Ný vikutíðindi - 31.10.1969, Blaðsíða 4

4
NÝ VIKUTlÐINDI
— Fjársvikamáfin
Framh. af 1. síðu.
flutningsleyfi, sem jafngilda
nokkurs konar opinberri
löggildingu um útflutning.
Hann fékk góðan tíma til að
hagræða bóklialdsgjöfum
sínum, og fjármunir, sem
eru taldir hafa numið tug-
um milljóna, greiddust til
hankanna fyrir útflutnings-
vörur, sem Friðrik Jörgen-
sen hafði fiutt út og hélt á-
fram að flytja út.
Hálfu ári eða meira, eftir
að Útvegsbankinn kærði,
framseldi Jörgensen svo bú
sitt til gjaldþrotaslcipta, en
fjármunir þeir, sem höfðu
greiðzt til bankanna á tíma-
bilinu frá því að kært var
og fram að gjaldþrotinu,
munu ekki liafa runnið inn
i þrotabúið, heldur munu
bankarnir liafa ráðstafað
þeim.
Ekkert hefur fengizt upp-
lýst um það, hversu milljóna
tugum hefur verið ráðstaf-
að, en það eitt er vitað, að
fiskframleiðendur, sem
höfðu flutt út fiskafurðir á
vegum Friðriks Jörgen-
sens, sitja eftir með ófengn
ar afurðagreiðslur og átti
þó greiðsla afurða að vera
tryggð í gegnum greiðslu-
kerfi gjaldeyrisbankanna.
En það, sem merkilegast
skeði í þessum málum, er
það, að þegar svona var
komið, þá virðist ÍJtvegs-
bankinn alfarið hafa tekið
Jörgensensfyrirtækin upp á
arma sína og annast hann
nú rekstur Fiskiðjunnar og
Fiskimjölsverksmiðjunnar í
V estmannaeyj um.
Nýr framkvæmdastjóri
var settur yfir Fiskiðjuna,
piltur sem liafði horfið frá
lögfræðinámi og gerst snögg
soðinn Oddfellowi.
Yfir Fiskimjölsverksmiðj-
una var settur nýr yfirfram-
kvæmdastjóri, sonur Gísla
Gíslasonar, en Gísli hefur
útflutning og flutninga af-
urða Fiskimjölsverksmiðj-
unnar á höndum, en liann
er sameignarmaður Frið-
riks Jörgensen og félaga
hans í gegnum félagslegar
sameignir í Hafskip.
Samkvæmt þinglýstum
skuldum á eignir fyrirtækja
þessara nema skuldir þeirra
hundruðum milljóna, áð
meðtöldum afurðalánum.
Til viðbótar helþögn dag-
blaða stjórnmálaflokkanna
vekur það nokkra furðu, að
enginn þingmaður skuli ger
ast svo forvitinn að spyrj-
ast fyrir um mál þessi á Al-
þingi Islendinga. Og ekki
hefði það verið talið að ófyr
irsynju, þótt fjármálaráð-
herra hefði i fjármálaræðu
sinni vikið að þvi, hversu
einu þessara fyrirtækja
hefði opnast fjármunafyrir-
greiðsla, eftir að upp komst
að dregnar höfðu verið und
an skatti 25 milljónir af
tekjum fyrirtækisins.
Fjármálaráðherrann
hefði líka getað látið þess
getið, að skattahækkanirn-
ar vegna hinna undan
skotnu tekna væri hvorki
innheimtur af ríki né Vest-
inannaeyjakaupslað. Það
hefðu þótt meiri tíðindi en
margt annað, sem ráðlierr
ann nefndi í ræðu sinni.
En krafa fólksins er, að
laununginni yfir stóru fjár-
svikamálunum sé aflétt.
— Gagnrýni
kurteisi gagnvart þeim, sem
í raun leika viðkomandi hlut-
verk.
Svipað verður uppi á ten-
ingnum í leikdómi Tímans
nú nýlega um frammistöðu
Ævars Kvaran í hershöfð-
ingjanum í „Betur má ef
duga skal“, en hann liefur
hlotið frábæra dóma fyrir
leik sinn í Jjessu hlutverki.
Þar er þeirri vitleysu haldið
fram, að Peter Ustinov skrifi
öll aðalhlutverk í leikritum
sínum fyrir sjálfan sig. Og
þótt Ustinov hafi lil dæmis
aldrei leikið hershföðingjann
í þessu leikriti, ])á fær liann
í þessum leikdómi Halldórs
Þorstcinssonar Iiið mesta lof
fyrir frammistöðu sína í
þessu hlutverki, og svo fer
leikdómarinn að hera saman
leik mannsins, sem leikur
hlutverkið hér í Þjóðleikhús-
inu, og höfundarins, sem
aldrei hefur leikið það.
Og þá kemur þetta gamla,
að lofa Ustinov fyrir það,
hvernig liann mundi hafa
leikið hlutverkið. Og J)að er
ekkert smálof, sem maðurinn
fær fyrir túlkunina: „Sann-
leikurinn er nefnilega sá, að
])að er hverjum leikara of-
ætlun eða ofraun að fara í
fötin lians Ustinovs, svo
frumlegt er þeirra snið, svo
sérstakt er sviðsfas hans allt,
svo rammpersónulegur túlk-
unarmátinn, svo leiftrandi
fjörið og smitandi og ótæm-
andi eru líka gamanbrögð
lians öll og töfrar ...“
Og svo kemur samanburð-
urinn á túlkun mannsins, sem
lék hlutverkið og liins, sem
aldrei lék það eða hefur ætl-
að sér að leika ])að: „Enda
þótt Ævar geti ekki af ofan-
greindum ástæðum talizt
jafnoki Ustinovs, þá er samt
stórglæsilegt til þess að vita,
að hann reyndist vera meira,
já, miklu meira en Iiálfdrætt-
ingur á við skopmeistarann
brezka“.
Síðan lofar leikdómarinn
mjög frammistöðu Ævare,
eins og aðrir hafa gert, fyrir
túlkun hans á þessu skemmti-
lega hlutverki, ])ó að þar
komi einnig fyrir afarein-
kennileg setning: „ ... af því
að frammistaða hans er ann-
ars svo glæsileg, að snilldin
er aðeins rétt fyrir ofan hans
seiling (leturbr. hér.) og er
það i sjálfu sér ekki svo lítið
lof og áreiðanlega meira lof
en margur hyggur við fyrsta
lestur".
Já, það er ekki illa af sér
vikið, að ná lengra heldur en
maður getur seilzt.
Það er margt skrýtið í kýr-
hausnum.
— Bankamaður
Framh. af 1. síðu.
lika eftir að Stofnlánadeild
sjávarútvegsins var samein-
uð Fiskveiðasjóðnum, —
með miklum ágætum, en
Fiskveiðasjóður Islands er
ein stærsta lánastofnun þjóð
arinnar að því er fjármagn
snertir; mun hafa orðið á
þriðja milljarð í eignum.
Þessari stóru lánastofn-
un sjávarútvegsins hefur EI
ías Halldórsson stjórnað
með sáralitlu starfsliði og
lægstum reksturskoslnaði,
sem þekktur er hjá lána-
stofnun á Islandi, og með
þeim árangri að ekki hefur
verið að fundið eða á deilt
Er þá mikið sagt í okkar á-
gæta landi, sem byggt er
þrasgjarnri þjóð.
Fari að likum og venju,
má búast við, að þegar Elí-
as Halldórsson lætur af
bankastjórn Fiskveiðasjóðs-
ins, verði bankastjórum við
sjóðinn fjölgað upp í þrjá,
slarfsliði fjölgað i samræmi
við það og húsrými sjóðsins
aukið upp í sem svarar
lieilli hæð í Utvegsbanka-
byggingunni, verði þá ekki
Iiorfið að því ráði, til að
bjarga fjárliag einhverra
stjórnargæðingar, að
kaupa lieilt liús frá ein-
hverjum þrotamanni eða
fyrirtæki, til að bjarga við-
komanda, og Fiskveiða-
sjóðnum með þeim liætti
bundnir miklir fjárhagsleg-
ir baggar, sem rýra lána-
getu og rekstursafkomu
sjóðsins. Mun tíminn leiða
slikt fljótlega í Ijós.
☆
— Dönsk hetja
flautu, en hina, þar sem
hann var allsnakinn í hópi
kvenna og karla, sem voru
að aðhafast eitthvað ósið-
samlegt að dómi rektors-
ins.
Og Palle var sagt upp.
„Rektor varðar ekkert
um mitt einkalíf,“ sagði
Palle bálreiður. „Myndirn-
ar voru teknar í nektar-
partíi, sem ég tók þátt í
svona til athugunar og
kynningar. Ég komst að
raun um, að slíkt selskap
ætti eklti við mig.“
En yfirlýsingar lians
gátu ekki afstýrt því, að
Ekstrahlaðið birti báðar
myndirnar.
Þá sprakk Pelle.
Hann bölvaði innilega
c.g sagði: „Héðan í frá skal
ég aldeilis grassera í orgí-
um, svo að rektor skal
ekki græða á svona fram-
komu!“
Ekki er víst að þessi at-
hugasemd stuðli að því, að
handboltahetjan fái aftur
sína fyrri stöðu!
En hann fær að keppa
eftir sem áður.
— Ráðherra
Framh. af bls. 1.
gjaldmiðilinn, og við það
hækkuðu skuldirnar á þot-
unni, — sem voru að mestu
í erlendu fé — í íslenzkum
krónum.
Ein gengisfelling var ekki
látin nægja, heldur kom
stærsta gengisfellingin í
nóvembermánuði 1968, sem
kippti rekstursstoðum und-
an islenzkum flugrekstri og
flestum atvinnugreinum
þjóðarinnar.
Rík isáljyrgð arsj óð ur lief-
ur vegna gengisfellinganna
orðið að hlaupa undir bagga
með Flugfélaginu, og þjóð-
in á í sjálfu sér þeirra kosta
völ, að verða án þeirrar
bættu þjónustu, sem þotan
veitir, og láta sér nægja
eldri flugvélagerðir, eða að
rikið lilaupi undir bagga
með Flugfélaginu, meðan
verið er að ráða fram úr
vandanum.
Þegar þotan var keypt á
sínum tíma, lágu fyrir
rekstursáætlanir miðað við
þáverandi peningagengi og
með hliðsjón af yfirlýsstri
stj órnarstefnu ríkisstj órnar-
innar. Ekkert hefur komið
fram, sem hnekkir þeim á-
ætlunum, miðað við þáver-
andi ástæður og þróun. Má
þvi geta þess, að hank-
ar og lánastofnanir hafa
orðið að lilaupa undir bagga
með fjölda fyrirtækja vegna
afleiðinga gengisfelling-
anna, og þykir sjálfsagt og
þjóðarnauðsyn að svo sé
gert.
Rekstur þotu Flugfélags-
ins var þegar í uppliafi tor
veldaður af íslenzkum
stjórnvöldum með því að
setja það skilyrði, að þotan
yrði afgreidd í Keflavílc,
þrátt fyrir að aðstaða er
fullkomin til afgreiðslu þot
unnar í Reykjavík, en þetta
eykur Flugfélaginu útgjöld
sem nemur milljónum ár-
lega, auk margs konar óhag
ræðis.
Á núverandi tímamótum
og að gefnu tilefni i útvarps
ræðu fjármálaráðherra, er
ráðherrann vék að Flugfél-
agi Islands, þá væri það
ekki óeðlilegt, þótt af Flug-
félagsins hálfu væri birt
greinargerð um starfsemi
Flugfélagsins í stuttu en
glöggu máli, þar sem sam-
an væri tekin liallinn af
innanlandsfluginu, birt áætl
unin um rekstur þotunnar,
sem þotukaupin voru grund
völluð á, ásamt þeim breyt-
ingum, sem gengisfelling-
arnar hafa skapað til rösk-
unar rekstri þotunnar.
Þá má líta á hvílíka þjóð
kynningarþýðingu starf
flugfélaganna, Flugfélags Is
lands og Loftleiða, hefur
fyrir landið og að flugfélög
in, fyrst og fremst, ásamt
Eimskipafélagi Islands,
skapa grundvöllinn undir
aukinn ferðamannafjölda,
sem til landsins kemur, en
ferðamannaþjónustan og
flugþjónustan eru orðnaf
þýðingarmiklir og vaxandi
þættir í gjaldeyrisöflun
þjóðarinnar.
Til mála virðist koma að
taka aftur upp liinn svo-
kallaða bátagjaldeyri í nýju
formi lil stuðnings útgerð-
inni. Það liefur á hinn bóg-
inn aldrei verið stungið upp
á því, sem þó virðist réttlæt
anlegt, að flugfélögin og
ferðamannaþjónustan
fengju verðbætur i ein-
hverri mynd á sína gjald-
eyrisöflun.
Mergurinn málsins er sá,
að meðan haldið verður si-
fellt áfram á þeirri braut,
að forðast að takast á við
erfiðleikana og yfirvinna
þá, en þess í stað gripið til
þeirra óraunhæfu aðgerða
að halda alltaf áfram að
fella gengið, þá skapast eng
inn grundvöllur fyrir eðli-
legum rekstri fyrirtækja og
atvinnurelcsturs.
En varðandi flugrekstur-
inn þá á þjóðin þeirra
tveggja kosta völ, að styðja
flugfélög sín, bæði beint og
óbeint svo þau geti haldið
velli og byggt fjárhag sinn
upp með eðlilegum hætti,
eða að flugþjónustan hætti
að verða íslenzkur atvinnu-
vegur.
☆
— Dauði
Framh. af bls. 7.
hann grunaður um fóstur-
ej’ðingar, en enn vantaði,
sannanir.
Aður en ár var liðið,
kvæntist hann Bertie aftur.
Hann átti aftur irska stúlku,
Mary McCleery, sem einnig
færði honum heimanmund.
Þetta hjónaband entist að-
eins fjögur ár. Árið 1925
byrjaði læknirinn að sjá
dauða konu sinnar, sagði
vinum sínum, að hún væri
veik og dagar liennar tald-
ir. Það reyndist rétt. Brátt
kom að því, að Bertie gæti
aftur gefið konu sinni dán-
arvottorð. Aðeins fjögur
liundruð pund voru eftir af
eigum liennar.
Árið 1928 kvæntist dr.
Clement i þriðja sinn. Það
var Kathleen Burke, sem
liafði verið brennd nógu
fljótt eftir dauða sinn til að
koma í veg fyrir krufningu.
Við það tækifæri liafði Mig-
hall fyrst komizt i kynni
við Clement lækni.
Þetta var lijúskapar-
skýrsl Clements eins og
Scotland Yard liafði samið
hana.
„Hann virðist vissulega
liafa liaft reglu á hlutun-
um,“ sagði Loyd við Mig-
liall, er þeir ræddu málið.
„Sérhver dó rétt áður en
hún varð öreigi. Ög í öllum
tilfellunum, nema þessu síð-
asta, undirritaði hann sjálf-
ur dánarvottorðið."
„Það virðist vera eini
munurini7,“ sagði Mighall.
„Að öðru ioyti en því, að