Fylkir - 23.12.1963, Blaðsíða 17

JÓLA- OG ÁRAMÓTABLAÐ FYLKIS 1963
17
*~ * *•' • —------- - — — - ------— - ■■ ■ - —*in i— -!*■• - ------ - - r*- 'iiiMn r*»i—ini^in n><~infi
JÓHANN GUNNAR ÓLAFSSON, bæjorfógeti:
Skemmtanalífið í Vestmanna-
eyjum á síðari hluta 19. aldar

Skemratanalífið í Vestmanna-
eyjum á síðari hluta íg. aldar
var mjög fáskrúðugt, eins og
raunar annarsstaðar á land-
inu. Engar almennar skemmtan-
ir voru og sárasjaldan voru leik-
sýningar, en þó lienti það. Þjóð-
hátíðin var haldin 1874, en síð-
an ekki aftur fyrr en um alda-
ntót. Opinberir dansleikir þekkt
ust ekki, nerna hvað fólk talaði
sig saman að eiga gleðistund
saman. Agnes Aagaaxd, kona
Aagaards sýslumanns, minnist
á dansæfingar í dagbókarblöð-
um sínurn árið 1878 ,en að öðru
leyti nefnir lnin ekki aðrar sam-
komur, nema á heimilum
manna.
Hér verða þýddir nokkrir
kaflar úr dagbókum Agnesar
um dansskemmtanir þær, sem
hún minnist á 1878.
„4. lebrúar. Nú hefur aftur
liðið alllangur tími, svo að ég
hef ckki tekið mér penna í
hönd og sú ástæða er til þess,
að við höfum lifað í sukki og
svalli. Eg er viss um, að þið
'erðið alveg undrandi, er þið
heyrið lxversu við höfurn sleppt
okkur lausum. Með hverjum
degi sem líður finnst okkur að
við séum unggæðislegri og gal-
gopalegri.
Veðrið var svo dásamlegt 22.
þ- m., að við fórum öll með
Gunnar í vagninum alla leið
inn á Eiði. Drengurinn var svo
glaður yfir því að koma undir
bert loft, að unun var að horfa
á hann.
Þegar við komum heim, var
ég oiðin svo jxreytt, af því hve
erfitr var að aka vagninum eft-
*r hinum slærnu vegum hér, að
ég mátti til með að leggja mig
um klukkustundar skeið til Jxess
að safna kröftum fyrir kvöldið,
sókum þess að við ætluðum á
dansæfinguna í Nöjsomhed,
gömlu íbúðina okkar. En jxar
höfum við verið síðustu skipt-
in af Jxví að Bjarnasenshjónin
\'oru orðin Jxreytt á Jxví að lána
aUtaf húsnæði. í fyrsta skiptið,
sem við vorum í Nöjsomhed,
veittu prestshjónin kaffi og
jólaköku, og í kvöld Thomsens-
hjónin í Godthaab. Eins og
venjulega skemmtum við okkur
ágætlega. Marius skemmtir sér
jafnvel á þessum dansæfingum.
Signe var með okkur, og var hún
himinlifandi og orðin tryllt í
dansinn. . . En nú ætla ég að
segja frá verstu ærslunum: við
höfum sannarlega haft ball. Á
afmælisdegi Mai'íusar höfunx
við venjulega lxaft karlmanna-
samkvænxi, og þar eð það fólk
sem kemur árdegis til þess að
óska til hanxingju mcð daginn
er boðið um kvöldið eftir venj-
um lxér og sumir, senx koma,
eru okkur alls ekki að skapi,
og okkur langaði til að liafa
ball, snérum við á þá, Hugsaðu
þérallt unxstarígið, séní ég hafði
af Jiessu, \;ið tókunx teppið af
gölfiríii og "fluttum húsgögnin
xit og koríium jxeini fyrir á víð
og dreif.
Árdegis komu menn til að
óska til hamingju og var þeiixx
veitt eins og venjulega súkku-
laði með líkjör. Um leið og Jxeir
voru farnir tæmdum við stof-
una ajveg.pg .fórum í beztu föt-
in okkar. Börnin mín liktust
tvcimur litlum englum. Ciet
urðu gizkað á Jiað, María, með
liverju ég hafði skreytt Dodo?
Hvítu fötin lians Áka, seni þú
sendir einu sinni og hvítunx
sokkum.. Kl. 7 koixi fólkið, ung-
ir og gamlir, við vorum alls
með manni og nxús 38 talsiixs í
stofu, sem er 6 álnir á aðra lilið
en 7 á hina.. Hitinn var nxikill
og allir glaðir og kátir og eng-
inn fann til þrengslana, hér eru
menn vanir slíku. Við döns-
uðum lancier og hringdansa
svo gólfið og ofninn hristust.
Fyrst veitti ég súkkulaði með
heimabökuðum smákökum.
Karlnxennirnir fengu púns.
Seinna unx nóttina fengu allir
kaffi aftur. Þið fáið semxilega
heilahristing, þegar þið heyrið
hversu mikið purfti til: 3 pund
af súkkulaði bæði árdegis og um
kvöldið, og allir fengu eins mik
ið og Jxeir vildu og þótti Jxað á-
gætt. Ég lxafði aðeins útvegað
mér 12 potta af mjólk, en venju
lega notar fólk 5 potta í pundið,
Jxað er ægileg franxleiðsla. Sjálf
liafði ég íxokkuð af mjólk, og
Jxar sem ég pantaði nxjólk, vildi
fólkið ekki taka peninga fyrir
hana. Kaffið var lagað úr l/z
pundi af baunum og kaffibæti,
og Jxað sauð svo að eldhúsið var
fullt af gufu. Ég stóð í meii'a en
klukkustund og gerði ekki axxn-
að en að fylla bolla, sem Signe
bar inn. Flestir drukku 2 bolla
og sumir Jxrjá. íslendingar eru
vitlausir í kaffi, en það hlýtur
að vera mesta gutl, þar sem Jxeir
drekka kaffi 3—4 sinnum á dag.
Eg hafði safnað saman í'jóma
síðustu dagana og lxafði ég xxóg
af honum. Við liöfðum saumað
slaufur úr rauðum ullarböixdum
og lxvítum bendlum. Silkibönd
er ekki liægt að fá, og pappírs-
rósir. Þetta Jxekkist hér ekki og
gerði mikla lukku. Kl. 2i/> hætti
dansinn og liöfðum við mikla
skemmtun af hoixum og ég hef
mikla ánægju af æskufólki mínu,
Jxar eð það er auðsætt öllunx,
hversu mikil breytixxg hefur
orðið á karhnönnunx síðan ég
byrjaði að kenna þeinx. Áður
kunnu þeir ekki að hneygja sig.
Þegar Jxeir buðu stúlkunum
upp í dans komu Jxeir og di'ógu
Jxær á fætur og skildu Jxær eftir
á miðju gólfi að dansi loknum.
Nú hneigja þeir sig sixoturlega
bæði á undan og eftir dansinn.
og færa jafxxvel stúlkimum vatn-
Stúlkurnar kunnu ekki heldur
að lmeygja sig. Þetta liefur ver-
ið mikið verk. En nú hef ég
nxikla ánægju af þeim öllum.”
„AUar viðræðurnar snérust
um dansæfinguna, sem liafði
verið í Nöjsomhed kvöldið áð-
ur fyrir frumkvæði unga fólks-
ins, sem ég og mitt fólk neituð-
unx að eiga Jxátt í, þar eð mér
þótti að bera í bakkafullan læk-
inn rétt á eftir hinni. Kvöldið
rann út í sandinn. Enginn lxinna
fullorðnu kom. Læknishjónin
gáfu kaffi og lummur, sem
gengu til þurrðar og auk þess
lét konan sér sænxa að stinga
karlmönnum sneiðar allt kvöld-
ið, af Jxví að henni fannst þeir
dansa of lítið við dóttur hennar
og fiænku. Urðu af þessu mikil
leiðindi. Þetta átti að verða síð-
asta kvöldið, en nú vill fólkið
fá eitt kvöld ennþá, ef ég vil
koma og stjórna eins og venju-
lega. Við sjáum nú til.”
Seinna minnist hún ekki á
Jxessar skemmtanir og liafa Jxær
kannski alveg fallið niður.
Frn Vesirnannaeyjum sidari hluta 19. aldar.