Fylkir - 23.12.1978, Blaðsíða 9

9
FYLKJR
saga þessa máls er rækilega
rakin, og vík ég því ekki frekar
að þessu hér£
Karl átti sæti í sjávarútvegs-
nefnd efri deildar Alþingis
1919. Þá bar nefndin fram
frumvarp til laga um land-
helgisvamir, sem náði fram að
gaöga. Par var Íandsstjómmm
heimilað að kaupa eða láta
byggja, svo fljótt sem verða
mætti, eitt eða fleiri skip til
landhelgisvama með ströndum
íslands.
Landsstjómin neytti ekki
þessarar heimildar.
En þá gripu Vestmanneying-
ar til sinna ráða undir fomstu
Karls. Þeir stofnuðu Björg-
unarfélag Vestmannaeyja og
keyptu árið 1920 björgunar-
skipið Þór, sem þeir ráku og
héldu úti um vertíðir á eigin
kostnað. Nokkur styrkur fékkst
úr ríkissjóði tii kaupanna og
rekstursins, en meginhlutur
framlaganna til skipsins kom
frá eyjaskeggjum. Síðan keypti
landsstjómin skipið 1926, en
með þessum kaupum og þessari
starfsemi hófust landhelgis-
vamir og björgunarstarfsemi á
sjó á íslandi, sem orðið hefur að
stórfelldu liði.
Karl Einarsson var formaður
Björgunarfélagsins frá upphafi.
í embættistíð Karls Einars-
sonar vom í Vestmannaeyjum
örar framfarir, menn risu úr
örbirgð til efna og jafnframt að
þori til nýrrar leitar að við-
fangsefnum og bættum kjömm.
Vélbátaflotinn stækkaði með
hverju ári með ótrúlegum
hraða og öll umsvif að því
skapi. Áður höfðii menn stritað
á árinni öld eftir öld og reitt upp
emn ug einn fisk úr auðlegð
hafsins, með einum öngli á
handfæri, en nú varð á fáum
ámm slík umbylting í atvinnu-
háttum, að furðu gegnir. Menn
streymdu til Vestmannaeyja úr
öllum landshlutum. Það orð fór
af Eyjunum, að duglegir menn
gætu bjargast þar betur en
annarsstaðar á landinu. íbúum
fjölgaði mjög ört. Árið 1910
vom þeir 1319, en 1924 2841.
Þessi þróun kallaði á lausn ótal
viðfangsefna samfélagsins, og
þar hafði Karl alla fomstu sem
yfirvald og oddviti sýslunefnd-
ar og bæjarstjómar. Var það
almanna rómur, að honum
færist hún vel úr hendi, og ber
kjörfylgi hans vott um þær
vinsældír, sem hann naut á
sínum bestu ámm í Eyjum.
í Stjómarráðinu vann Karl
frá því að hann lét af embætti
fram í háa elli, og gat sér þar
gott orð fyrir störf sín að
endurskoðun. í afmælisgrein,
sem starfsbróðir hans í mörg ár,
Einar Bjamason, prófessor,
skrifaði um hann í Morgun-
blaðinu á níræðisafmæli þans,
segir meðal annars svo:
„Þótt hann sé nú fýrir tíu
ámm látinn af störfum þar (þ.e.
í ríkisendurskoðuninni), að
nafninu til, hefur oft komið
fyrir síðan, að til hans hefur
verið leitað með verkefni, og
lítinn eða engan bilbug virðist
enn vera að finna á skarp-
skyggni hans.
Karl hefur átt stormasama
ævi. Þegar leiðir okkar lágu
fyrst saman, hafði hann stríti
lengi við veikindi sín og sinna,
og stríddi miklu lengur við þau
en flestum er boðið. En svo bar
hann hærri hlut og varð æ
raunbetri starfsmaður sem árin
færðust á hann, og þegar að því
aldursmarki kom, sem flestir
hætta störfum og byrja að missa
starfsgetu sína, virðist Karl
vera að ná hámarki starfsþrótt-
ar síns.
Þetta óskiljanlega þrek er nú
að vísu farið að þverra, en það
entist ótrúlega lengi, og skýr-
leiki hans í hugsun virðist
jafnmikill enn sem fyrr.”
Ég kom að sjúkrabeði hans í
Landakotsspitala skömmu áð-
ur en hann andaðist. Við rædd-
um saman litla stund um
Vestmannaeyjar, hin fómu
heimkynni hans í hálfan annan
áratug og starfssvlð mann-
dómsáranna. Lá honum gott
orð til þeirra daga og þeirra
manna, sem vom samferða-
menn hans á þeim árum. Ég er
þess fullviss, að hans verður
lengi minnst í Vestmannaeyj-
um fyrir góða forustu í hinum
mestu nauðsynjarmálum eyja-
skeggja, og að hann fær þar gott
eftirmæli.
Karl kvæntist árið 1904
Elínu, dóttur Jónasar Þorvarðs
Stephensen trésmiðs og póst-
afgreiðslumanns á Seyðisfirði,
og voru þau nær jafnaldra og
bæði uppalin á Seyðisfirði.
Jónas var sonur séra Stefáns
sonar Stefáns amtmanns Step-
hensen á Hvítárvöllum Ólafs-
sonar Stefánssonar stiftamt-
manns. Móðir Elínar var
Margrét, dóttir séra Stefáns
Bjömssonar aðstoðarprests á
Hólum í Hjaltadal, hjá séra
Benedikt Vigfússyni, föður-
bróður sínum.
Elín var lagleg kona og
höfðingleg, og hin besta hús-
móðir. Reyndist hún manni
sínum hin styrkasta stoð og best
þegar mest á reyndi, að kunn-
ugra sögn.
Af bömum þeirra, sem uþþ
komust, em enn á lífi: Jónas
Karl kennari, Pálína Margrét,
húsfreyja í Reykjavík, og
Stefán Einar rafvirki. Anna
Guðrún hárgreiðslukona dó 27
ára.. 1944.
óskilgetinn sonur, "Gunnar
Svanhólm Júlíusson, f. 1918, d.
1978. Móðir: Guðrún Péturs-
dóttir, verslunarm. á Tangan-
11111 Jóhann Gunnar Ólafsson
Aðventsöfnuðurinn í
V estmannaeyjum
í janúar n.k. eru 55 ár Iiðin
frá stofnun safnaðarins
S.D.Aðventista í Vestmanna-
eyjum.
Norskur vakningaprédikari
O. J. Olsen kom til Vest-
mannaeyja árið 1922 og tók að
boða Eyjabúum boðskap að-
ventista. Hann hafði þá verið á
íslandi í 12 ár og myndað
söfnuði víða.
Vestmanneyingar tóku þess-
um unga manni vel og sóttu
samkomur hans af svo miklum
áhuga, að aðal samkomustaður
bæjarins sem þá var, Nýja bíó
við Vestmannabraut, rúmaði
ekki alla þá sem komu til að
hlusta, svo margir urðu frá að
hverfa.
Árangurinn af þessu predik-
unarstarfi hans varð sá að 24.
janúar 1924 var fyrsti hópiirinn
skírður niðurdífingarskím, alls
27 karlar og konur, og svo
stuttu síðar annar hópur. Eg læt
fylgja mynd af söfnuðinum sem
tekin var árið 1924 eða 1925.
Árið 1925, um sumarið, var
svo kirkja byggð og hófust
samkomur í henni á næsta ári.
Árið 1928 er svo stofnaður
bamaskóli safnaðarins. Fyrsti
kennari var Sigfús Hallgríms-
son, en núverandi kennari er
O. J. Oisen
Lilja Sigurðardóttir. Skóunn er
því 50 ára á þessu ári.
O. J. olsen lést í Svíþjóð á
heimili Jóseps sonar síns, 24.
sept 1978, og var jarðsunginn
þar 6. okt.
Við það tækifæri talaði Júlíus
Guðmundsson, sem lengi var
prestur safnaðarins á íslandi,
og hafði þetta meðal annars að
segja:
„öllum sem þekktu O. J.
Olsen, var það ljóst, að hann
var ekki neitt meðalmenni.
Hann var sérstæður maður á
margan veg. En með því að ég
tel mig þekkja allvel eðlisgerð
Islendinga og einnig þau kjör,
sem ríktu á Islandi á starfstíma
O. J. Olsens, er það sannfæring
mín, að enginn maður annar
hafi verið fær um að standa í
sporum hans. íslensku þjóðinni
er kunnugt um fráfall hans. Þeir
eru margir heima, sem minnast
hans með virðingu, hlýhug og
þakklæti - fyrst og fremst þeir,
sem tilheyra söfnuði hans - en
einnig fjöldi annarra í öllum
stéttum þjóðfélagsins heiðra
minningu hans og þakka þau
spor, sem hann markaði meða
íslensku þjóðarinnar.”
Sama dag var minningar-
athöfn í kirkju safnaðarins í
Reykjavík. Sigurður Bjarna-
son, núverandi forstöðumaður
safnaðarins sagði þá m.a.:
„Olsen hlaut óvenjufjöl-
þætta hæfileika. Hann var
söngmaður mikill og naut þess
að syngja, söng oft einsöng á
samkomum sínum. Hann lék á
fiðlu og hafði mikið yndi af
tónlist. En hann kunni líka að
smíða og halda á hamri, enda
kom það sér vel í starfi hans.
Hann var greindur maður og
mikill námsmaður og las mikið,
einkum á sviði guðfræði og
sögu og var minni hans við
brugðið. En þeir eiginleikar
sem hann er þekktastur fyrir
voru prédikarahæfileikar hans.
Þar naut hann • víðtækrar
Söfnuðurinn á fyrstu starfsánun
þekkingar þekkingar sinnar
allrar. Hann talaði alltaf
blaðlaust. Sumir sem hlýddu á
hann þegar hann var upp á sitt
besta telja að ræður hans hafi
verið innblásnar, svo sterkur og
magnþrunginn var boðskap-
urinn sem hann flutti. Það var
mikil blessun fyrir aðvent-
boðskapinn að hafa slíkan
hæfileikamann í fylkingabrjósti
þegar boðskapurinn var að
kveðja sér hljóðs hér á landi.”
Ég hefði mjög gjarnan viljað
segja miklu meira um stofnun
og starf safnaðarins hér í Eyjum
á þessum tímamótum, en vegna
plássleysis í jólablaði Fylkis
verður þetta að nægja að sinni.
Gleðileg jól, farsælt komandi
ár.
Jóhann Á Kristjánsson
Á 40 ára afmælinu 1964