Nýi tíminn - 08.05.1958, Síða 8

8) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 8. maí 1958
Fyrstu ár Þjóðviljans risu
upp á ný þegar ég heyrði að
'B'araldur Sigurðsson væri að
verða fimmtugur. Ég veit að
Haraldi er eins farið: Ef hann
fiettir Þjóðviljanum frá þeim
árum, verður blaðið eins og
persónuleg dagbók, svo mjög
sveittumst við yfir hverju blaði.
Og enginn skyldi furða sig á
því, að blaoið er ekki vandaðra
og betra en það var. Hitt er
rnér orðið þó nokkuð undrun-
"arefni, að þriggja manna rit-
stjórnin við Þjóðviijánn skyldi
koma út dag'.egá blaoi, sem
raunar várð sir.ám saman jafn-
áhrifamikið og Þjóðviijinn. En
uni þau ár og Þjóðviljann
ættum við Haraldur raunar
báðir að skiiía einhvern tíma,
þó ekid yrði það fyrr en við
værum komnir á enn virðulegri
aidur.
Þegar Verkalýðsblaðið varð
dagblað og ÞjóðviTjinn hófst,
tl. október 1926, vá'í'ð'lHmiíalriivi'
Sigurðsson einn af þremur í
í-itstjórn hans, og var mikil-
vírkur og óþreytandi blaðamað-
ur óslitið þar til urn áramótin
1939—40, að fátæktin knúði
blaðið til að taka upp fyrri
bætti og láta nægja þrjá menn
í rilstjórninni, en biaóamönn-
um hafði íjölgað að mun við
stækkun þess og stofnun Sósí-
aiistaflokksins 1938. Vorið 1941
'hvárf ritstjóni Þjóðviljans
snögglcga úr landi, í boði
brezku herstjómarinnar. Var
herstjórn Bretaveldis svo
raúsharleg að hafa við orð að
bjóða á sama liátt utan hverj-
um þeim sem kynni að dirfast
að vinna við samskönar biað
Fyrr en varðl var þó farið að
kominn, einn af þremur í rit-
stjórn hins nýja blaðs, og
rnunu þeir fé.’agar Gunnar
Benediktsson, Jón Bjarnason
og hann ekki hafa látið liugs-
unina *um væntanlegt heimboð
trufla starfsfrið sinn og jafn-
vægi. En svo fór að þeim var
ekki boðið utan og hinir brott-
fiutlu komu hcim síðsumars og
tóku við ritstjórn nýja blaðsins,
en Ilaraldur sneri sér þá að
öðrum störíum.
Blaðametmska Haralds, bæði
þessi skipti, var með þeim
skemmtilega hætti eins og jafn-
an vill verða í þriggja manna
dagblaösritstjóm, að hún verð-
ur að spenna yíir alit það efni
sem í blaðinu er. Hver sem er
verður að vera þess albúinn að
.skrifa leiðara og hvers konar
stjórnmálagreinar, innJendar
fréttir og erlendar, viðtöl, bæj-
arfréttir, þýða framhaldssögu,
brjóta um, lesa prófarkir. Allt
þetta og' annað sem gera varð
ætti blaðið að koma út, gerði
Iíaraldur við-Þjóðviljann þeisi
ár, hvenær sem það kom í hans
hlut. Viö þetta var unnið bók-
staflega alian vökutíma sólar-
hringsins, og liann var oft
iangur.
Haraldi víu- lélt um að skrifa
óg skrifaði niikið í b.'aðið þessi
ár, langmest nafnlaust, en þar
eru margar ágáetar blaðagreinar
frá ha-ns hdidi, prýðilega skrif-
áðar og harðskeyttiar, Ég get
ekki stiUt mig um að minna á
fimmfugur
Haraldiu- Sigurðsson
aði í 10 ára lafmælisþlaðið,
1946. Og' Haraldur var ágætur
samstarfsmaður og reynir þó
mjög á þann eiginleika í jafn
fámennri ritstjórn og erilsamri.
Við þurftum að vísu nokkrar
fyrstu vikurnar til að venjast
hvor öðrum og kynnast, en að
þeiiri' ’loknuni tókst með okkur
sr.urðulaust samstarf og
bræðralag. Það samstarf og öll
kynni viidi ég þakka honum í
dag með þessum fáu orðum,
jafnframt því sem Þjóðviljinn
þakkar honum störfin við blað-
ið, unnin á erfiöasta tímanum
með dæmafárri trúmennsku og
ósérhlífni, unnin málstað ís-
lenzkrar alþýðu.
S. G.
ir
Ekki man ég lengur hin
fyrstu kynni okkar Haraldar
Sigurðssonar, —• enda iangt
síðan. En ég þekkli ha-nn fyrst
hina björtu jú'ídaga 1041. Ivlá-
ski finnst einhverjum sem rr.nn
bá daga enn bað vera. öfugniæli
að tala. um bjaría daga. Landið
haíoi verið hernumið i rúmt
ár, -— hcrnumið öðru sinni 7.
júli það eutnar; ísicczkur
x'erkalýður íjötr'aður í b r Ha-
lö->. Eðvafð’ S'gúrðsrcn viítaður
í íugthúsí íii’SúfVandsins austur
á Litlahrauni, politískir b'óð-
baiidamec.n íhalds og hægri
i:rata ríkjandi yíir Dagsbrún. í
stuttu máii: réttir menn yfir
Dagsbrún, ráttir menn yfir Ai-
þýðusamband:nu. Þjóðv-ljinn
bannaðv.r, ritstjórar hans og
blaðamenn í brezku herfangeísi.
En júdasern ,- fcjn Isita:h höiðv'
á náðir 'efiends stórvs dis li'
þess að ryðja'löndum sínum úr
veg'i hreykiu sér í ö".vggirv!n'u
stuhdari.v'ar' —, þeir höfðu
hliðstætt vð Chambcrlain
tryggt sír „írið á íslandi" vm
sína daga Ker br. zka héints-
veldisin,s á gotunum sem lifandi
tryggingarskirteini kapitalst-
anna íyrir því að á þessu
skyldi engin breyting verða.
Mín elskaða, hvað viitu meir!
En þessir góðu herrar höfðu
gleymt einu í dæminu: hinni
róttæku alþýðu og verkalýð
Reykjavíkur í þræiafjötrunum,
og flokki hans, Sósíalista-
flókknum. Iíann var óbroíinTi
og ákvao a.ð b.lað vinnandi
fólks sky’di korna ut. þrátt fyr-
ir bann bíezka hsrsins. En til
voru þeir. m»nn sem töldu slíkt
glsefrafyrirtæki, þar sem við
lægl hernám* og tugthús. En
það var einn maður sem gekk
óskelfdur að útgáfu Nýs dag-
blaðs. Sá maður var Haraldur
Sigurðsson. Vafalaust kann
hann að hræðast. En ég skal ó-
sagt látið að margir hafi litið
jafn innilega smáum augum á
öll heimsins valdboð, alia
heimsins offísera og stríðs-
menn, alla ís’ands kapítaiista
og júdasa og Haraldur Sigurðs-
son gerði þá. Fyrst þá. daga
lærði ég að þekkja það sem
býr mej Haraldi Sigurðssyni.
Og kynni -okkar Har-aldar héldu
áfram. Af 'þeim' cr löng saga,
sein ekki verður rakin hér, —:
af samvsrustundúm í byggð og
óbyggð, í biíðu cg byljum, á
fjö'lum, hraunum, jöklum — og
jafnvel líka sjá! Samverustuhd-
um yfir bókum, við , fisk“,
srark logans í kofaeidstæði eða
prímushvin í tjaldi, ra’ob um
bækur, menn og málefni, og
'.• vrt'ar ' allá innréttingun'a á
!',rosshófs-bölvunar-he:'mirium.“
■E'! það er okkar saga — seni
öfriim kemur ekki við. Ög æví-
rk"á Haraldar Sigúrðssonar við
vegavinnu, ritstörf, þýðinggr.
b'aðaraennsku, útgáfur, fræði-
mennsku og. bókavörziu. skriía
ég ekki í dag. Hitt skal.sagt að
hógværari góðvild og traustgri
drcogskap og vináttu hef ég
ekki mætt annarsstaðár.
•k
* 7ÍT
Eg veit það gamli .vinufT’ að
þú kannt mér- litlar þakkir í
dag fyrir afmælisskrif, og það
■hefur það. En má ég í tileíni
dagsins þakka vináttú þí-na og
liðnar stundir. Lifðu liei-l. Meg-
ir þú njóta gnægðar góðra þóka
og margra langra, bjarira og
blárxa surr,ard;iga.
J. B.
gefa út sarns konar blað, Nýtt
dagblað, er raunar var Þjóð- bráðskemmtilega g.rein um
viljinn með nýju nafni. Aftur vinnuna við fyrsta tölublað
\ ar Haraldur Sigurðsson þar Þjóðviljans sem HaraJdur skrif-
meginkrofa emitor
og útifnmkir cdþýð'
I 1A n.r.
iavík 1. max
Fyrsti maí rarm upp bjartur og einn íogurstur íslenzkra vordaga. Þátttakn
í I. hátíðahöldunum var líka eítir því.
Kraían um 12 mílna íiskveiðilandhelgi var meginkraía dagsins í einni
síærstu kroíugöngu og fjölmennasta útifmrdi sem hér hefur veri.Ö }..- maí/ ,
Uppúr kl. hálftvö voru fánar
féiaganna og kröfuspjöld dags-
ins borin inn í Vonarstrætið, ís-
lenzkur og r.auður -fáni og. stór
kröfuborði með áletruninni: Fisk-
veiðilandhelgin 12 -mílur tafar-
laust.
Fyrstur af fánum félaganna
kom að vanda fáni Dagsbrúnar
Síðan komu fánar félaganna
h\>er af öðrum unz félögin höfðu
raðað sér endilanga. götuna. Fé-
lögin er ekki áttu fána hafa kom-
io sér upp fánum á síðustu ár-
um og bætast árléga nýir félags-
fánar i hópinn, og margir þeirra
erú mjög íagrir og smekklegir,
jafnfrarat því að bera tákn
'st'arfágreíhar viðkomándi félags.
Og i þetta sinn voru allir félags-
fánamir í göngunni, en árið áð-
ur lokuðu afturhaldsstjórnir ör-
fárra' félaga*fánana hini fyrir
félagsmönnunúm. En þótt fán-
ana skorti þá stóð ekki á félags-
mönnunum — og nú voru fé-
lögin öll.
Kröfugangan hófst um kl. 2.
Lúörasveit verkalýðsins lék i
fararbroddi, og Lúðrasveitin
Svanur aftur í miðri göngu, og
þótt báðar gerðu ?itt hið bezta
hefði gjarnan mátt bæta þeirri
þeirri þriðju við, — og eitt skort-
ir kröfugöngurnar tilfinnanlega
enn: hressandi söng.
Gengið var Vonarstræti, Aðal-
stræti, Hafnarstræli, Hverfis-
götu, Frakkastíg, Skó’avörðu-
stíg, Bankastræti og staðnæmzt
á Lækjartorgi. Veður var hið
bezta og hefur sennilega aldrei
verið slikur mannfjöldi áður á
götum Reykjavíkur 1. maí.
Af kröfum dagsins má nefna:
Engar erlendar herstöðvar, Gegn
innlendura her, Engar kjarnorku-
sprengjur, Auknar íbúðabygging-
ar, Aldrei fraraar atvinnuleysi,
Eflura sjálfstæði íslands, Öreigar
allra landa saraeinist.
Að lokinni kröfugöngunni setti
Bjöm Bjarnason formaður Full-
trúaráðs verkalýðsfélaganna úti-
fund á Lækjartorgi.- Rásáúmémi
voru Eðvai'ð Sigurðsson ■ riiar:
Dagsbrúnar,' Jón Si'gúiðssqiiTril-
„ari gjómanngfélags Reykj avíkú r, ;
Snorri Jönsson íormnður Félágá.jj
járnionaoarmanna- óg E..',> stainn
Guðjónsson .formaður • Hreyf.ils.
Fundinum lauk nieð þvi.: «•"> "
lúðrasveitin lék þjóösorigmri.'
Fiskveiðilandheigin 1 2 núlur
tafarlaust — megihbra-i'a .f'ggs-
ins, var borín fremst í 1. maí
kröfugöngunni hér íReykja-
vík; sést hér fremsti hluti
kröfugöngunnar, en fyrir heuni
' eru bornir íslenzkur og rauður
i fáni.