Nýi tíminn - 25.04.1957, Blaðsíða 7

Við höfðum óskað eftir að
fára suður að Svartahaf i ann-
aðhvort til Krím eða Kákasus,
því mannninn úr norðrinu
dreymir gjarnan um að kom-
ast í kynni við suðrænt lofts-
lag og suðrænan gróður. En
til þess að samræma þessar
óskir við hitt, að sýna okkur
eitthvað af landbúnaðinum
sem tök voru á var ákveðið,
að fyrst skyldi haldið til Kar-
koff, sem er ein stærsta borg
Ukraínu, dvalið þar í tvo
daga til að sjá landbúnaðinn
þar í kring. Þaðan skyldi svo
haldið til Sotsí, sem er fræg-
ur ferðamn nnabær við austan-
vert Svartahafið og fengjum
við þar að líta þetta ævin-
týraland, Kákasus, sem róm-
að er svo mjög fyrir nátt-
úrufegurð.
Haldið skyldi til Karkoff
að kvöldi hins 11. september,
sem var mánudagur. En svo
óheppnir vorum við, að við
urðum að bíða mikinn hluta
uætur á flugstöðinni eftir því
að lendandi væri í Karkoff.
Mcð birtingu var þó haldið af
stað og nú breiddu úr sér hin-
ar víðáttumiklu sléttur Stóra-
Kússlands og brátt Úkraínu.
Skógurinn sem nokkuð ber á í
fyrstu minnkar eftir því sem
sunnar dregur og hverfur
brátt að heita má með öllu.
1 staðinn koma samfelldir
akrar, og eru það mikil við-
"brigði fyrir Islending, sem
vanur er hinum víðlendu ó-
ræktuðu löndum að fljúga
klukkustundum saman yfir
þessar þaulræktuðu sléttur.
Vilji maður hugsa sér myndina
færða hingað, m\mdi einfald-
ast að hugsa sér allt ísland
sem eina sléttu þaulræktaðra
akra oallfjölmenn sveitar-
þorp álíka dreifð um landið
eins og okkar einstöku sveita-
hæir eru nú, þar sem þéttbýli
er í meðallagi. Úkraína hef-
ur lenvst af verið talin korn-
forðabúr Sovétríkjanna enda
er svarta moldin þar talin
einn frjósamasti jarðvegur
Evrópu.
Ölíkir mælikvarðar.
Þegar ég horfði úr flugvél-
inni yfir þetta land og hugs-
aði um mismuninn á okkar
aðstæðum hér heima frá sjón-
armiði landbúnaðarins, þá
flaug mér í hug, að hér hlyti
þjóðlífið um aldirnar að liafa
þróazt á annan hátt, og vara-
samt mundi að mæla þá hluti,
er við sæjum hér, eingöngu
með íslenzku málbandi. Hitt
mundi svo annað, hvort okk-
ar takmaikaði tími nægði til
að skapa okkur þann mæli-
kvarða, er réttan skilning
gæfi. Nákvæmlega eins hygg
ég að fara mundi fyrir úkra-
ánskum bónda, sem ferðaðist
snöggvast yfir ísland. Mér
þykir líklegt að hann mætti
gæta þess að leggja ekki al-
rangt mat á okkar búskap,
þegar hann liti óræktarlönd-
in og strjálbýlið. Og í því
sambandi kemur mér til hug-
ar það sem danskur félagi
minn sagði við mig fyrir
mörgum árum, er hann var
nýkominn hingað, og við vor-
um báðir starfsmenn skóla-
búsins á Hvanneyri. Hann
sagði, að sér væri alveg ó-
skiljanlegt allt þetta óræktaða
land hér, og svo væri áburð-
inum brennt. Ég reyndi að
Bændaíörín
til Sovétríkjanna
Tilraunagaröur í nágrenni Moskvu. )
búnaðarins í samræmi við
kröfur tímans, en alla tíð
höfðu vinnubrögðin verið
frumstæð mjög, rétt eins og
hjá okkur fram á síðustu
tíma. Þetta vandamál varð
að leysa, ef landbúnaðurinn
átti að geta tekið vélyrkju
nútímans í sína þjónustu.
Nokkrum árum eftir bylting-
una, þegar stóriðjan var kom-
in á góðan rekspöl var því
hafizt handa um að fá hina
fjölmennu smábændastétt til
samvinnu í búskapnum. Vel
má vera að í fyrstu hafi gætt
allmikillar tregðu hjá mörg-
um, en má þó raunverulega
teljast undravert hve fljótt
þessi skipulagsbreyting hefur
orðið enda þarf ekki nema
meðalskyggni til að sjá, að
þjóðarnauðsyn rak á eftir.
Annað mun einnig hafa
létt undir, hvað viðhorf fólks-
ins snerti. Frá alda öðli hef-
ur byggðin verið í þorpum,
fólkið því vant mikilli sam-
veru utan heimila sinna. Að
minnsta kosti er samyrkju-
búskapurinn staðreynd, sem
tekizt hefur að koma á á
undarlega stuttum tíma, og
ekki annað sjáanlegt en að
fólkið sé ánægt með fyrir-
komulagið. Er sú ályktun
bæði byggð á því sem okkur
bar fyrir augu og einnig um-
sögnum allmargra erlendra
manna, er um landið hafa
ferðazt, og kynnt sér þessi
mál.
Samyrkjubúið
úkrainska.
Um miðjan dag komum
við út á búið og var tekið á
móti okkur af forstöðumönn-
um þess, sem byrjuðu með
að gefa okkur nokkrar al-
mennar upplýsingar um bú-
reksturinn.
Stærð lands þess, sem búið
átti var 1174 ha. Alls var
fólkið 530 manns. Við þessar
upplýsingar kom upp í mér
íslenzki sveitamaðurinn, sem
alizt hafði upp við að reyta
saman heyskap á víðlendum
útengjum og standa J'fir fénu
uppi um fjöll og fyrnindi og
auðvitað spurði ég sjálfan
mig, hvernig þessi mann-
fjöldi færi að lifa af landi sem
ekki væri stærra en mörg ein
bújörð á Islandi. Og þegar
næst kom sú upplýsing að
lcýrnar væru 163 og eitthvað
nokkuð af geldneytum, þá
batnaði ekki. En þá kom mér
til hugar, að nú væri ég að
gera mig að flóni með því
að hugsa eingöngu í kúm og
kindum, og væri ennþá meira
á valdi minnar eigin fáfræði
en hinn danski vinur minn,
sem ég minntist á fyrr. Og
smám saman fór mvndin að
skýrast. Væri nú fólkinu deilt
í f jölskyldur og reiknað með 5
manns í hverri, þá kæmu rúm-
ir 11 ha. í hlut. Það er lítið
hér á Islandi en ekki svo
lítið í frjósömustu akuryrkju-
löndum álfu vorrar, og má
þar nefna fleiri en Sovétríkin
ein. Annað var það, að búið
var staðsett fáa km frá einni
stærstu borg Sovétríkjanna,
sem skapaði sérstök markaðs-
skilyrði fyrir gróður jarðar,
bæði korn, grænmeti og á-
vexti, án þeirrar kostnaðar-
sömu aðferðar að nota hús-
dýr sem milliliði til að breyta
honum í verðmæti. Enda
komu meiri upplýsingar smátt
og smatt. Bústofnsdeildin með
160 kýr, auk geldneyta, 30
gyltur, 500 hænsni og 100
hesta, var aðeins ein deildin
af sex, Hinar voru tvær kom-
ræktardcildir, tvær garðyrkju-
deildir og ein ávaxtadeild, seml
eingöngu sá um ræktun á
hinum dýrari ávöxtum, s.s,
eplum, kirsuberjum, jarðar-
berjum, vínberjum o.fl.
Önnur tala,- sem líka koirt
manni til að staldra við v? r
sú að af 530 íbúum þorpsii-.a
væru 460 bændur. En þ;5
þýðir hjá þeim, félagar m;ð
fullum réttindum, í samvinnu-
félaginu, sem á búið og rek;r.
Hver unglingur, sem n í5
hefur 16 ára aldri hefur rútt
til að gerast félagi, en fv!I-
an vinnutíma mega þeir el:ki
vinna fyrr en náð er 18 í ra
aldri. Börn mega vinna lc . ta
vinnu, svo sem berja- og á-
vaxtatínslu, og er greitt e. tir
afköstum.
Þá var okkur sagt að mjr k-
urmagnið á kú hefði vc-'ð
3300 kg að meðaltali sl. ' r
með 3,8% feiti. Mun það sv'v-
r.ð og í beztu nautgriparæ, t-
arfélögum hjá okkur. Á öðn*
samyrkjubúi nálægt Moskvn
sem við komum á seinna var
okkur sagt að meðaltalið væri
um 5000 kg., enda var þar
annað nautgripakyn.
Hirðing kúnna var með af-
brigðum góð, enda allt til þesa
gert að hreinlæti væri í fuli-
komnasta lagi, og sýnilega.
fyllsti skilnir,.gur á því a5
fullkomið hrei ílæti er fyrstrt,'
skilyrði fyrir framleiðslií
góðrar vöru, ekki sízt þar senr
um svo viðkvæma vöru sen*
mjóllc er að ræða. G’eggsta’
dæmið um það, hve nvlýl á-
herzla er á þetta lögð er það,
að allan sólarhringinn or.ver-
ið í fjósinu til eftirlitr, r.g öll
mykja og óhreinindi f- rlægð
jafnóðum og þau kor.'.?.. Auð-
vitað þarf ekki margt fólk til
þessa, á milli þess að aðal-
verkin eru unnin, og unnið er
í vaktaskiptum. Á okkar litlu
búum væri þetta ókleift
kostnaðar vegna, cn þar sem
kýrnar skipta hundruðum
verður það ekki tilfinnanlegt.
Og þó við íslendir.gar göngum
ekki svona langt, þá getum
við samt lært af Úkraiiiu-
mönnum í því efni, að hirða
kýrnar okkar hetur en enn-
Framhald á 11. síðu.
Plœing meö rafknúinni dráttarvél.
ÁSMUNDUR SIGURDSSON:
Fimmtudagur 25. apríl 1957 — NÝI TÍMINN — (7*
(
(.. .
gera honum skiljanlegar á-
stæður okkar, fólksfæðina og
annað, og held að mér hafi
tekizt að Iáta hann skilja að
hann mætti ekki mæla okkur
eingöngu á sinn danska mæli-
kvarða. En útrætt um það.
Þegar til Karkoff kom var
okkur þegar fylgt á hótel.
Með okkur voru þau tvö, túlk-
urinn Lilie Bazanova og ann-
ar ráðuneytisfulltrúinn, sem
tekið hafði á móti okkur á
jámbrautarstöðinni. Eftir
máltíð var þegar lagt af stað
til þess að skoða samyrkju-
bú skammt frá borginni því
r------------------------
2. grefn
V________________________
nú veitti ekki af að nota
tímann vel.
Samyrkjan var þjóðar-
nauðsyn.
Áður en lengra er haldið
er þó nauðsynlegt að skýra
með fáum orðum, hvemig
samyrkjubúskapurinn í Sovét-
ríkjunum er til orðinn. Fyrir
byltinguna var að heita mátti
allt land í höndum aðalsmanna
og annarra stórra jarðeig-
enda. Hinir eiginlegu bændur,
— músjíkamir — eins og
þeir hétu, vora sárfátækir
leiguliðar, sem höfðu mjög
lítið land til umráða, og unnu
á stórbýlinu, að vemlegu
leyti. Hér var ennþá í fullu
gildi hið gamla lénsfyrirkomu-
lag miðaldanna, sem fram eft-
ir öldum var allsráðandi um
alla Vestur-Evrópu, en alþýða
hennar hafði velt af sér með
byltingum 18. og 19. aldar.
Draumur hins rússneska
leiguliða var að eignast það
land, sem hann erjaði en sá
draumur rættist ekki fyrr en
eftir byltinguna 1918. Þá var
jörðunum skipt á milli þeirra
en gósseigendastéttin hvarf úr
sögunni. En það var u. þ. b.
100 ámm síðar en sama sag-
an hafði gerzt í Vestur-
Evrópu. En mannf jöldinn hef-
ur löngum verið mikill á
sléttum Úkraínu og nú var
sköpuð fjölmenn smábænda-
stétt i landi hinna gömlu
gósseigenda og aðalsmanna.
Þegar á næstu ámm eftir
byltinguna kom því upp ann-
að vandamál, sem beinlinis
leiddi af skiptingu jarðarinn-
ar. Það vom vandkvæðin á að
nytja vélaafl í þágu land-