Nýi tíminn - 31.10.1957, Blaðsíða 7

Fimmtudagúr 31. úktóber 1957 — NÝI TÍMINN(7
með
baráttunni gegn ríkisstjorninni?
Tilraun til a8 skapa
öngþveiti
Hver sem fylgzt hefur með
stjómmálabaráttunni nú um
allmargra mánaða skeið, hef-
ur naumast komizt hjá, að
veita því eftirtekt, að rauði
þráðurinn í áróðri Sjálfstæðis-
flokksins hefur verið sá, að
telja lesendum blaða sinna og
fylgismönnum öUum trú um,
að efnahagsmá! þjóðarirmar
væru í slíku öngþveiti að tæp-
ast mundi við bjargað. Mjög
hefur þetta komið greinilega
fram í sambandi við fjárlaga-
umræður þær, er fram fóru í
útvarpinu nú fyrir skemmstu,
og annað sem spurmizt hefur
út af þeim síðan. Allur áróð-
ur sem þessi er mjög vel til
þess fallinn að skapa öng-
þveiti og gera stjómarvöláum
með því erfitt fyrir.
En sé tilgangurinn sá einn
fer sannariega ekki fyrir
þjóðhollustuxmi í herbuðum
þeim, enda mun sú tilfinning
ekki vera sterkasta hlið jxeirra
sem þar ráða ríkjum. Mun
komið að því siðar.
Málflutningur M. }. í
fjárlagaumræðunum
Aður en lengra er haldið
skal lítillega minnzt á mál-
flutning stjórnai'andstöðunnar
í þessum umræðum. Þar var
teflt fram einum glæsilegasta
fulltriia af yngri kynslóðinni
sem á var að skipa, Magnusi
Jónssyni alþm.
Nokkrar setningar úr ræðu
hans, eins og hún var birt
í Morgunblaðinu daginn eftir
umræðurnar, sýna tvennt. I
fyrsta lagi erfiðleika á að
finna frambærileg rök máli
sinu til stuðnings, og í öðru
lagi óskammfeilni í málsmeð-
ferð.
Hvað var jólagjöfin?
Ræðumaður minntist á lof-
orð stjórnarinnar, sem hann
segir að hafi hljóðað upp á
að leysa efnahagsvandamál
þjóðarinnar til frambúðar.
Segir svo: —- Efndir þessa
loforðs var jólagjöfin svo-
nefnda 250—300 inillj. kr. ný-
ir skattar á þjöðina. En þær
ráðstafanir æt!a ég ekki að
ræða sérstaklega, en nauð-
synlegt er, að minna þjóðina
vel á það, að sú lausn vánda-
mála atvinnuveganna og
tekjuöfíun íyrir ríkissjóð átti
að vera til frambúðar'*.
Svo mörg eru þau orð, en
ekki eru það nein „guðspjalls-
ins heilögu orð ', eins og seg-
ir í sumum gömlum húslestr-
arbókum. Það var líka hyggi-
legt af M. J. að hætta sér
ekki út á þá hálu braut að
ræða þessa „jólagjöf" sér-
staklega, þvi þá hefði hlotið
að koma enn þá betur í ljós,
frá hverjum hún raunverulega
var.
í>að hefur nefnilega verið
margsannað hér i blaðinu, að
þegar ráðlierra Alþýðubanda-
lágsíns tók við vaiidaniun að
leýsá þessi mál, þá vár báta-
"gjáldeýriskerfið, ' — þéttá
óskabarn íhaldsins, — faeilu
ári á eftir tímanum með
greiðslur. En það þýðir, að
þar var komin méira en 100
millj. kr. skuld við útgerðina.
En af því leiddi að fullkom-
Jega 2/5 hlutar af „jólagjöf-
inni" voru beinlínis til þess
ætlaðir að greiða þessa óreiðu-
skuld, sem á hvíldi, [segar for-
maður SjálfstæðisfJokksins Iét
af störfum l>æði forsætis- og
sjávarútvegsmálaráðherra. —
Ætli [æssi hluti jólagjafarinn-
ar sé þá frá nokkrum eðr-
um en þeim, sem skildu eftir
vanskilin ?
En hvað er svo um hina
þrjá fimmtu hlutana. Mundú'
þeir ekki líka vera arfur'
þeirrar fyiTverandi stjórnar,
sem tókst að hækka dýrtið-:
ina svo á síðustu 15 valda-í
mánuðum sínum að á þeim;
tíma hækkaði vísitalan um’
25 stig? í>að þarf raunar ekki?
að spyrja um slikt. Hver heil-
skyggn maður, sem með þess-;
um málum fylgdist vissi ve:
að sú verðhækkunarskriða,;
var beinlinis kevrð áfram af;
fyrrverandi stjóra í hefndar-;
skyni fyrir þá kauphælckun,;
sem verkamenn fengu snemmai
árs 1956 og samkvæmt út-J
reikningum sérfróðra mannal
gátu Valdið í hæsta lagi;
þriggja til fjögurra stiga!
hækkun vísitölunnar.
Það var því hyggilegt. afj
Magnúsi Jónssyni að ræðal
sem minnst þessa jólagjöf,;
végna þess, að því meira sem
urn hana er rætt, því beturv
kemur i Ijós að hún er ölí fráj
fyrrverandi stjórn, sem Sjálf-.
stæðisf lokku ri n n veitti for-j
ustu, þótt það kæmi í hlutj
núvemndi stjórnar, að ráðaj
fram úr vandanum.
„Að neína snöru í
hengds manns húsi”
Slikt hefur jafnan þótt ó-j
varlegt mjög, en einmitt þettaS
vildi Magnúsi Jónssyni til áj;
mjög meiniegan hátt, þar seml;
hann segir: — „tjtgenVinni
var lofað að nú þyrfti ekki,’
að bíða eftir útflutningsupp
bótum, slfltar vanefndir hafa'
orðið á því sviði". Þetta leyf
ir ræðumaður Sjálfstæðis-;
flokksins sér að segja, þótt'
margsannað sé að auk þess a
staiVið liefur verið við allar
skuklbindingar gagnvart [æssas
árs framleiðslu þá liafa einnigj
verið greiddar 72 miHj. kr. af»
þeim rúmum 100 millj. óreiðu-?
skuldahala, sem ílialdið skildi
eftir. Vanefndirnar skildu þá]
hafa legið 1 því einu að ekki
var búið að greiða þann hala;
að fullu, þegar liðnir eru rúm-í
lega 2/3 hlutar ársins. Þetta;
má nú sannarlega nefna þvi,
imini að ræða um snöru
hengds manns húsi.
„Engir varao rækilegar
við verðbólgu en Sjálí-
stæðisí lokkurinn''.
Þótt- þéssi fuliyrðing M. J
kyhni að lithi leyti áð stand-1
ast í orðl, þá fer því fjarri
að. húh standist i verki. Hver; f
héfúr méiiú én Sjáifstæðis-s
flokkurinn hamazt á móti
löllum tilraunum til að halda
verðlagi í skefjum?
Hver var það annar en
Sjálfstæðisflokkurinn, sem
heimtaði frjálsa verzlunar-
álagningu, og fékk því að lok-
um fram komið, að allar
hömlur vora afnumdar, og
sagði það sannarlega til sln
í verðlaginu á síðari liluta
valdatímabils fyrrv. stjórnar.
Og hver hefur fjandskapazt
meir en Sjálfstæðisflokkurinn
gegn núverandi verðlagseftir-
liti? Vitað er þó vel að á
hverjum mánuði berast verð-
iagsyfirvöldunum fjöimargar
beiðnir um leyfi til verðhækk-
ana, sem neitað er. Hver mað-
ur veit, að ef verðlagshömlur
væru engar, mundu allar þess-
ar hækkanir þegar verða að
veruleika og koma fram í
verðlaginu. Og það er einmitt
það, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn vill.
Draumur Sjálísiæðis-
ílokksins —Gengis-
lækkun —
Hér skal nú staðar numið
við að draga fram tilvitnanir
Listdansararnir Érsova og Beloff
Listdans á vegum MIR
Þess skal með þakklæti
minnzt er sniilingar sýna
okkur íslenzkum áhorfendum
í töfraheima leikdansins, þótt
eigi sé nema örskotsstund,
engin listgrein er fegurri né
talar alþjóðlegra máli. Við
höfum átt því láni að fagna
að kynnast allmörgum sovézk-
um dansendum á síðustu ár-
um, og nú hefur listafólkið
úkraínska, Evgenía N. Érsova
og Anatolí A. Béloff bætzt
í hópinr. og skipa rúm sitt
með ágætum. Þeim var ákaft
fagnað af þéttskipuðum saln-
um er þau dönsuðu í Þjóð-
leikhúsinu á sunnudag, og
báru eklri síður en söngvar-
arair frægu ljóst vitni um há-
an listrænan þroska óþerunn-
ar í Kiev, höfuðboig Hkrainu,
hins fjölbýla korafrjóa lands.
Bæði eru þau glæsíleg og
ung, framkoman látlaus og
mjög viðféldin. Érsova vann
þegar álira húgi með hlýju
og heillandi brosi, miklum
þokka og persónulegum töfr-
um; Béloff er maður karl-
mannlegur, vasklegur og fag-
urlimaður. Um tækni þeirra
er óþarft að ræða, gagnger
þjálfun og örugg tækni sov-
ézkra eindansara eru alkunn
fyrirbæri, sjálfsagðir hlutir.
En frábær dansmær eða dans-
maður verður enginn vegna
ieikni og fimleika eingöngu,
til þess þarf ríka leikgáfu,
mikið hljóðnæmi, likamsfeg-
urð, andlegt fj”r og hæmt
skyn á inristá eðli liinnar göf-
ugu listar. Það er innfjálg
túlkún dansendanna sem
mesta athygli vekur, sönn
innlifún þeirra í hlutverk
sín og næm heyrn á hrynj-
andi og tóna — þeim tekst
að gera viðfangsefni sín ljós
og lifandi, komast inn. að
kjarna Writánná, snérta djúpá
strengi i brjóstum þeirra sém
á ' horfa. jáfnvél þó þáu Él'S-
úr fyrmefndri ræðu Magnúsari
Jónssonar, þótt af nægu væri •
enn að taka. En allmörg um-
mæli sem birzt hafa síðan
í blöðum flokksins, bera því
ijóst vitni, hver er undirrót
ailrar herferðarinnar. Það er
viljirin til að skapa það ástand
í fjármála- og efnahagskerfi
okkar, að ómögulegt reynist
að halda gengisskráningunrii
öbi-eyttri. Gengið skuli verða
lækkað. í leiðara, sem birtist
í Morgunblaðinu sama dag ög;
fyrrnefnd útvarpsræða kemrir
þetta mjög berlega fram þar
var i'áðizt harkalega á þá yf-
irlýsingu í stjómmálaályktún
Æskulýðsfylkingarinnar um
að gengislækkun kæmi ekki til
Framhald á 11. síðu
ova og Béloff sýndu aðeins
fjóra stutta tvídansa, brá list
þeirra birtu yfir mikla víð-
áttu, sýndi fjölþætta dans-
snilli þeirra í furðanlega sicýru
ljósi. Dansarnir eru auðsæi-
lega valdir af kostgæfni, en
í leikskránni er höfunda
þéirra ékki getið, þar era birt
nöfn tónskáldanna einna.
Fyrsta verkefni Érsovu og*
Béloffs var „Hugleiðing,"
hugþekkt verk, rómantískt og
ljóðrænt, samið við tóna Jul-
es Massenet, óperuskálds-
ins franska. Léttleiki og djúp-
ur innileiki einkenndi túlkun
listamannanna, dansinn varð
áhrifamikill í meðförum
þeirra, þó ekki sé stórbrotið
verk í eðii sínu. Næst dönsuðu
þau „Vals“ eftir vin okkar
Katsatúrian, tónskáldið heims-
fræga, en hann er ekki sízt
ástsæli af verkum þeim er
hann hefur samið fyrir leik-
dansa. Dansinn er fjcrugur
ástarleikur, alþýðlegur og
auðskilinn, og lýsir hamingju
og heilbrigðri lífsgleði, en lítt
nýstárlegt verk fyrir okkar
sjónum og minnir helzt á síð-
rómantík nítjándu aldar. Á-
gætar leikgáfur dansendanna,
fjör og glettni nutu sín ágæta .
vel í þessum fallega dansi. , ■
„Dýpsta sæla og sorgin
þunga....“ Næsta viðfangs-
efni listamannanna var alger
andstæða hins fyrra, „Sorgar-
ljóð“ eftir Lysenkó, sovézkt
tónskáld. Þar lýstu Érsova og
Béioff þögulli ástarsorg á
hjartnæman og fagran hátt,
túlkuðu hina stuttu harmsögu .
af þeim ljóðræna innileik og
fágaða látleysi sem þeim er
lagin. Siðasti dansinn var ef
til vill veigamestur og stærst-
ur í sniðum, pas de deux eða
klassískur tvídans úr „Vík-
ingnum", leikdansi franska
tónskáldsins Adolphe Adams,
„Víkingurinn" var frumsýnd-
ur í París um miðja nítjándu
öld, en endursaminn í Sovét- ,
ríkjunum fyrir nokkram árí( .
um og vakinn til nýs lífs — ■
ævintýralegt og litsterkt verk,
atburðarikt og alþýðlegt, og
nýtur mikilla vinsælda austur.
þar. í þessum dansi kynnt-
umst við fyrst miklum þrótti...
og mýkt beggja dansendi,
svifléttum, fjaðurmögnuðum
hreyfingnm Érsovu og st.ökk-
fimi og karlménnsku Béloffs. ’
Það eitt vákti söknuð að 'fá,
ekki að Sjá leikdansinn. allan
í meðförum hinna' 1 snjollú
listamanria. A. Hj.