigamestu rannsókn á þessu efni gerði
Jakob H. Líndal eftir gögnum frá árinu
1912. Með aðstoð sýslubúfræðinga safnaði
hann skýrslum um notkun áburðar og töðu-
fall á meira en 600 norðlenskum búum og
komst að því, að búféð ræktaði að jafnaði
57% af fóðri sínu. Þetta er í ákjósanlegu
samræmi við niðurstöðu mína. Hér má þó
skjóta því inn í, að það er mjög afstætt
hugtak, að búféð rækti fóðrið sitt, og því
marki er raunar lengst af hægt að ná með
því að hafa túnin nógu stór en þá auðvitað
í lélegri rækt. Lausn gömlu mannanna á
þessu vandamáli var sú að bera ekki á
nema hluta af slægjunum, það er túnin.
Hinn hlutinn, engjarnar, fékk engan áburð.
Þetta voru einfaldlega hagkvæmustu vinnu-
252
F R E Y R