Nýi tíminn - 31.10.1957, Blaðsíða 8

8) — Ntl TÍMINN — Fimmtudagur 31. október 1057
Þeir komu í rauðabíti,
bændurnir, rifu mig upp á
rassinum, svo maður hnupli
frá meistara Þórbergi, rétt
orðið sauðljóst.
Þeir rifu í bringu rnína ó-
þynnilega og sögðu: Ræs!
Það var líkt og vera kom-
inn til sjós, utan það var
enginn veltingur.
Ég teygði mig í oliulamp-
ann á borðinu, kveikti síðan
i sígarettu, reykti þar til þá
brast þolinmæði og sögðu mér
að hætta þessu bölvuðu púi,
það yrði ekki tekið út með
sældinni í dag.
O, maður hefur það bara
eins og tóusprengur, sagði ég
og lét fylgja með það væri
ekki skaði skeður þó skolii
hirti lungun, þau væru ónýt
hvort eð er, liklega morkin.
Eklci er verra að hafa þau
með, laxi, sögðu þeir. Fáðu
þér heldur í ranann.
Eg tók nokkur korn í ran-
ann, hnerraði svo ég hélzt
ekki lengur við í bælinu, raúk
á fætur.
Morgunsárið var fölt og
kalt, marr í hélaðri jörð, það
beit í eyrun.
Þeir voru vettlingalausir,
bændurnir, börðu sér og bölv-
uðu nepjunni, sögðu haustið
. léti ekki á sér standa, það
yrði líklegast harðæri.
Það voru stjörnur á hvelf-
ingunni og tungl í fyllingu.
Fjallkóngurinn skipti liðinu
i tvo hópa og bað það duga
vel, skildi annar halda á fjall-
ið, hinn suður með því, allt
að Merkigili, sem deilir löndum
milli landa í Stöðvarhreppi og
Hafnarness og er óhrekjanleg
hreppamörk Fáskrúðsfjarðar-
hrepps og Stöðvarfjarðar.
Það kom í minn hlut að
fara með fjallinu, ásamt fjall-
kóngi og nokkrum öðrum kot-
ungum og tík glæsóttri, sem
hundar af næsta bæ elskuðu
mjög heitt þennan morgun,
okkur til sárra gremju.
Við grýttum nágrannahund-
ana, orðl.jótir, til þess þeir
hættu að elska tíkina, en þeir
eiskuðu hana engu minna,
komu í humátt á eftir og áttu
i styrjöld; Nú hefði maður átt
að eiga, sagði fjallkóngurinn
og hafði ekki lagt niður
nepjubölvið, þó ekki væri
nema á íleyg. Andskotans
-gásagustur er þetta. Brekkan
undir fjallinu var græn þrátt
fvrir næturfrostið, áfeng ang-
an af gleymérei og mjaðar-
jurt.
Uppi á stöllum og nöfum,
príluðu fjallelskar ær með
iömb sin, cn árvakir hrafnar
í dauðdýflisleit svámu frost-
blátt heiðið með hásu gor-
hljóði. Nokkrir stórhyrndir
hrútar háðu höggorustu á
bersva’ði og hornaglamið
heyrðist langar leiðir í morg-
unkyrrðinni.
Þegar við komum suður
undir Drúldu, sem er hjalli
undir aðalklettabeltinu, beygði
kóngsi útaf veginum og ská-
skar brekkuna með tíkina og
elskhugana í eftirdragi, enda
fémargt þar uppi.
Það var komið rennsli á fé
í Brúnunum og Geldingabotn-
unum, enda heyrðist hóað
digurbarkalega austur í Skolla-
rák.
Svo komum við að Gvendar-
nesi.
Fyrir um það bil öld var
Hafnarnes bithagi frá Gvend^
arnesi.
Þarna eru fornar bæjar-
tóftir, Finnbogatóft, Sturla-
tóft og margar aðrar, sem ég
Það kemur í minn hlut að
arka upp í Hálsadalinn og
stugga við fénu, sem kann
að koma niður, svo það renni
ekki yfir landamærin.
Þetta er ekki mikill bratti.
En þegar ég er kominn upp,
Magnús Jóliannsson frá Hafnarnesi:
kann ekki að nefna, enda
Gvendarnes talið með beztu
sauðajörðum hreppsins og sér-
lega gott beitarland.
Nú er hér eyðibýli.
Og áfram örkum við suður
í Hálsinn.
Austan til í Hálsinum eru
Torfur. Þar kom eitt sinn
frönsk dugga að landi, skaut
upp báti með mönnum í og
líki, sem þeir heygðu þar.
Upp af Hálsinum eru Hálsa-
dalirnir, efri og neðri, einnig
Hálsá, sunnar og neðar Teig-
ur. Þar er gott slægjuland,
slétt og greiðfært, en blautt.
Og svo erum við komnir í
Merkigil. Þar setjumst við
niður, blásum mæðinni.
Nú væri gott að fá í ran-
ann, segi ég.
Hvernig er með lungun?
spyrja þeir. Það sér ekki á
þau séu morkin. Þú blæst ekki
úr nös.
Við erum ekki farnir að
hlaupa, segi ég og kvíði hálf-
partinn fyrir.
Síðan í'æ ég í ranann,
hnerra ‘einhver ókjör, því ég
er ófræ'gur neftóbaksmaður,
reyki aftur á móti Chest-
erfieldinn á dag.
Það stafar á sjóinn af blíðu,,
enda hillir undir báta yzt
við sjónarhring.
Manni hefði verið fjandans-
nær að róa, segi ég, því það
er fiskilegt urn að litast, fugl
og hvalablástrar, heldur en
að vera að yxnast þetta kring-
um rolluskjátur, sem ekkert
gefa af sér nema stritið.
Þeir sögðu strit í öllu, það
hefðist ekkert upp nema með
striti.
En af hverju eru þessir
menn ekki ríkir? Af hverju
eiga þeir ekki éppa og banka-
bók úr því stritið gefur svona
mikið í aðra hönd. Þeir eru
þó allir meira og minna slitn-
ir. Eru það laun stritsins?
Það er bezt að faiti að
haska sér, segja þeir, og ég
finn að þeir vilja sneiða hjá
þessum málum. Dagurinn bíð-
ur ekki.
er ég sprengmóður, lemst um
af hósta drjúga stund.
Nokkrar kindur eru þarna
í dalsfaðminum, flest geldar
og una vel í gleymérei, blóð-
bergi og öðru kjarngresi. .
Ég sezt niður, því sólin hef-
ur brætt héluna og jörðin er
þurr, .kæfi. kjöltídð meðjreyk-
ingum 'og 'lief gá't' á njalla-
brúninni fyrir ofan mig.
Hér er gott að vera, mikil
angan, og grænir grasgeirar
milli smá skriðufalla þrátt
fyrir haustið og hélunóttina,
þó annað segði í kvæðinu,
Hvað er svo glatt, enda mun
skáldið hafa átt við eitthvað
annað.
En frjálst er í fjallasal,
enda lítur ekki féð upp úr
kjamgresinu.
Svo er hóað á brúninni fyr-
ir ofan mig. ^
Féð lítur felmtrað upp úr
grasinu og tekur á rás niður.
Frjálsræði sumardagsins er
lokið.
Framundan er hundgá,
langir rekstrar og réttin þessi
vindbarða grjótgás, síðan
skilnaður, söknuður, sárt
jarm.
Þessi fallegu lömb, sem
sperrast þarna á eftir mæðr
um sínum af fjalli, fædd í vor
bölvaðir kettlingar, geta stað-
ið í lófa rnanns.
Síðan höldum við af stað,
hann brekkurnar, ég mýrarn-
ar, hinir með sjónum.
Það er þrjózka í fénu, þessi
heimsfræga sauðþrjózka, sem
hleypur í kindina þegar reynt
er að hefta frelsi hennar.
Það er argað, hóað og sigað
og menn éru heitir, æstir og
úfnir.
Nei, það er ekki tekið út
með sældinni í dag.
Eg er sveittur, reiður og
móður, rauðmýrareðjan vellur
upp um skóvörpin.
Hott, hoj!
Og áfram snígiast safnið,
jarmandi.
Svo erum við komnir heim.
Þeir sem gengu fjallið, eru
komnir fyrir góðri stundu og
við fáum heldur en ekki orð
í eyra.
Það þykknar í mannskapn-
um, enda eru menn heitir fyr-
ir.
Síðan er farið að rétta.
Það gengur á ýmsu, elt-
ingaleik, svita, blóðspreng,
hotti, hói.
Menn verða villimannlegir
ásýndum, fleygja af sér klæð-
um, baða út öllum öngum,
nokkrir fara að þreifa um
hupp og bringu með kjöt-
bragð í munninum.
Markaskt'áin, þessi þjóðlega
bændabókmennt, er tekin
fram og glugguð af mikilli
gaumgæfni. Biti, hamarskorið,
miðhlutað, sýlt og fjöður,
enda margt um ókunnugt fé.
Þarna er hún írsa mín, já
og Skakkhyma, Kolla og
Bílda. Þarna eru tvær ær,
sem báðar áttu að vera tví-
lembdar. Það er vatn í þeim.
Já, og þarnú' er snoppubitið
lamb. Bölvuð verði tófan.
Mörg er búmanns raunin.
Slátrunarféð er dregið sér í
dilk, vænstu lömbin, utan
gimbramar, sem færar þykja
til eldis.
Menn ráðgast hver við aðra
um ásetninguna, því betur sjá
augu en auga og sauðgleggjan
ekki öllum í blóð borin þó
fjáreigendur séu, dæmi um
manninn, sem ættrak féð sitt
með þessum nöfnum: Stóri
djöfullinn undan litla djöflin-
um og litli djöfullinn undan
stóra djöflinum o. s. frv.
Það er tekið að halla þess-
um fyrsta gangnadegi,.
skyggja í aðsigi og mesti
jarmurinn þagnaður.
hlaupa, æpa, bölva, stappa.
Og svo er féð komið í rétt-
ina.
Menn tína upp klæði sín,
jakka, peysur, trefla, húfur,
strjúka svita af ennum og
Bókmenntir dagsins
lagðar á hilluna.
eru
Magnús Jóhannsson
Hafnarnesi
Fáskrúðsfirði.
Skólum lokað vegna
vaxandi inflúenzu
Inílúenzuíaraldurinn í örum vexti
Fólk beðið að íara vel með sig
Nýlega var ákveðið að loka skyldi öllum barn- og ung-
lingaskólum hér í Reykjavík vegna þess að inflúenzu-
sum í regni, önnur í sólskini, faraldurinn er nú kominn á svo hátt stig, að ekki þótti
verða senn lögð undir hníf íengur fært að halda áfram kennslu vegna fjarvista nem-
slátrarans. | enda og kennai'a. Einnig hefur barnaskólanum í Hafnar-
Mér er ekki til setunnar fjj^i verið lokað. Kennsla á aö hefjast aftur n.k. mánu-
boðið lengur.
Austur i Hálsinum mæti ég
fjallkóngnum aftur.
Hann er heitur og argur, segir
Brýrnar hafa smalazt djöful-
lega, þessir strákar geri ekki
annað en liggja í berjunum,
enda hafa nágrannahundamir
tælt frá honum tíkina, hel-
dag.
Blaðið hafði tal af læknum
hér í Reykjavík og í Hafnar-
firðj og bar þeirn saman um
það að inflúenzan, sem mjög
hefur aukizt síðan í fyrri viku,
legðist einkum á börn og ung-
linga. Yfirleitt fær fólk háan
♦r
vískir flagararnir þeir tarna allt uPb 1 40 sllS> sem
og ekki nefdráttur eftir í
struntunni. Eðlilegt þó mann-
greyið formæli.
Ég rek upp í hann likkistu-
naglá, kveiki í og eftir noklcra
drætti, hættir hann að for-
mæla, á orðið f jári væna dilka,
og vill ólmur selja mér brund-
hrút.
Ertu ekki sjálfur að fá
hrundhrút ? spyr ég. Reyð-
firzkan.
Jú, en mínir eru ekkert lak-
ari, segir hann. Maður verður
að breyta til.
Ætli maður skeri ekki þess
ar skjátur, segi ég. Þetta eru
óræktartmntur og lömbii
hjaðnar syo fijótt aftur. Lækn-
ar hafa gef.'ð magnyl til að slá
á hitar.n, en bezta vörnin er að
sjálfsögðu að fara sem bezt með
sig; klæða sig vel og forðast ó-
þarfa samkomur. Einnig á fólk
að forðast erfiði, vökur og ó-
reglu. Ef fólk hefur fengið veik-
ina á það að vera inni hita-
laust í 1 til 2 góiarhringa, til
þess að ekki sé hætta á neinurn
hugsanlegum fylgikvillum.
Læknar hafa gefið fólki, sem
hefur berkla eða er á einlivern
liátt vejklað, varnarlyf gegn
veikinni.
Ekki er talið, að sett verði á
samkomubann, en fólk er samt
beðið að forðast allan óþarfa
samgang þangað til veikin er í
rénun.
arnefsid
Gromiko, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, hefur í bréfi til
Hammarskjölds, framkvæmda-
stjóra SÞ, lagt til að stofhuð
verði ný nefnd til að fara með
afvopnunarmál og eigi öll
ríki SÞ þar fulltrúa. Allar
afvopnunartillögur, sem bornar
verði upp, komi fyrir nefnd-
ina á opinberum fundum. Jafn-
framt verði gam’a afvopnunar-
nefndin, sem skipuð er full-
trúum rikja í Öryggisráðinu
og Kanada lögð niður, Segir
Jromiko að fullreynt sé, að
sú nefnd fái engu til leiðar
komið.