Nýi tíminn - 25.04.1957, Blaðsíða 12

Tilraunir með kjarnavopn
ógna heilsu mannkynsins
ASvaranir Schweitzers og Joliot-Curie
NÝI TÍMINN
Fimmtudagur 25. apríl 1&57 — 11. árgangur — 16. tölublað
Trúboðslæknirinn Albert Schweitzer og kjarnorkufræð-
ingurinn Frédéric Joliot-Curie vöruöu nylega mannkynið
við hættunni sem því stafar af tilraunum með kjarn-
•orkuvopn.
í Síberíu hafi fallið í Japan
og víðar regn, sem var svo
geislavirkt að mönnum stafaði
hætta. af að leggja sér það til
munns. Úr því að vatnið var
svona geislavirkt, segir hann,
Ávarp frá Schweitzer var
lesið í útvarpið í Osló í gær og
einnig útvarpað í mörgum
löndum öðrum. Schweitzer, sem
flvelur í sjúkrahúsi sínu í Mið-
Afríku, kaus að koma ávarpi
sínu á framfæri, þar sem hann
tók á móti friðarverðlaunum
SN’óbels fyrir tveim árum.
Ömóg vitneskja
Schweitzer segir, að hvergi
í nema í Japan geri almenning-
sur sér Ijósa hættuna, sem
stafi af geislaverkuninni, sem
breiðist út um hnöttinn frá til-
raununum með kjarnorkuvopn.
Ef menn rissu, hver hætta væri
á ferðum, myndi alþjóðlegur
sainningur um bann við slík-
uni sprengingum vera gegninn
í gildi.
Öyggjandi vitneskja
Vísindin hafa þegar aflað ó-
yggjandi vitneskju um afleið-
ingar geislunarinnar frá til-
raunasprengingunum, segir
Schweitzer. Hin geislavirku
efni, sem myndast við spreng-
ingarnar, geta haldizt hættu-
lega geislavirk jafnvel svo
milljónum ára skiptir. Opinber-
geislavirkari. Jurtir draga í sig
ír aðilar, sem halda því fram
að engin hætta sé á ferðum,
vegna þess að geislunin sem
tnenn verða fyrir utanfrá sé
ekki enn ýkja mikil, ganga
framhjá kjarna málsins. I>að er
jgeislunin innanfrá sem stofnar
heilsu mannkynsins I gífurlega
hætíu.
Safnast í einstök líffæri
Schweitzer bendir á, að eftir
kjarnorkutilraunir við Bikini og
Schweltzer
Joliot-C'urie
hefur jarðvegurinn verið enn
geislavirkari. — Jurtir taka
geislavirk efni úr jarðvegin-
um, dýr nærast á jurtunum og
fá eiturefnin í sig, menn leggja
sér jurtir og dýr til munns og
við það komast eiturefnin inn í
líkama þeirra. Þar safnast þau
einkum fyrir í nokkrum við-
kvæmura líffærum, svo sein
merg, milti og lifur. Geisla-
virku efnin skaða frumurnar
og valda ólæknandi sjúkdóm-
um.
Andvana og vansköpuð börn
Sprengingarnar ógna ekki
aðeins heilsu okkar sjálfra
heldur allra afkomenda okkar,
segir Schweitzer. Kynfrumurn-
ar eru allra fruma næmastar
fyrir geislaverkun. Hún veldur
stökkbreytingum á erfðaeigin-
leikunum, sem koma frarn á
þann hátt að börn fæðast van-
sköpuð eða andvana.
Það væri hámark fíflsku að
láta sér afleiðingár vaxandi
geislaverkunar í léttu rúmi
liggja, sagði Schweitzer. AI-
Tvær sendinefndir íóru til Sovét-
rikjanna á vepi MlR nýlega
l Þær munu ðvelfa í Sovélrikjunum
t r þriggja vikna iíma
Tvær sendinefndir á vegum MÍR til Sovétríkjanna
woru meðal farþega Flugfélags íslands í morgun. Munu
þær dvelja í Sovétríkjunum um þriggja vikna tíma.
VOKS, félag það í Sovétríkj-
Unum er sér um menningarleg
samskipti við önnur lönd bauð
annarri þessara nefnda. í henni
eru: Adolf Petersen verkstjóri,
er hann formaður nefndarinnar
cg fararstjóri, Sigríður Sæland
Ijósmóðir, Jakob Árnason rit-
■Stjóri, Guðbrandur Guðmunds-
son verkamaður, Benedikt Guð-
mundsson frá Selfossi og Jón
Múli Árnason þulur.
Hin nefndin er í boði kvenna-
samtaka Sovétríkjanna, en for-
maður þeirra er Nina Popova.
í þeirri nefnd eru frú Þórunn
Magnúsdóttir og er hún for-
maður nefndarinnar, frú Ragn-
heiður Möller, frú Steinunn
Ámadóttir, frú Svandís Vil-
hjálmsdóttir, frú Unnur Árna-
dóttir og frú Valgerður Gísla-
-■dóttir. — Konur þessar eru all-
ar frá Reykjavík nema Svandís
sem er frá .Selfossi,
Nefndirnar verða væntanlega
báðar komnar til Sovétríkjanna
fyrir I. maí og verða við há-
tíðahöldin þar, en ferðast síðan
um Sovétríkin.
Verður áfengis-
úfsala opnuð að
nýju á ísafirði?
Héraðsbann hefur um skeið
verið í gildi á Isafirði en nú
er ákveðið að atkvæðagreiðsla
fari fram um hvort opna skuli
þar áfengisútsölu að nýju. Fer
atkvæðagreiðslan fram sunnu-
daginn 28. þ.m. og verða at-
kvæði talin daginn eftir.
menningsálitið í öllum löndum
verður að lcnýja stjórnmála-
mennina til að hætta kjarn-
orkusprengingum, ella verður
mannkynið að gjalcla andvara-
leysisins með heilsu sinni.
Bein- og blóðkrabbi
I ávarpi sem Joliot-Curie
birti í París kveðst hann vilja
vara við sívaxandi hættu af
geislavirkum efnum, sem
myndast við tilraunir með
kjarnorkuvopn. Á því sé enginn
vafi að ef haldið verði áfram
eins og hingað til muni brátt
farið yfir hættumarkið, en af
því myndi hljótast gífurleg
aukning krabhameins í hein-
um og blóði, en þeir sjúkdóm-
ar eru enn sem komið er ó-
læknandi. Sjúkdómarnir myndu
einkum bitna á uppvaxandi:
kynslóð.
Joliot-Curie hlaut Nóbels-
verðlaunin í eðlis- og efna-
fræði ásamt konu sinni, sem
nú er látin. Hann er forseti
Heimsfriðarhreyfingarinnar.
Forsetah|ónln
í ltalínlei*ð
Forseti íslands og forsetafrúin
héldu flugleiðis til útlanda ný-
lega í einkaferð. Fóru þau
með flugvél Flugfélags fslands
til Hamborgar, en þaðan munu
þau fara áleiðis til Ítalíu.
Það er ætlun forsetahjónanna |
að dveija .á Ítalíu um mánaðar- Grímseyjarlaxinn ínægi — átærsti lax sem veiðst hefur
tíma. | á íslandi — 49 pund.
Sunitlenzkar konur hefia fiór
söfnun til sjúkrahússbyggingar
A<$ málinu standa öll kvenfélög I Ár-
nes- og Rangárvallasýslum
Selfossi. Frá fréttaritara Þjóðviljans. 11- Bíll (Fíat 1400) verða ca. kr.
85.000,00. 2. Borðstofuhúsgögn.
Happdrætti til ágóða fyrir væntanlegt sjúkrahús á! 3. Fiugferð tii Kaupmannahafn-
Suðurlandi, fer af stað nú næstu daga. Standa að því öll | ar. 4. Flugferð tíi Kaupmanna-
hafa styrkt happdrættið, með
gjöfum 02 fyrirgreiðslu á ýms-
an hátt, og væntir þess að fólk
almennt sjái sér hag i þvi að
styrkja þetta góða málefni með
því að kaupa háppdrættismiða.
Eftirtaldir vinningar eru í happ-
drætti Sjúkrahúss Suðurlands:
kvenfélög í Arness- og Rangárvallasýslum, 23 aö tölu.
Hugmynd að happdrætti þakka þeim mörgu einstakling-
þessu kom fyrst fram á fundi um og fyrirtækjum, sem þegar
hjá Kvenfélagi Skeiðahrepps
síðastliðið vor, og fyrir áskorun,
og í samráði við stjórn Sam-
bands sunnlenzkra kvenna, tók
Kvenfélagið á Selfossi að sér
að athuga möguleika á að koma
því í framkvæmd.
Undirbúningur hefur staðið
yfir í nokkurn tíma, en er nú
lokið, vinningar ákveðnir, og
munu happdrættismiðarnir
verða komnir á útsölustaði um
miðjan apríl.
Verð miða er ákveðið kr.
25.00 miðinn. Þeir verða til sölu
hjá öllum kvenfélögum í Ár-
ness- og Rangárvallasýslum,
verzlunum á Selfossi, Árnes-
ingafélaginu í Reykjavík og
víðar.
Dráttardagur er ákveðinn
fyrsta vetrardag, 26. október
1957, og mun allur ágóði af
happdrættinu renna til sjúkra-
húsbyggingarirmar.
Kvenfélagið á Selfossi vill
hafnar. 5. Radíógrammófónn. 6.
Málverk. 7. Skrifborð. 8. Stálhús-
gögn. 9. Matarstell. 10.—11. ís-
skápur. 12. Eldavél. 13.—15
Þvottavél. 16.—17. Ryksuga. 18.
Bökunarofn. 19.—21. Úlpa. 22.
Cory kaffikanna. 23. Skipsferð
til Miðjarðarhafsins. 24.. Skips-
ferð til Norðurlanda. 25.—26.
Lamb. 27. Stofuborð. 28.—29.
Hraðsuðuketill. 30. Brauðrist.
31. Kvenúr. 32.—46. Bækur.
Fáfi varar við helstefim í
k j arnorkuináhmum
Píus páfi hefur svarað tilmælum japönsku stjórnarinnar um
að hann beiti sér fyrir því að stórveldin hætti tilraunum með
kiamorku- og vetnisvopn. Fulltrúi Japanstjórnar, Mitsushita,
íæddi við páfa í síðustu viku, en hann hefur áður verið sömu
erinda í Bretlandi.
I svari páfa hvetur hann allar þjóðir til að einbeita sér að
því að ná tökum á kjarnorkunni í þágu mannkyns. Nú sé verið
að eyða hinni ótakmörkuðu orku í ógnarlega kostnaðarsamt
kapphlaup í átt til dauða og tortímingar.