Nýi tíminn - 12.01.1956, Blaðsíða 6

6) — NÝI TlMINN — Fimmtudagur 12. janúar 1956
Kosningarnar
í Frakklandi
NÝB TÍMINN
ÍTtgefandi:
Sósíalistaflokkurinn,
Bitstióri og áb.vrgði'.rmaðu r:
Ásmundur Sigurðsson.
Áskriftargjald kr. 50 á ári.
Prentsmiðja Þjóðvi'jans hf.
k_________________________J
Friðrik Ólefssnn hefur að
undanförnu tekið bátt í
skákmóti ásamt vmsum úr
hópi beztu skákmanna
heims ng árangur hans
varð með miklum ágætum
Þessi un~i ísiendinaur var^
í fyrsta sæti ásamt sniönur"
fulltrúa Snvét.ríkiann?
sterkustu skákbióðar Vipjmc
Þessi úrslit svna að Friðriv
er a.lltnf að fara fram a5*
hann er beear knminn 1 rö'*
fremotu skákmann^ heims-
nú bíðu ^ans bröt.tust.u kiif
in ny fvlg-ia bonrm
Óski1' á beirri tnr<3Óttu ieið
fívn ánma-iuleírt wn ba^
var °ð fvlo’iast, m°ð baráttv
F»'i‘A'HV<3 no' crio-i’i mr hitt
ekki cí.ður gieðiipo-t. að kvnn
a.st, pVnion Qgr p-ftirvoout.inm'l
ísipuðinoa, R'leði hpivra no-
stmti t>cp-pr órono'nrirm
fré++ist, TTpiitirio'ðnr mo+norV-
ur nv Ö+oaians pr pinn n<mg.
svn1nopcti pio-ínicivi b'tíUar
þinfíp'>’ com halifp viu cíunm
hluf í s+nrnm tipimi f>o<;<3a
er sp'>'"tpklepa, vpv+ mirin-
a.st. söVnm bess að í mnro- ár
hafp nfvómir vaid^mpnn vpr-
ið að rovnq, að n>ðp pf binð-
inni st.pifíð o~ rpicninp mp'ð
]þvf a‘ð gera fsipnd að fðt,a-
þurrVu er^pndrp <3+ríðs-
manna op; stóran +>ón fsiond-
in°'a. að ðiónum bpi’p’p. Þ°u
stövf Uafa að vfsu fmrt nen-
ino-a. PU ..feitnr binnu ei’
ekVi mikill maðnv“ oo- sú
þióð c.om velur slíVt blut-
skint.i bpidur e>ki iono-i sín-
um Viint, í stórum beimi.
Tclcn^Vir vaidamonn Viafa
skmað bvlvndinu tú öndveg-
is í binðlífinu á. undan-
förnum árum. Siáifír hafa
þeir íTanoi.ð á undan í orði
og vprki: íandið hefur verið
hevspft. líf okkar op- heiú er
háð bví að við eip'um ..eóða
vini“. Við áttum að fara á
hausinn ef féeiafa. hefði ekki
notið við. Verðleikar okkar
siálfra skvldu engir vera. En
inn á við hefur veriö beitt
sko'ðana.kúgun og þannig
stefnt. að minnkandi mann-
gildi Kponsins.
Ef Tslendingar ætla sér aö
iifa og halda andlegu sjálf-
stæði sínu veröa heir aö
siera a.f eigin verðleikum,
duenaöi og atgerfi 0°' setia
sér Viað mark að halda til
jafns viö hvern sem pr — á
búðsitapðan há.tt og Friðrik
Ólafsson. Einmitt slík mið
verður íslenzk æska að velia
sér í miðri heirri eerninga-
brí'ð forheimskunar og
gróðahvggiu sem að henni
er stefnt,: bað er mannaild-
ið sem skiotir öllu máli. ekki
auður eða innantómur mun-
aður.
Megi áranaur Friðriks Ói-
afssonar verða til bess að
vekja með iafnöidrum hans
og öörum íslendinmim
þennan heilbrigða íslenzka
metnað.
U’ rslit þingkosninganna í
Frakklandi hafa komið eins
og reiðarslag yfir þá aðila sem
ráðið hafa steínunni í Vestur-
Evrópu og Ameríku síðasta
áratuginn í París rífa foringj-
ar gömlu borgaraflokkanna hár
sitt og skegg og kveina, að
þingræðislegt stjórnaríar í
Frakkh'ndi >-ó i bráðri hættu
statt. í London og Washington
Edgar Faure
hvíla áhyggjur út af framtíð
Vesturblakkarinnar eins og
mara á æðstu mönnum Bret-
lands og Bandaríkjanna. Ekki
verður þó með sanni sagt að
kosningaúrslitin hafi þurft að
koma mönnum algerlega á ó-
vart. Ýmsir sem vel þekkja
til franskra stjórnmála sögðu
fyrir hvert straumurinn myndi
liggja, en enginn virðist hafa
gert sér í hugarlund að hann
yrði eins stríður og á daginn
kom.
Til dæmis var það vitað fyr-
ir að kommúnistum myndi
aukast þinglið í kosningunum.
Árið 1951, þegar síðast var
kosið, breyttu borgaraflokkarn-
ir og sósíaldemókratar kosn-
ingalögunum í þeim yfirlýsta
tilgangi að svipta Kommúnista-
flokk Frakklands sem flestum
þingsætum. Aðferðin var að
taka það í lög að ílokkur eða
kosningabandalag flokka, sem
fengi helming atkvæða í kjör-
dæmi eða meira, skyldi hljóta
öll þingsætin þar. Hinsvegar
voru hreinar hlutfallskosning-
ar látnar halda sér á einum
Fierre Poujade
stað, í Parísarborg og nágrenni
hennar. Kom það til af því að
þar hafa kommúnistar svo
mikið fylgi að hinir flokkarnlr
óttuðust að þeir gætu náð þar
meirihluta. Borgaraflokkarnir
og sósíaldemókratar notuðu sér
kosningabandalögin til hins
ýtrasta 1951 og tókst að svipta
kommúnista rúmum þriðjungi
þingsætanna sem þeir hefðu
fengið hefðu hreinar hlutfalls-
kosningar verið í gildi.
Nú voru aðstæður breyttar.
Fylkingin sem lagði til at-
lögu gegn kommúnistum 1951
hafði klofnað. Á aðra hönd
voru flokkar og flokksbrot sem
standa að núverandi ríkis-
r-------------------
Erlend
tíðindi
w__________________✓
stjórn, íhaldsmenn, kaþólskir,
flokksbrot róttækra undir for-
ustu Faure og hægri menn
úr röðum gaullistaflokksins
fyrrverandi. Gegn þeim börð-
ust þeir menn úr róttæka
flokknum sem -aðhyllast vinstri
stefnu Mendes-Franee, sósíal-
demókratar og vinstrisinnaðir
gaullistar. Það var fyrirfram
vitað að þessi klofningur í
kosningabandalaginu frá 1951
myndi verða til þess að þing-
sæti skiptust eftir hrein-
um hlutfallsreglum miklu
víðar en þá. Það hlaut að verða
ávinningur fyrir kommúnista,
og var því spáð fyrir kosningar
Antoine Pinay
að þeir myndu bæta við sig
tuttugu til þrjátíu þingsæt-
um.
■Oaunin hefur orðið sú að lið-
'■-* styrkur kommúnista á
franska þinginu jókst um rúm-
an helming, þeir höfðu bætt
við sig 53 þingsætum þegar síð-
ast fréttist. Það er miklu meiri
aukning en hlutlausir áhorf-
endur að franskri stjórnmála-
baráttu höfðu búizt við. Þeir
hofðu nefnilega gert ráð fyrir
því að kjörfylgi kommúnista-
flokksins myndi hraka veru-
lega. Fylking Mendés-France
og sósíaldemókrata var reist
Guy Mollet,
framkvæmdastjóri franskra
sósíaldemókrata
á þeirri kenningu, að ekki
þyrfti annað en mynda ný,
öflug vinstri samtök til að
reyta af kommúnistum megin-
þorra kjósenda þeirra. Það kom
hinsvegar á daginn að rúmur
fjórðungur franskra kjósenda
greiddi kommúnistum atkvæði
nú sem í öðrum kosningum sem
fram hafa farið í Frakklandi
síðan heimsstyrjöldinni síðari
lauk. Þrátt fyrir níu ára lát-
lausa herferð allra annarra
flokka gegn kommúnisturn,
þar sem beitt hefur verið bæði
áróðri og ofbeldi, þrátt fyrir
háværar yfirlýsingar um að
hver sem greiddi flokknum at-
kvæði útilokaði sig þar með
frá áhrifum á frönsk stjórn-
mál vegna þess að enginn vildi
vinna með kommúnistum, þrátt
fyrir tilraunir yfirvaldanna að
koma á kommúnista sökinni á
ósigri franska nýlenduhersins í
Indó Kína og óöldinni í Norður-
afríku, þrátt fyrir allt þetta
er Kommúnistaflokkur Frakk-
lands eftir sem áður lang-
stærsti flokkur landsins, og það
er algerlega útilokað að koma
á vinstrisinnaðri stefnu nema í
samstarfi við hann.
17'ylkingu Mendés-France og
sósíaldemókrata vegnaði
sýnU betur í kosningunum en
íhaldsfylkingu þeirra Faure
forsætisráðherra óg Pinay ut-
anríkisráðherra. Sósíaldemó-
kratar, sem ekki tóku þátt í
neinni ríkisstjóm síðasta kjör-
tímabil, bættu við sig atkvæð-
um, en töpuðu þó þingsætum
vegna þess að þeir fengu í
kosningunum 1951 mun fleiri
þingmenn en þeirn bar hefðu
þingsætin skipzt í réttu hlut-
falli við kjörfylgi. Róttækir á
snærum Mendés-France héldu
í hqrfinu en ekki meira. Það
er augljóst að meira þarf en
nokkrar yfirlýsingar frá Mend-
és-France til að sannfæra
franska kjósendur um að flokk-
ur sem staðið hefur að öllum
þeim ráðlausu kyrrstöðustjórn-
um sem setið hafa að völdum
í Frakklandi undanfarin ár sé
fær um að taka að sér forust-
una í sókn til bættra lifskjara,
heilbrigðara atvinnúlífs og
samstarfs við þjóðir nýlendn-
anna í stað ófriðar.
'IT'aure forsætisráðherra er líf-
seigari en kötturinn ef hon-
um verður lengri lífdaga auðið
í frönskum stjórnmálum. Hann
rauf þing og klauf þar með
flokk sinn í þeirri von að
hægribandalaginu myndi takast
að ná þingmeirihluta í skyndi-
kosningum. Þegar á hólminn
kom voru það gömlu íhalds-
flokkamir sem hlutu dýpstu
sárin. Þinglið Faure sjálfs á
nýja þinginu verður ekki
nema tæpur fjórðungur af því
sem keppinautur hans Mendés-
France hefur. íhaldsflokkasam-
steypa Pinay er illa til reika
eftir kosningarnar, hún hefur
tapað nærri þriðjungi þing-
manna sinna. Munar þar mest
um að hægri armur gaullista
hefur þurrkazt út. Kaþólskir
hafa sloppið bezt af stjórnar-
fylkingunni, en þó töpuðu þeir
fimmta hverju þingsæti sem
þeir höfðu.
Eitthvað af því fylgi sem
yfirgefið hefur hægri flokk-
ana gömlu hefur farið til
vinstri flokkanna, en þorri óá-
nægðra hægrikjósenda hefur
leitað á nýjar slóðir,- fylkt sér
undir merki „ur"l”"+iarnsins“
Pierre Poujade. Enginn veit,
hvaða hlutverk hann mun leika
í frönskum stjórnmálum. Sumir
tala >im að þarna sé að rísa
upp franskur Hitler, lýðskrum-
ari sem safni um sig milli-
stéttafólki, smáatvinnurekend-
um, smákaupmönnum, bænd-
um og öðrum, sem hafa orðið
undir í samkeppninni við stór-
verksmiðjur og verzlunar-
hringa tæknialdarinnar. Sá eini
sem veit, hvað Poujade ætlast
fyrir, er hann sjálíur, ef hann
þá veit það. Rétt fyrir kosning-
arnar lýsti hann yfir að allir
frambjóðendur hreyíingar hans
hefðu skuldbundið sig til að
veita engri ríkisstjórn brautar-
gengi ef þeir kæmust á þing,
heldur vinna að því að þingið
yrði leyst upp og stéttaþing
kallað saman til . að breyta
stjórnskipulaginu. Gaf Poujade
í skyn að þingmenn sem ryfu
þessi heit við sig yrðu ráðnir
af dögum. En eftir að það varð
kunnugt að 49 poujadistar hafa
náð kosningu á þing, lét for-
ingi hreyfingarinnar það boð
út ganga að landsfudur yrði
haldin á næstunni til að taka
ákvörðun um afstöðu þing-
flokksins til stjórnarmyndun-
ar.
Iraun og veru hafa kosning-
arnar í Frakklandi ekki
breytt miklu, þær hafa aðeins
gert skýrari aðstæður sem þeg-
ar voru fyrir hendi. Annað
hvort verða vinstri flokkarnir
að taka höndum saman, eða
samsteypustjórnir borgara-
flokkanna og sósíaldemókrata,
svipaðar þeim sem hafa unn-
ið sér til óhelgi á undanförn-
um árum, verða áfram við
völd. Helzta breytingin er sú
að enginn þessara flokka getur
nú verið stikkfrí eins og sósíal-
demókratar voru síðasta kjör-
tímabil, þeir værða allir að
standa saman til þess að
mynda starfhæfan þingmeiri-
hluta. Engar líkur eru á að ný
miðflokkastjórn yrði úrræða-
betri en þær sem setið hafa
undanfarin ár og siglt öllu í
strand. Aðeins vinstri stjórn
getur veitt fronsku þjóðinni
nýtt og farsælla stjórnarfar.
Enginn vafi er á að strax og
þing kemur saman verður reynt
að koma saman nýrri mið-
flokkastjórn. Að svo stöddu
verður engu spáð um hvort það
tekst.
M.T.Ó,