Nýi tíminn - 04.09.1958, Blaðsíða 10

10) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 4. september 1958
Ekkert geri
Framhald af 7. síðu.
fljótt, að hér féll ýmislegt
smáprent til, þótt engin prent-
smiðja gæti lifað og dafnað
af því einu. Mér fannst stað-
urinn setja niður við það að
missa prentsmiðjuna. Ýmis
ljón voru auðvitað á veginum,
en áhugi manna takmarkaður.
Blaðið Akranes hafði eignazt
furðu marga kaupendur og
unnendur víðsvegar um land-
ið. Þetta ágæta fólk hvatti
mig eindregið til að halda út-
gáfunni áfram, og einstaka
þeirra sýndu það áþreifanlega
með því að borga það marg-
földu verði. Þannig fannst
mér ég verða þessu góða fólki
skuldbundinn og réðst því í
að kaupa nýjar 1. flokks vél-
ar, og fékk hingað ágætan
fagmann, Einar Einarsson,
sem enn er verkstjóri við
hana. Hin nýja prentsmiðja
tók hér aftur til starfa 15.
maí 1947. Hafa ýmsar bækur
verið prentaðar hér fyrir ut-
anbæjarmenn og prentsmiðjan
hlotið lof fyrir snotran frá-
gang.
Hyggst þú lialda áfram
útgáfunni?
Tímaritið Akranes á vax-
andi vinsældum að fagna,
þótt enn vanti mig nokkru
fleiri kaupendur til þess að
það geti greitt mér nokkur
laun. Útgáfa þess gefur prent-
smiðjunni nokkurt verkefni.
Allmargir kaupendur vilja ó-
miögulega missa það. Og þeir,
og ýmsir aðrir, telja að bær-
inn setti nokkuð niður ef það
hætti að koma út. Af öllum
þessum ástæðum mun ég
reyna að halda því úti í
lengstu lög, og næsta löður-
mannlegt væri að hætta við
það, eftir að hafa þraukað
þorrann og góuna. Ég fæ við
og við kaupendur sem vilja
eignast það frá upphafi, og
er svo heppinn að eiga nokkra
tugi eintaka af því complett
frá upphafi og geta þannig
mætt óskum þeirra sem vilja
eiga það allt og halda því
saman.
Það vill svo einkennilega til,
að í dag hefi ég fengið tvö
þakkarbréf frá Ameríku fyrir
ritið. Einnig bréf frá Kaup-
mannahöfn, þar sem ég er
beðinn að senda eitt blað frá
árinu 1956, til þess að við-
komandi geti látið binda ritið
í heild í gott band. 15 fyrstu
árg. kosta aðeins 500 krónur,
en lesmálið svarar til um 6000
síðum í stóru bókarbroti.
líefur þú stóran lesendahóp?
Ég verð þess víða var að
ritið er mikið lesið og að það
líkar vel. Margir hafa óskað
eftir að það kæmi oftar út
og flytti enn meira af því
efni sem þar birtist yfirleitt.
Margir vildu fá enn meira af
Akranesþáttunum í hverju
hefti, en maður verður einn-
ig að hugsa um fjölbreytnina,
sem mér þykir enn of lítil, en
það eru ýms ljón á veginum
um að auka hana mikið, m.a.
vandkvæðin á því að greiða
nógu vel fyrir efnið. Ef ritið
kemur ekki út nákvæmlega á
réttum tíma, spyrja margir
hvort það fari ekki að koma.
Sýnir það, að ritið er auðfúsu-
gestur.
Hefur bú nokkuð nýtt á prjón-
Semur þú allt á ritvél ?
r sig sjáift Hvers vegna birfi Sjálfstæðisflokk-
urinn ðlánstillögu ssna opinberlega?
unum?
Já, ég hefi mikinn hug á
að gefa út æfisögu síra Frið-
riks Friðrikssonar, sem sjálf-
sagt verður 4—5 bindi. Einn-
ig úrval úr ræðum og ritverk-
um síra Þorsteins Briem,
a.m.k, tvö bindi. En hin mikla
hækkun á pappír og annar út-
gáfukostnaður torveldar þetta
ekki aðeins, heldur gerir það
ómögulegt að ráðast í svo
mikið stórvirki. Hefur þetta
áreiðanlega stór lamandi á-
hrif á alla viðleitni manna
til útgáfu á þeim verkum sem
verulegt menningargildi hafa
því að ruslið kaupa o g
lesa oftast fleiri en hið sí-
gilda.
Heldur þú ekki að þessi miklu
skrif þín um sögu Akraness
verði einhverntíma vel þe.gin
óg hafi nokkurt gildi þótt
ekki sé þau beint búsdag tii
lífsbjargar? Spyr ég loks Ól-
laf.
Það væri nú ef til vill sanni
nær að ég beindi þessari
spurningu til þín. Þó skal ég
reyna að svara henni einnig
með nokkrum orðum. Ekki
hefði ég eytt tugum ára af
blómaskeiði æfi minnar auk
nokkurra fjármuna í þetta
mikla verk, ef ég gengi þess
dulinn, að hér væri ég að
vinna gagnlegt verk fyrir
heill og framtíð Akranes.
Sá bær, byggð eða þjóð sem
engin skil kann á sinni sögu,
lífi og starfi þeirra sem þar
ha.fa lifað og starfað er skyn-
lausum skeppnum líkari en
mönnum sem nokkurn metnað
hafa fyrir landi sínu og þjóð.
Engin þjóð ætti að vita þetta
betur og muna en íslending-
ar, því að á þessu — fremur
en nokkru öðru — hefur til-
vera hennar sem þjóðar
byggzt. Þar er stolt hennar
og stærð framar öllu öðru, og
fyrir það hefur hún fyrst og
fremst hlotið viðurkenningu
sem sjálfstæð þjóð og hlut-
geng meðal annarra menning-
arþjóða.
Ég get aldrei grætt á þessu
eða fengið greiðslu fyrir all-
an þann tl ma og fyrirhöfn
sem þetta hefur kostað mig,
en ég tel mér allt þetta marg-
borgað með vissunni um, að
ég sé að vinna nytjaverk, sem
jafnvel seint og síðarmeir
verði til þess að auka fremur
en deyfa lífs- og sjálfsbjarg-
arviðleitni þeirra sem síðar
kunna að byggja þennan bæ.
Nýjasta tiltæki Sjálfstæðis-
flokksins í landlielgismálinu
Iiefur vakið mikla furðu og
reiði almennings. Flokkurinn
leggur þar til að um land-
lielgismál fslendinga verði
fjallað af ráðlierrafundi At-
lanzliafsbandalagsins — af
forustumönniun þeirra ríkja
sem eru olíkur andvígust í
landlielgismálinu og liafa
gengið svo langt í fjandskap
sínum, að hóta okkur við-
skiptastyrjöld og beita vopn-
uðu ofbeldi. Lítilmótlegri og
algerari uppgjöf fslendinga
hefði vart verið liægt að
hugsa sér.
Það er mál út af fyrir sig
að Sjálfstæðisflokkurinn skuli
bera fram slíka tillögu (ein-
hver kann jafnvel' að ímynda
sér að það hafi verið gert í
góðri trú!). En hvað veldur
því að Sjálfstæðisflokkurinn.
birtir tillögu sína opinberlega,
eftir að hann veit að lmn nýt-
ur einskis stuðnings hjá öðr-
um? Báðamenn Sjálfstæðis-
flokksins komu tillögunni á
framfæri við utanríkisráð-
lierra 22. ágúst s.l., fyrir
meira en viku, og þeim varð
þá þegar ljóst að henni myndi
verða liafnað.
En hver er þá tilgangurinn
með því að birta tillöguna
eftir á og vekja um hana op-
inberar umræður þegar land-
lielgismálið er komið á úr-
slitastig og öllu máli skiptir
að þjóðin standi einhuga. Til-
gangurinn getur aðeins verið
sá að reyna að rugla og villa
um fyrir almenningi, tilgang*
urinn getur aðeins verið sá
að gefa erlendum blaðamönn-
um tækifæri til að halda því hættuleg og til mikillar van-
frani að kominn sé upp nýr sæmdar, hvort sem hún staf-
árgeiningur um landhelgís- ar af skammsýni eða annar-
málið. Slík framkoma er legum hvötum.
Sovátstjórnin rðiðubúin að ræða bann
við kjarnavopnatilraunum 31. okt.
Bandaríkjastjórn sýnir heilindi sín með því
að sprengja tíu sprengjur á næstunni
Krústjoff forsætisráðherra Sovétríkjanna segir í gær í
viðtali við Moskvublaðið Pravda, að Sovétstjórnin sé
reiðubúin að hefja viöræður við stjórnir Bretlands og
Bandaríkjanna 31. október í haust um að endir verði
bundinn á tilraunir með kjarnavopn.
Krústjoff leggur áherzlu á
að öllum tilraunum með kjarna
vopn verði hætt fyrir fullt og
og allt og að allar þjóðir heims
skuldbindi sig til að gera ekki
slíkar tilraunir.
Þá leggur Krústjoff til að
fundurinn verði haldinn í Genf
og að hægt verði að ljúka hon-
um á tveim til þrem vikum.
Eins og áður er sagt, skýrir
Krústjoff frá þessu í viðtali
við Pravda en síðan hefur hann
ekki sent Macmillan og Eisen-
hower opinbert svar við til-
lögum þeirra, sem voru þær að
fundurinn skyldi hefjast á þess
um ýma,
Krústjoff fer hörðum orðum
um stjórn Bretlands og Banda-
ríkjanna og bendir á ýmislegt,
sem sýnir að það sé ekki ein-
lægur vilji þeirra að kjarna-
vopnatilraunum verði hætt.
Þessi ríki hafa gefið loforð um
að þau muni hætta slíkum til-
raunum aðeins í eitt ár og slíkt
sé fráleitt. Eftir að sérfræð-
ingar austurs og vesturs hafi
orðið sammála um það á fundi
sínum í Genf að hægt sé að
fylgjast með öllum kjarna-
sprengingum, sé ekki lengur til
nein afsökun fyrir því. að hætta
ekki slíkum tilraunum fyrir
fullt og allt.
Sovétríkin hættu tilraunum
með kjarnavopn í marz sl. og
hafa ætíð skorað á vesturveld-
in að taka þátt í slíkri ákvörð-
un, sem gilti um aldur og ævi,
en þau hafa alltaf þrjózkazt
við.
Bandaríkjamenn fá sprengju-
æði fyrir væntanlegan fund.
Kjarnorkumálanefnd Banda-
kjanna hefur tilkynnt að
tíu „minniháttar" kjarnorku-
sprengjur yrðu sprengdar á
hennar vegum á Nevada-eyði-
mörkinni og yrði þeim lokið
fyrir 30. október í haust.
mætti, þvi að öll mistök og
kæruleysi á öllum sviðum
!koma seint eða snemma, á
auðvelda á öllum sviðum eftir
einn eða annan hátt niður á
þjóðfélaginu í heild. Þetta er
því miður eitt af því sem við
einstaklingarnir gefum ekki
nærri nógu mikinn gaum, að
við erum, og eigum að vera
ein órofaheild.
Ég hafði tafist lengur en
ég ætlaði og klukkan var að
ganga eitt þegar ég kvaddi
Ólaf.
Á heimleiðinni var ég að
hugsa um, — hvort þeir inn-
bornir Akurnesingar eða aðr-
ir, sem unna átthögum sínum,
— hafa áhuga fyrir störfum
forfeðranna, eða vilja kynn-
ast sögu og þróun síns byggð-
arlags, — hefðu metið að
verðleikum, þó ekki væri
nema með þv) að lesa fyrstu
bókina, sem út er komin
um sögu Akraness, — það
mikla menningarstarf, sem
Ólafur hefir hér unnið, með
því, að reisa þessu byggðar-
lagi þann minnisvarða, — sem
hæst gnæfir um líf og störf
þess fólks, sem hér hefir lif-
að og starfað.
Það er illa farið, ef út-
gáfa þessi býður afhroð,
vegna skilningsleysis sam-
tíðarinnar á sögulegum menn-
ingarverðmætum.
Halldór Þorsteinsson Akranesi
fréttaritari Þjóðviljans
Já, það hefi ég gert alla
tíð. Ég tek afrit af öllum
mínum bréfum, og mörgu þvi
sem ég skrifa og sendi frá
mér. En það er ekki eingöngu
af þessu, heldur hinu, að mér
finnst auðveldara að semja á
ritvélina. Á þann veg er ég
líka fljótari, því að hendin
hefur stundum ekki undan.
Það þreytir meira að hand-
skrifa en vélrita. Auk þess
flýtir það mikið fyrir. setjur-
um lí prentsmiðjunum að fá
vélrituð handrit en ekki skrif-
uð, sem oft eru harla ólæsileg
og seinsett. Um smátt og
stórt þurfum við helzt að vera
praktísk, spara það sem hægt
er að spara, og flýta fyrir og
Mynd þessi er tekin í prentsmiðjunni. Einar Einarsson er við setjaravélina.