Freyr - 01.11.1990, Side 16

Dr. Þorsteinn Karlsson, matvælafræðingur,
Osta- og smjörsölunni sf.
Hvert stefnir mjólkurframleiðslan?
Innanlandssala mólkur, nýr búvörusamningur, reiknistuðlar og frjáls
innflutningur.
/ núgildandi búvörusamningi milli Ríkisstjórnar Islands og Stéttarsambands bœnda er
stuðst við samningsbundna reiknistuðla, þegar ákveðið skal magn mjólkur, sem þarf til
að framleiða tiltekna afurð. Sem dœmi um áhrif reiknistuðlanna má nefna að í
ársuppgjöri búvörusamning
mjólkurafurðir yfir í mjólk.
Innanlandssalan hefur síðan
áhrif á fullvirðisrétt mjólkurfram-
leiðenda. Annað dæmi um notkun
reiknistuðlanna er þegar ákveða
skal verðábyrgð framleiðenda
vegna umframmjólkur, þ.e. inn-
vegna mjólk á verðlagsárinu utan
verðábyrgðar ríkissjóðs. Þá er um-
frammjólkin umreiknuð vfir í t.d.
ostakíló og framleiðendur bera
síðan ábyrgð á útflutningi um-
reiknaðs ostamagns.
Reiknistuðlarnir. sem notaðir
eru í búvörusamningum, taka ein-
ungis mið af fituinnihaldi mjólkur-
er innanlandssala fundin út
innar og munu að öllum líkindum
reynast vel út samningstímabilið.
Hins vegar verða að konra til
próteinreiknistuðlar, ef gera á
nýjan samning eftir 1992. þ.e.a.s.,
ef stuðst verður við reiknistuðla á
annað borð. Það kentur frarn á
línuriti 1 að eftirspurn eftir
próteinhluta mjólkurinnar stefnir
frant úr fituhlutanum í árslok 1993.
Ef innanlandssalan tæki áfram mið
af fitureiknistuðlum væri innan-
landssala búvörusamningsins of
lágt áætluð. til tjóns fyrir mjólkur-
framleiðendur.
með því að umreikna seldar
Ýmislegt í sölutölum yfirstand-
andi almanaksárs, bendir til þess,
að þróunin í átt að aukinni eftir-
spurn eftir próteinhluta mjólkur-
innar umfram fituhluta hennar
gerist hraðar en línurit 1 gefur til
kynna.
Það verður þó að viðurkennast.
að ekki fer alltaf sem horfir og
greinarhöfundi er enn í fersku
minni spá sem hann gerði um 1984
og kallaði spámannlega „Mjólkur-
iðnaðurinn 1990“. í henni áætlaði
hann að línurnar skærust um 1989.
Spáin gekk illa eftir. þar sem
1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Línurit 1. Sala mjólkurafurða miðað við filu annars vegarog prótein liins vegar.
840 FREYR
21. NÓVEMBER 1990