Freyr - 01.11.2000, Blaðsíða 27

l.tafla. Upplýsingar um víðiklóna í tilraun á Torfalæk A-Hún.
Söfnunarnúmer Tákn Tegund Kvæmi
A-127-pl.3 C S. alaxensis NA-kvísl Unalakleet River
A-497-15, pl. 1 A S. hookeriana Yakutat
Hríma (S2A) V S. alaxensis Copper River Delta
Gústa (Tröllavíðir) X S. alaxensis Granite Creek
A-050 N1 S. alaxensis ssp. longistylis Ambler Airport
A-115 N2 S. alaxensis Ssp. longistylis Unalakleet River Bridge
A-216-l N3 S. alaxensis ssp. longistylis Lake Clark
A-262-2 N4 Salix sp. Port Alsworth, lOOm.h.y.s.
A-388-1 N5 S. alaxensis ssp. longistylis Summit Lake
A-389-6 N8 S. alaxensis ssp. longistylis Summit Creek
A-390-4 N9 Salix sp. Colorado Creek
A-394-2 Nll S. alaxensis Bonanza Creek
A-401-10 N12 S. alaxensis Suðurendi Kenai Lake
A-411-l N14 S. alaxensis Ninilchik
A-416-3 N15 S. scouleriana? Resurrection River
verðum Miðfirði. Ekki er ástæða til
að nota Olavíði nær ströndinni
nema e.t.v. með harðgerðari og
grófari klónum.
Sá klónn, sem einna mest hefur
verið í ræktun, var fluttur inn árið
1963 og kenndur við Ágúst Áma-
son skógarvörð og nefndur Gústa-
víðir (Ólafur Njálsson, 1994).
Þetta er sá klónn sem kallaður hefur
verið brúnn Alaskavíðir eða trölla-
víðir. Þessi klónn er harðgerður,
hraðvaxta og grófgerður. Hann
þrífst að jafnaði vel um allt land allt
frá ystu ströndum inn til dala.
1. mynd sýnir lifun víðiklóna í
þriggja ára tilraun á Torfalæk í
Austur-Húnavatnssýslu. Fyrir utan
Gústavíði, sem hefur einkennisstaf-
inn X, standa þrír Alaskavíðiklónar
sig vel en þeir hafa númerin C, N1
ogN8. Afföll í tilrauninni em mjög
mikil sem skýrist af því að plantað
var í grasgefið land sem ekki hafði
verið plastlagt og grasið virðist
hafa náð undirtökunum.
Alaskavíði er auðvelt að fjölga
með stiklingum sem eykur gildi
hans mikið í skjólbeltaræktuninni
gífurlega. Þetta þýðir að bændur
geta á skömmum komið sér upp
ræktun þar sem afklippur af eldri
beltum eru notaðar til að koma
nýjum á legg.
Viðja (Salix borealis)
Heimkynni við'
eru í Norður- og
Mið-Evrópu og í
Síberíu en í heim-
kynnum sínum ve>
hún einkum í rökt
jarðvegi og á lækj
bökkum (Ásgeir S'
bergsson, 1989). Viojan
er stórvaxinn runni og í sumum til-
fellum miðlungsstórt tré og getur
orðið allt að 10-12 m hátt (Ólafur
Njálsson, 1994).
Viðjan var fyrst flutt til landsins á
árunum 1936-1939 frá Norður-
Noregi og mikið notuð í fyrstu
skjólbeltin sem plantað var hér á
landi og reyndist vel (Baldur Þor-
steinsson, 1990 (1)).
Mikið af íslenskri viðju er líklega
blanda af Salix borealis og Salix
nigricans (Dökkvíðir) (Ólafur
Njálsson, 1994).
í ræktun eru nokkrir stofnar af
viðju sem eru misjafnlega harð-
gerðir. Dæmi um sterka klóna eru
Hallormsstaðaviðja og Borgarviðja,
en það eru klónar sem sluppu vel í
aprfihretinu 1963 og stóðu af sér
kulda sumarsins 1979 (Ólafur
Njálsson, 1994).
Viðja og gulvíðir æxlast auðveld-
lega saman og getur verið erfitt að
ákvarða um hvora tegundina er að
ræða. Það sama á við um brekku-
víði, sem er gulvíðiblendingur, en sk.
Hreggstaðavíðir sem talinn er sér-
lega vindþolinn og duglegur er lík-
lega einmitt blendingur brekkuvíðis
og viðju (Jóhann Pálsson, 1997).
Viðja er hraðvaxta ef jarðvegur er
frjósamur og rakur en vöxtur henn-
ar er heldur fíngerðari en t.d.
Alaskavíðis. Hún er vindþolin og
hentar líklega vel í húnvetnsk skjól-
belti. Benda má á að viðja kemur
vel til greina nálægt húsum eða þar
sem æskilegt er að beltin séu fín-
gerðari.
Viðju er auðvelt að fjölga með
vetrarstiklingum og auðvelt er að
nota hana í græðlingaskjólbelti.
Þetta gerir viðju meðfærilega og
ódýra í ræktun.
FREYR 10/2000 - 27