Nýi tíminn - 05.06.1958, Page 6

8) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 5. júní 1958
*>-
o-
NYI TIMINN
Útgefandi: Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Ásmundur Sigurðsson.
Ás'kriftargjald kr. 50 á ári. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
<?>

„Bezta leiðin eins og á stóð”
T»á er tekjuöflunarfrumvarp
ríkisstjórnarinnar orðið að
lögum, bundinn hefur verið
endir á stöðvunarstefnuna,
sem Alþýðubandalagið mótaði,
og afleiðingunum munu menn
kynnast næstu vikur og mán-
uði i mynd nýrra og stór-
felldra verðhækkana.
\ fiðbrögð almennings um
land allt eru furða og sár-
índi. Þegar nuvt.randi stjórn
var mvnduð höfðu það verið
kin sjálfgefnu úrræði allra í-
haldsstjórnanna að „leysa“
hvern vanda í efnahagsmálum
rneð því að magna verðbólg-
una, með því að hækka allt
verðlag í landinu, ýmist með
skattakerfi eða gengislækkun-
um. En þjóðin hafði sára
re.vnslu af því að í þessum
aðgerðum var engin „lausn“
íólgin, þær mögnuðu aðeins
vandann sem við var að etja,
juku bilið milli verðlagsins
'.nnanlands og þess verðs sem
íæst fyrir afurðir okkar,
skertu þannig raunverulegt
gengi og verðgildi krónunnar
og færðu skuldakóngum og
br"skurum ný tækifæri. Það
urðu j ví mikil umskipti, er
núverandi stjórn var mynduð,
og stöðvunarstefnan var tek-
in upp fvrir atbeina Alþýðu-
bandalagsins. Sú stefna var að
vísu erfið í framkvæmd, ekld
sízt vegna þess að allt efna-
hagskerfið var komið á yztu
þröm fyrir atbeina íhaldsins,
en kún bar engu að síður mik-
inn og lieilladrjúgan árangur.
Nú á tæpum tveimur árum
hefur verðlag liækkað minna
á íslandi en í flestum ná-
grannalöndum okkar og aukin
trú almennings á verðgildi
peninganna hefur m.a. birzt í
aukinni sparifjárinyndun.
TPina rökrétta og skynsam-
lega leiðin hefði verið að
halda þessari stefnu áfram
og takast á við þá erfiðleika
sem henni fylgja, eins og Al-
þýðubandalagið lagði til. En
Alþýðubandalagið fékk því
fekki ráðið vegna andstöðu
allra annarra flokka, Fram-
sóknarflokksins og Alþýðu-
flokksins jafnt og íhaldsins.
1 staðinn hefur nú verið knú-
:n fram ný verðbólgulausn,
sem er í eðli sínu hliðstæð
kollsteypunum fyrri þótt hún
sé í ýmsum greinum mun
rnildilegri en þær. En hún er
ekki lausn á neinu vandamáli,
heldur mun hún aðeins gera
viðfangsefnin torveldari við-
íangs, bæði fyrir alþýðuheim-
ilin og efnahagskerfi þjóðar-
innar, eins og verðbólguleið-
irnar fyrri.
Það er fyrst og fremst
Framsóknarflokkurinn sem
hefur knúið þessa leið fram,
og það er greinilegt á Tíman-
um að hann gerir sér ljóst
að nú er fetað inn á fornar
slóðir. I gær telur blaðið það
helzt hinum nýju ráðstöfun-
um til lofs „að þegar forkólf-
ar Sjálfstæðisflokksins liafa
Aukinn útflutmngiir er meginatríðið
í efnahagsmálum þjéðarínnar
Iíoma verður föstu skipulagi á þjóðarbúskapinn
fjárfestingarmál og þróun atvinnuveganna
farið að virða málið fyrir sér,
gátu þeir ekki bent á neina
aðra lausn en þá, sem fólst
í frumvarpinu . . . Með því
viðurkenndu þeir beint og ó-
beint að það var bezta leiðin
eins og á stóð. Fyrir þetta
er forkólfar Sjálfstæðisflokks-
ins ekki álasverðir, eins og
áður segir. Þvert á móti er
það hrósvert, að þeir liafa
komizt hér að réttri niður-
stöðu“. Það má vera að Tím-
inn telji ástæðu til að fagna
ánægju Sjálfstæðisflokksleið-
toganna, en almenningur ætl-
aðLst sannarlega til annars af
þessari stjórn, en að forkólf-
ar auðmannaflokksins telji úr-
ræði hennar í samræmi við
sjónarmið sín og „beztu leið-
ina eins og á stóð“.
1 lissulega fagna leiðtogar
Sjálfstæðisflokksins því að
nýrri verðbólguskriðu er
hrundið af stað, og þeir ætla
sannarlega ekki að láta á
sér etanda í kapphlaupinu við
Evstein Jónsson. I bæjar-
stjóminni liafa þeir gripið
hinar nýju ráðstafanir fegins
liendi og nota þær sem tilefni
til nýrra og stórfelldra liækk-
ana á öllum þáttum bæjar-
rekstursins, miklu stórfelldari
liækkana en sjálf liigin gefa
þó tilefni til. Með því eam-
þykkir Sjálfstæðisflokkurinn
hina nýju stefnu í verki með
þeirri einni breytingu að
ekki sé nærri því nóg að gert;
það þurfi meiri verðbólgu,
stórfelldari hækkanir en felast
í lögunum nýju. Það er liláleg
hræsni þegar Morgunblaðið
þykist bera hag almennings
fyrir br.jósti í sambandi við
þessi nýju lög, verkin sýna
þveröfuga afstöðu, enda er
liægt að ausa af langri reynslu
um afstöðu þess flokks til
verðbólgunnar.
rrUminn segir í. gær að „hin-
ir ábyrgðarminni leiðtogar
Sósíalistaflokksins" hafi lýst
andstöðu við liinar nýju ráð-
stafanir og „innan verkalýðs-
félaganna hefur þetta eett
skriðu af stað, sem vel getur
leitt til nýrrar verkfallsöldu".
Viðbrhgð verkalýðshreyfing-
arinnar eru ekki afleiðing af
neinum áróðri, heldur raun-
sæju mati, þeirri ábyrgð sem
samtökin bera á afkomu al-
þýðuheimilanna. Það voru
verkalýðssamtökin sjálf, sem
höfðu frumkvæði að því að
tekin var upp samvinna við
r'kisvaldið, til þess að freista
þess að komast hjá verkföll-
um og öðrum stórátökum.
Yfirgnæfandi meirihluti verka-
lýðskreyfingarinnar lýsti
stuðningi við stöðvunar-
stefnuna og sannaði þá af-
stöðu í verki. En þegar vikið
er frá stöðvunarstefnunni og
verðbólguleiðin fariri. á nýjan
leik, hlýtur verkalýðshreyfing-
in að meta viðbrögð sín út frá
því hver áhrif hinar nýju ráð-
stafanir hafa á lífskjör og
kaupmátt launa.
„Við Alþýðubandalagsmenn viðui’kennUm, að í efna-
hagsmálatiliögum stjórnai’innár eru ýms atriði sem við
óttumst að kunni að leiða af sér meiri verðhækkun en
auðvelt vei’ður að ráða við. Við hefðum kosið að hafa
ýms ákvæði laganna á annan veg, en samkomulag varð
um að lokum“. Þannig komst Lúðvík Jósepsson sjávai-
útvegsmálaráðheri'a að oi’ði í eldhúsumræöum þeim
sem lauk í gærkvöldi.
Lúðvík hélt áfram:
„Framkvæmd laganna mun
ráða miklu um, hvernig þau
reynast. Miklu skiptir um verð-
lagseftirlitið, en þó meir um
það, hvernig stjóm bankanna
verður á peningamálimum og
hvernig til tekst með skipulag
þjóðarbúsins, fjárfestingarmál
og þróun atvinnuveganna. Það
er skoðun okkar, að tekjuöfl-
unarfrumvörp eins og það, sem
nú er nýlega orðið að lögum,
komi að litlu gagni og aðeins
skamman tíma, ef ekki tekst
að auka útflutningsframleiðsl-
una og þar með gjaideyris-
tekjur þjóðarinnar. Aukinn út-
flutningur er það sem öllu
skiptir í þessiun efniun. Und-
irstaða þess að svo megi verða,
er stækkun landhelginnar,
stækkun fiskiflotans, meiri
vinnsla úr fiskinum og síðast
en eklti sízt fleiri landsmenn
að framleiðslustörfum.
„Það má öllum vera Ijóst
að vaxandi fjárfesting með
minnkandi útflutningi getur
ekki gengið öllu lengur. Fjár-
festingin í landinu hefur ver-
ið meiri síðustu árin, en gjald-
eyrisþol þjóðarinnar hefur
leyft. Hefðum við fjárfest 200
milljónum króna minna s.l. ár,
eða áliíka mikið og árið áður,
og jafnframt beint því vinnu-
afli, sem þannig hefði losnað,
í útflutningsframleiðsluna, þá
j hefðum við ekki þurft að greiða
35 milljónir í gjaldeyri til er-
lendra sjómanna, og þá hefð-
um við að öllum líkindum ekki
þurft að glíma við þá tekju-
öflim sem nú var ráðizt í.
Hernámsspillinqin
„Á s.l. sex árum hefur þjóðin
haft til ráðstöfunar 1500 millj-
ónir króna, eða hálfan annan
milljarð, sem fengizt hefur
Sem erlent gjafafé, eða greiðsla
frá herstöðinni við Keflavík.
Þessi mikla fjárhæð hefur sagt
til sín í íslenzku efnaliagslífi.
Hún hefur villt mörgum sýn
um raunverulegar og traustar
árlegar tekjur þjóðarinnar. En
það er kominn tími fyrir okk-
ur að átta okkur á þessum
staðreyndum. Auknar fram-
leiðslutekjur verða að koma í
stað tekna af þessu tagi, ef
þjóðin vill búa við efnaha.gs-
legt sjálfstæði. Herstöðin ií Mið-
neslieiði hefur orðið íslendingum
dýr á marga vegu. Hún hefur
truflað allt efnaliagslíf okkar,
liún hefur skapað hér gull-
grafaraæði gráðugra okurkarla.
Hún hefur raunverulega lagt
þungar búsifjar á framleiðslu-
atvinnuvegi landsins og valdið
óeðlilegum fólksflutningum í
landinu. En auk þess hefur svo
herstöðin sljóvgað sjálfstæðis-
vitund þjóðarinnar og djarf-
mannlega framkomu gagnvart
erlendum þjóðum.
Eínahagslegt sjálfstæði
„Baráttan fyrir efnahagslegu
sjálfstæði verður jöfnum hönd-
uiri barátta fyrir brottför hers-
ins úr landinu og fyrir upp-
byggingu traustra atvinnu-
greina í landinu. Af þessum
ástæðum leggur Alþýðubanda-
lagið nú höfuðáherzlu á:
stækkun landhelginnar, kaup á
nýjum fiskiskipum, meiri fisk-
iðnað og aukna útflutnings-
framleiðslu. Það eitt getur
tryggt góð lífskjör í landinu
og efnahagslegt sjálfstæði þjóð-
arinnar.
Enn reynt aS knýja Islendinga til
samninga um fiskveiðilögsögu
Framhald af 1. síðu.
gerðarmenn velta stöðugt fyrir
sér, rivernig bregðast skuli við
útfærslu fiskveið’llögsögunnar
við Island „eða hvaða refsiað-
gerðum skuli fceita“. segir
fréctaritarinn.
„Það er almennt viðurkennt
að ,,harðhentar“ aðgerðir —
til dæmis algert viðskiptabann
eða „innrás“ breZkra togara
undir vernd herskipa á haf-
svæðið sem íslendingar hafa
helgað séi — myndi verða til
þess eins að hrekja Island í
arma kommúnista og út úr A-
bandalaginu“.
Grimsby Evening Telegrapli
hefur eftir starfsmönnum í
brezka utanríkisráðuneytinu,
að þar hafi verið „mikið um
að vera og miklar skeytasend-
ingar“ eftir að kunnugt varð
um ákvörðun íslenzku stjórn-
arflokkanna eð færa út fisk-
veiðamörkin, en þeir hafi var-
izt allra frétta af því sem verið
var að gera. „Það gæti spillt
árangrinum, ef við segðum
hvað við erum að aðhafast"
sagði talsmaður ráðuneytisins.
Þrír stjórnarfimdir
Brezku blöðin fullyrða að
fyrirætlanir Islendinga í land-
helgismálinu hafi verið ræddar
á þrem fundum brezku ríkis-
stjómarinnar á einni viku. Sú
ályktun er dregin af því að
Manningham-Buller, aðalfull-
trúi IBreta á Genfarráðstefn-
unni um alþjóðalög á hafinu,
og flotamálaráðherrann, Sel-
kirk lávarður, sátu alla fund-
ina, þótt þeir eigi ekki sæti
í ráðuneytinu.
Blöðin telja að ríkisstjórnin
sé staðráðin í að vera við öllu
búin og hafi þegar ákveðið,
hvernig mæta skuli ákvörðun
Islendinga.
Togaraútgerðarmenn leggja
mikið kapp á að koma skoð-
unum sínum á framfæri við
stjórnmálaflokkana í Bretlandi.
Samband togaraeigenda hefur
boðið fis'kveiðanefndum beggja
stóru þingflokkanna til veizlu
í London 11. júní til að túlka
álit útgerðarmanna fyrir þing-
mönnunum.
Sendiherrann á annríkt
Stjórnmálafréttaritari Grims-
b.v Evening Telegrapli segir að
„á sumuin stöðum“ sé litið svo
á að birting samkoinulags
stjóruarflokkauna í Þjóðvilj-
ammi sé ráðstöfun af hálfu
Lúðvík Jósepssonar til að
„knýja fram vilja sinn. . . Birt-
ing einstakra atriða þegar í
stað torvældar iiinuni hófsam-
ari íslendingum að hörfa frá
12 mílna línuimi", segir brezka
blaðið.
Það getur þess einnig, að
Andrew Gilchrist, sendiherra
Bretlands í Reykjavík, hafi
„næstum daglega lagt að íslend
ingum að hafast ekkert að
varðandi fiskveiðalögsöguna
fyrr en ný ráðstefna hefur
verið haldin“.
Ihaldskonur beðnar liðsinnis
Ljóst er að brezku útgerð-
armennirnir óttast að almenn-
ingsálitið í Bretlandi sé þeim
ekki ýkja hliðholt, þegar um
það er að ræða að troða ill-
sakir við íslendinga. Til dæmis
hefur sir Farndale Phillips, for-
seti sambands togaraeigenda,
sent landsfundi íhaldskvenna
skeyti, þar sem hann heldur
því fram að fiskverð muni
hækka að mun „ef erlendum
rikjum er látið haldast uppi
að færa fislcveiðalögsögu sína
út í tólf mílur“. Biður Phillips
íhaldskonurnar að gæta þessa
að styðja viðleitni ríkisstjórn-
arinnar til að koma á svæðis-
ráðstefnu um landhelgismál.
The Financial Times fullyrð-
ir 30. maí, að brezkir togara-
eigendur muni krefjast þess
af ríkisstjórninni, að hún láti
herskip vernda brezka veiði-
þjófa á því átta mílna belti,
sem bætt verður við fiskveiði-
lögsögu íslands.
Sama blað segir að togara-
eigendur líti á samninginn við
Sovétríkin, sem heimilar brezk-
um togurum að fiska innan
sovézkrar tólf mílna landhelgi
sem fyrirmynd að tvíhliða
samningum við önnur strand-
ríki, þar sem brezkir togarar
fiska.
Þráseta hersins vekur vonir
I ristjórnargrein í vikuyfir-
liti Times er vikið að því að
landhelgismálið og herseta
Bandaríkjamanna í Keflavík
séu helztu deilumálin á Islandi
sem aðrar þjóðir varða.
Blaðið telur að Islendingum
muni ekki ljúft að leggja út
í nýja landhelgisdeilu og segir:
Framhald á 9. síðu
HT