Freyr - 01.11.1990, Blaðsíða 21

Trjávinnsla á Hallormsstað. (Ljósm. Sig. Blöndal).
lán heldur en styrk til jarðanna eða
eigenda þeirra, því að þau ákvæði
fylgja, að þegar skógurinn fer að
skila afurðum. endurgreiði um-
ráðamaður jarðarinnar 15% af
nettótekjum til ríkisins. Þannig má
reikna með að skógurinn skiii rík-
inu sínu framlagi, eða a.m.k. vöxt-
um af því. Auk þessara ákvæða í
frumvarpinu er ákvæði um að allt
að 5% afurðaverðs skógarnytja
verði lagt í sérstakan sjóð fyrir
hverja einstaka jörð og verði hon-
um varið til að kosta viðhald skóg-
arins á viðkomandi jörð og til að
planta að nýju, þegar skógurinn
verður felldur.
Þessi ákvæði tel ég að skipti
sköpum fyrir alla aðila og geti sætt
umráðamenn skógarjarða og aðra
þegna þjóðfélagsins.
Þjóðin öll leggur fram stofn-
kostnaðinn sem hún fær síðan end-
urgreiddan annars vegar beint, og
til viðbótar betri og fegurra land til
búskapar og útivistar, og nýja auð-
lind, sem sparar gjaldeyri og at-
vinnu.
Hvað um skógrækf í öðrum
héruðum og sveitum?
Ég get vel skilið að eigendur og
ábúendur jarða í öðrum sveitum,
sem áhuga hafa á skógrækt. líti
öfundaraugum til þeirra, sem nú
er boðin þátttaka í Héraðsskóga-
verkefninu, og eðlilegt að sú til-
finning sé sárust hjá þeim, sem
næstir búa.
Ég vil vona að þetta framtak sé
aðeins byrjun á öðru meira, að
þetta sé tilraun til að afla reynslu á
framkvæmd skógræktar, sem
byggð verði á svipuðum grunni og
nái brátt til alls landsins eftir því
sem við á.
Einhvers staðar þurfti að byrja
og mjög eðlilegt að byrja á þessum
stað af fleiri ástæðum. í fyrsta lagi
er hér um víðlent svæði að ræða,
þar sem löng reynsla liggur fyrir
um að ákveðið afbrigði eða kvæmi
af vissri trjátegund vex vel og
áfallalaust.
í öðru lagi stendur svo á, að á
þessu svæði er nú næstum fjárlaust
vegna fjárskipta til útrýmingar á
riðuveiki. Ný atvinnugrein mun
draga úr þörf sveitafólksins til að
taka upp sauðfjárbúskap í sama
mæli og áður. bæði með því að
skapa önnur atvinnutækifæri og
einnig bætir skógræktin beint skil-
yrði til annars búskapar, svo sem
korn- og garðræktar og ekki síst
ferðamannaþjónustu.
Lagafrumvarpið um Héraðs-
skóga er mjög í svipuðum anda og
lög, sem lengi hafa verið í gildi í
Noregi um nýræktun skóga á landi
sem betur þykir henta til þess en
annars búskapar.
Þar eru styrkir úr opinberum
sjóðum allt að 90% og sömu trygg-
ingar krafist til viðhalds og endur-
nýjunarskógarins. Hinsvegarmun
ekki krafist skatts við uppskeru
eins og hér.
Lokaorð.
Segja má, að með því að planta
trjáplöntum í jörð og búa þeim
vaxtarskilyrði með vörslu, sé verið
að leggja gull í lófa komandi kyn-
slóða. Ef til vill er engin fjárfesting
til, sem ávaxtar sig betur og skapar
verðmætari höfuðstól. Það er eins
og að leggja fé inn á bundinn reikn-
ing, ekki til 6 mánaða heldur 6
áratuga.
Við íslendingar eigunt ákaflega
mikið af landi. sem lítið eða ekkert
nýtist til búskapar í flestum sveit-
um landsins, og nú mun minna en
áður. þegar búfé fækkar til stórra
muna. Meðþvíaðplantatrjáplönt-
um af réttum tegundum í þetta
ónýtta land og verja það fyrir
ágangi búfjár í 20-30 ár, (eftir það
þarf ekki vörslu), myndi vaxa upp
nytjaskógur á þessu landi, sem
væri orðið feiknamikið verðmæti
eftir 50-100 ár. Sáskógurtæki ekki
neitt frá neinum, en stórbætti bú-
skaparskilyrðin á skóglausu svæð-
unum með skjólinu, sem hann
veitti.
Að mínum dómi skiluðu kyn-
slóðir tuttugustu aldar landinu af
sér með nokkurri reisn, ef hér
verður hafin umtalsverð skógrækt
um aldamót og búið að leggja
skipulagslegan grun að stórfelldu
áframhaldi á þeirri ræktun, sem
kynslóðir næstu aldar fengju að
njóta.
Þar væri innstæða á bundnum
reikningi, sem kæmi til með að
standa fyrir nokkru af þeim skuld-
um, sem við skiljum eftir okkur.
Púll Sigbjörnsson er stjórnarmadur í
Verkefnisstjórn Héraðsskóga, en hlutverk
hennar er að undirbúa skógrœklurátak á
Héraði. Verkefnisstjórnin er skipuð af
landbúnaðarráðherra og í henni eru, auk
Páls, Edda Björnsdótlir, Álfhildur Ólafs-
dóttir, Jón Loftsson og Krislófer Olivers-
son.
21, NOVEMBER 1990
Freyr 845