Nýi tíminn - 02.11.1956, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 2. nóvember 1956 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Pólverjar munu byggja sósíalisma
í landi sínu á grundvelli lýðræðis
C
Ræða Gomulka á fundi miðstjórnar
pólska verkamannaflokksins
Eins og Þjóðviljinn hefur
slaw Gomulka mikla ræðu
pólska verkamannaflokksins.
izt útdráttur úr ræöunni, og
1 ræðu sinni gagnrýndi Go-
mulka ástandið í iðnaði og
landbúnaði. Hann vakti athygli
á því að á skeiði sexáraáætlun-
arinnar hefði fjármunum þjóð-
arinnar fyrst verið beint að ein-
stökum völdum verkefnum en
ekki hefði verið tekið tillit til
þeirrar staðreyndar, að hag-
kerfi þjóðarinnar er ein heild.
— Fjarri fer því að ég van-
meti árangur sexáraáætlunar-
'Ínnar, sagði Gomulka, en það
verður að meta árangurinn í
samræmi við staðreyndir. Lyk-
íllinn til lausnar þeim vanda-
málum, sem safnazt iiafa sam-
an, er í höndum verkalýðsstétt-
ariimar.
Atburðirnir í Poznan
Gomulka ræddi næst um at-
burðina í Poznan og sagði:
— Verkamennirnir í Poznan
sneiust ekki gegn Póllandi al-
þýðunnar, ekki gegn þróuninni
til sósíalisma, er þeir gengu út
á borgarstrætin. Þeir voru að
anótmæia þeim meinsemdum
sem höfðu grafið svo mjög um
. sig í þjóðfélagskerfi okkar og
•eimúg höfðu alvarlegar afleið-
íngar fyrir þá — úrkynjun
sjálí'ra grundvallarsjónarmiða
sósíalismans, sem er kerfi
þeirra. Það var inikill pólitísk-
ur bamaskapur að telja harm-
leikinn í Poznan verk agenta
<og æsingamanna heimsvalda-
sinna.
^ Gildi 20. pingsins
íyrir Pókand
Um 20. þing sovézka komm-
únistaflokksins sagði Gomulka
að það hefði orðið hvöt til
breytinga í stjórnmálalífi Pól-
lands; flokksmennirnir urðu
gagnsýrðir af nýjum áhuga,
einnig verkalýðsstéttin og þjóð-
félagið allt.
— En eins og ástandið varð eft-
ir 20. fíokksþingið, var flokks-
stjórnin ekki megnug þess að
móta nýja framkvæmdastefnu
nægilega snemma. Til þess að
fjarlægja allt það á sviði efna-
hagsmáta og stjórnmála sem
torveldaði þessa þróun, varð að
finna hetri leiðir, í stað alls
þess sem vanskapazt hafði í
hugmyndum okkar um sósíal-
isma.
Það varð að bæta frumdrög-
in með beztu áætlunum sem til-
tækar voru og auka með nýju
og bættu skipulagi.
Það verðnr að eíla
verkamarmastjórn í
verksmiðjunum
Gomulka ræddi því næst um
áður skýrt frá flutti Wlady-
þegar hann tók við forustu
. Þjóðviljanum ’^efur nú bor-
eru aðalatriðin pessi:
brýnustu vandamálin í iðnaði
og landbúnaði. Hann lagði á-
herzlu á það að ef takast ætti
að. bæta efnahag þjóðarinnar
þyrfti „ekki aðeins að breyta
ýmsu í forustunni, heldur þyrfti
umfram allt að breyta sjálfu
kerfi alþýðuvaldanna, skipu-
lagsháttum íðnaðarins og
starfsháttum flokks og stjórn-
ar“.
— Eins og efnaliagsástandið
er nú verðuin við að segja
verkamönnum sannleikann um-
búðalaust. Við höfum sem
stendur ekki efni á því að veita
neinar verulegar kaupliækkanir.
Hver launahækkun er lijá okk-
ur gersamlega háð aukinni
framleiðslu og minni tilkostn-
aði.
Ef við eigum að breyta stjórn
iðnaðarmála verðum við einnig
að breyta hugmyndum okkar
um sósialismann.
Gomulka sagði að stofnanir
ríkisins á sviði efnahagsmála
og stjórnmála yrðu að veita
fullan stuðning því frumkvæði
verkamanna að taka upp verk-
lýðssjálfsstjóm í fyrirtækjuin.
Jafnframt verður þó að beina
athyglinni að því hver efna-
hagslegur ávinningur er að
slíkum tilraunum, og ekki má
flana að því að framkvæma
hverja nýbreytni um land allt.
Sjálfsstjóm verkamanna verð-
ur að hlíta þeirri meginreglu
að meira sé framleitt, fram-
leiðslan verði betri og ódýrari.
Sú leið bætir lífskjör verka-
lýðsstéttarinnar og þjóðarinnar
allrar.
Einnig er ýmissa leiðréttinga
þörf í landbúnaði. Gomulka
sagði að því aðeins væri sam-
yrkjubúskapur á réttri braut
að hann fullnægði eftirfarandi
skilyrðum: Mönnum yrði að
vera í sjálfsvald sett hvort
þeir tækju þátt í efnahagssam-
vinnunni, samyrkjubúin yrðu að
hafa rétt til að kaupa sjálf þær
landbúnaðarvélar sem þau
þyrftu að nota, ríkið yrði að
styðja þau með fjárfestingu,
lánveitingum og öðru.

Wladyslaw Gomulka
^ Keppni víó bænda-
flokkinn nauðsynleg
Ef unnt á að vera að efla
samyrkjubúskap og fullkomna
hann er nauðsynleg samkeppni
milli Sameinaða pólska verka-
mannaflokksins og Sameinaða
bændaflokksins, og raunar sam-
keppni allra þeirra sem vilja
efla hið sósíalistíska kerfi, og
eru þar með talin hin frjáls-
lyndu kaþólsku samtök.
Stórfelld aukning austur-
vestur viðskipta árið 1955
Aukningin nam um 24%, ísland eitt
þeirra landa sem mest hefur aukið
Samkvæmt skýrslu sem Bandaríkjastjórn hefur gefið
út jukust viðskipti alþýðuríkjanna í Evrópu og Asíu við
umheiminn um 24% á árinu 1955 og hafa aldrei verið
meiri.
Samkvæmt þessari skýrslu
jukust viðskiptin milli þessara
tveggja hluta heims úr 3,6
milljörðum dollara (58 millj-
örðum króna) árið 1954 í 4,46
milljarða dollara (72 milljarða
króna) árið 1955. Þrátt fyrir
þessa miklu aukningu voru
þessi viðskipti aðeins 2,6% af
heildarviðskiptum landa utan
alþýðuríkja.nna.
Átta lönd juku viðsldpti sín
við alþýðuríkin um meira en
10% af lieildarviðskiptum sín-
um við útlönd: Isiand, Afgan-
istan, Egyptaland, Finnland,
Hongkong, íran, Júgóslavía og
Tyrkland.
Samkvæmt sömu skýrslu
veittu alþýðuríkin öðrum ríkj-
um lán að fjárhæð tæpar 600
milljónir dollara (um 10.000
milljónir króna), helztu lán-
þegarnir voru Júgóslavar, Ind-
verjar, Egyptar og Afganar.
Á þessum sviðum er þörf
skapandi hugsunar, sem eng-
inn einn flokkur eða maður
getur haft einkarétt á. Fram-
leiðslusamvinna af mismunandi
gerðum er hin pólska leið til
sósíalismans í sveitum landsins.
Þannig verður að móta hina
pólsku fyrirmynd að sósíalisma.
'jAr Fyrsti árö.ngurinn
af breyttri land-
búnaðarstefnu
Ræðumaðurinn lagði áherzlu
á það að hin gálausa landbún-
aðarstefna að undanförnu hefði
leitt til þess að f jöldi búa hefðu
orðið gjaldþrota, þar sem þau
hefðu verið talin til búskapar
stórbænda. En breytt stefna í
landbúnaðarmálum er farin að
leiða til árangurs. 1 ár hafa
tekjur bænda hækkað um
marga milljarða zloty, og nú
eru tök á enn meiri og gagn-
gerari breytingum í landbún-
aðarmálum.
Það verður aftur að endur-
skoða bændum í hag samninga
þá sem gerðir voru er þeim var
afhent óræktað land, einkum í
norður- og vesturhéruðum
landsins. Fyrst og fremst er
nauðsynlegt að sleppa bændum
árum saman við skatta og
skyldur af jörðum þeim sem
þeir hafa fengið.
Um ríkisbúin sagði Gomulka
að nú skipti mestu að breyta um
skipulagshætti á þeim og breyta
um launakerfi landbúnaðar-
verkamanna. Sjálfstjórnarfyrir-
komulag verkamanna þarf einn-
ig að komast í framkvæmd á
ríkisbúunum.
^ Um jafnrátti og vin-
áttu Póllands og
Sovétríkjanna
Mikilvægur kafli ræðunnar
f jallaði um aukið lýðræði í Pól-
landi og tengslin við Kommún-
istaflokk Sovétríkjanna og sov-
étstjórnina. Þar komst Gom-
ulka m.a. svo að orði:
— Þessi tengsl verða að vera
í samræmi við meginreglurnar
um alþjóðasamhjálp verkalýðs-
ins, þau verða að hvíla á gagn-
kvæmu trausti og jafnrétti og
gagnkvæmri aðstoð, á gagn-
kvæmri og vinsamlegri gagn-
rýni og skynsamlegri lausn
allra deilumála í anda vináttu
og sósíalisma.
Innan þessa ramma verður
hvert land að hafa algert full-
veldi og sjálfstæði og það verð-
ur að virða að fullu rétt hverr-
ar þjóðar til að stjórna landi
sínu ein og óháð.
Meðan manndýrkunin var við
lýði voru þessar meginreglur
ekki haldnar. En allt það heyr-
ir fortíðinni til, eða réttara sagt
við snúum við því baki í eitt
skipti fyrir öll. Við stöndum í
mikilli þakkarskuld við 20. þing
Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna því það hjálpaði okkur
svo um munaði til þess að
kollvarpa þessu kerfi.
Leið lýðræðisins er sú eina
sem færir okkur beztu fyrir-
mynd sósíalisma við okkar að-
stæður. Og við munum ekki
víkja af þeirri braut. En við
munum ekki heldur láta nein-
um haldast uppi að hagnýta
lýðræðið gegn sósíaiismanum.
Flökkurinn og allir þeir, sem
horfzt hafa í augu við það illa
sem liðið er og vilja af heilum
hug uppræta allar leifar þess-
arar fortíðar, verða af fullu at-
fylgi að vísa þeim röddum á
bug sem reyna að skerða vin-
áttutengslin við Sovétríkin.
Hafi allt ekki verið eins og það
átti að vera, að okkar dómi,
milli flokks okkar og Komm-
únistaflokks Sovétríkjanna og
milli Póllands og Sovétríkjanna,
þá heyrir það nú fortíðinni til,
er grafið að fullu.
Ef enn eru á einhverjum
svlðum eftir vandamál sem þarf
að leysa verður að gera það af
vinsemd og stillingu. Slík fram-
koma verður að einkenna öll
tengsl sósíalistískra fiokka og
landa.
. |
^ Vonlaust að ala
á úlfúð
— Ef einhverjir ímynda sér
að takast muni að vekja upp
fjandskap í garð Sovétríkjanna
í Póllandi, þá skjátlast þeim
herfilega. Við munum ckki
heimila að lífshagsmunum
pólska ríkisins sé unnið tjón
né heldur hinni sósíalistísku
endurreisn í Póllandi.
Tengsl Póllands og Sovét-
ríkjanna, á grundvelli jafnrétt-
is og sjálfstæðis, munu tryggja
svo rótgróna vináttu í garð
Sovétríkjanna hjá pólsku þjóð-
inni, að engar tilraunir til tor-
tryggni munu fá táfestu meðal
almennings.
Flokkur okkar telur það eitt
meginverkefni sitt að tryggja
slík tengsl ásamt pólsku þjóð-
inni allri.
Síðan ræddi Gomulka um
hlutverk þingsins og sagði að
hlutverk þessarar æðstu stofn-
unar ríkisins væri mjög mikil-
vægt í þróuninni til aukins lýð-
ræðis. Þingið verður að hafa
sem allra nánast eftirlit með
öllum störfum ríkisstjórnarinn-
ar og ríkisstofnana.
1 því skyni er nauðsynlegt að
gerðar verði nokkrar breyting-
ar á stjórnarskránni. Þingið
verður einnig að hafa rétt til
þess að taka ákvörðun um alla
samninga ríkisstjórnarinnar við
önnur ríki.
Um væntanlegar þingkosn-
ingar sagði Gomulka:
— Kosningarnar verða fram-
kvæmdar í samræmi við ný
kosningalög, sem gera fólki
kleift að kjósa en ekki aðeins
að greiða atkvæði.
Að lokum sagði Gomulka í
ræðu sinni:
— Þegar miðstjórnarfundur-
inn hefur gengið frá ákvörðun-
um sínum, getum við, félagar,
rætt við flokkinn, verkalýðinn
og þjóðina alla af fullri ein-
urð, því við segjum sannleik-
ann.