Nýi tíminn - 13.11.1958, Qupperneq 11

Fimmtudagrir 13. nóvember 1958 — NÝI TÍMINN — í 1 > 1
ulafur Thors telur stækkun
landhelginnar ,,til ills”!
En ílokksbræður hans keppast við að lýsa
stuðningi við gerðir ríkisstjórnarinnar
i
umræðum á Alþingi í
fyrradag komst Ólafur Thors
svo að orði um landhelg'ismálið:
„Kómmimistar liafa stjórn-
að stærsta uiarríkismáli Is-
Iands nú að undanförnu, þ.e.a.s.
landhelgismálinu....... I>etta er
auðvitað á allra vitund. Til
góðs eða ills hafa þeir stýrt
föriruii — og til ills frá mínu
sjónarmiði. Eg veit vel að ýms-
ir í rikiss' jórninni hafa viljað
annað, ea hér gildir enginn
vi’ji samanborið vift verkin.“
Sjálfur formaður Sjálfstæðis-
flokksins lýsir þannig yfir því,
að hann telji það „til ills“ að
1957 var
urlnn við úf-
kröfðust þess að flokkurinn
tæki upp þjóðholla stefnu, og
á nokkrum dögum snerisl
Morgunblaðið algerlega við i
afstöðu sinni. En Ólafur Thors
hefur ekki snúið við; hann tel-
ur enn sjálfstæðisbaráttu ís-
lending'a „til ills“. En hann
veit að hann er einangraður,
þess vegna bætti hann við á-
rásir sínar eftirfarandi um-
mælum: „Eg hef ekki umboð
til að <ala fyrir hönd míns
flokks í þessu máli “ Sjálfur
formaður Sjálfstæðisflokksina,
sérfræðingurinn í sjávarútvegs-
málum, hefur ekki lengur um-
miiij.
Beinar gialdeyrisiek'jur af erlendum ferða-
mönnum námu á árinu 4.9 milljónum króna
Einangraður forustumaður
Islendingar stækkuðu land-
heigi sína í 12 mílur. Hann hef-
Ur sem sé ekkert lært og engu
fileymt. Hann nsitaði fyrir
hönd flokks síns að taka þátt
i ákvörðuninni um stækkunina
ó s.l. vori. Hann sagði þá að sú
afstaða væri „sumpart vegna
efniságreinings og sumpa.it
vegna ágreinings um málsmeð-
ferðina“. Efniságreiningurinn
Var sá að Ólafur Thors var
andvígur þVí að iandhelg'in
yrði stækkuð í 12 mílur, og
allir vissu að hann hafði G
hiílur í huga. Ágreininguririn
nm málsmeðferðina var sá að
að Clafur Thors vildi fallast á
kröfur Breta um samninga-
makk á vegum NATO; hann
viidi að öllu yrði frestað og
aðrar þjóðir — mestu andstæð-
ingar okkar — fengju ákvörð-
Unarvaid um það mál sem
Varðar öll öriög íslendinga. Ól-
afur Thors tók þessa öriaga-
lúku og þjóðhættulegu ákvörð-
Un s.l; vor í trausti þess að
„ýmsir í ríkisstjórninni“ myndu
f.vlgja honum í þjónustunni við
Brgta, en hann komst fljótt að
beirri niðurstöðu að honum
hefði veriði hollara að treysta
beim aðilum minna, því „'nér
fiildir enginn vilji samanborið
' ið verkin". Eftir þá reynslu
bafð; Ólafur Thors alit á
hornum sér í landhelgismálinu,
°fi mótaði það afstöðu Morgun-
blaðsins í allt sumar; þar birt-
ist aðeins neikvætt nöldur, rök-
serndir andsiæðinga okkar.
En afstaða Ólafs Thors var
ekki afstaða Sjálfstæðismanna
alrhennt, og skömmu fyrir 1
septembér 's.l. varð hreinlega
Uppreisn í flokknum. Menn
Samkvæmt yfirliti hagfræðideildar Landsbanka ís-
lands nam halli á greiösiujöfnuði landsmanna við út-
lönd á sl. ári samtals 166,1 millj. króna. Árið 1956 var
greiðsluhallinn 3,7 millj. kr. minni eða 162,4 millj. kr.
Yfirlit þetta er birt í nýút-
komnum Hagtíðindum, en þar
er gerð svofelld grein fyrir
mismuninum á vöruskiptajöfn-
uði og greiðslujöfnuði;
Viiruskiptajöfnuðiir —
greiðslujöfnuður
,,Af tölum þeim, sem birtar
eru mánaðarlega um verðmæti
voru þær greiðslur 400 þúsund
kr. hærri. Tekjur af erlendum
skipum, þ.e.a.s. hafnargjöld o.
þ.h. námu árið 1957 samtals
10.4 millj. og höfðu hækkað um
3.4 millj. frá árinu á und-
an. Tekjur af flutningum innan.
lands o.fl. námu 7,8 millj. á
sl. ári og var það 6,9 millj. kr
minna en 1956.
Farmgjaldate'kjur íslenzkra
skipa í millilandaflutningum
hafa verið sundurliðaðár þann-
ig:
Af útflutningi ísfisks 5,6
millj. kr. 1957 og 6,4 millj.
1956.
Af útflutningi saltfisks 600
þús. árið 1957 en 300 þús. kr
1956.
Af öðrum útflutningi 44,3
millj. kr. á sl. ári og 57,4 millj.
1956.
Af öðrum flutningi, aðallega
Framhald á 5. síðu.
boð til þess að tala fyrir hönd innfluttra og útfluttra vara,,
má sjá vöruskiptajöfnuð lands- j
ins við útlönd, en það er mis-
munur þessara verðmæta á
annan hvorn veginn. Er hann
oft kallaður hagstæður, ef
verðmæti útfluttu varanna er
meiri heldur en hinna innfluttu
en óhagstæður, ef innflutningur
fer fram úr útflutningi að
verðmæti. Vöruskiptajöfnuður-
inn gefur þó e'kki fullkomna
mynd af viðskiptunum við út-
lönd. Að vlsu er inn- og út-
flutningur vara langmikilvæg-
asti þátturinn í þeim, en þar
koma líka til greina greiðslur
fyrir ýmis- konar þjónustu á
báða hóga, og eru þær stund-
um nefndar duldar greiðslur.
Þessar greiðslur eru m.a. vegna
ferðalaga, flutninga á vörum
og farþegum, trygginga og ým-
ar eru fengnar um þessar
greiðslur auk inn- og útflutn-
ings vara, má sjá greiðslu-
jöfnuð landsins við útlönd, en
það er mismunur þessara
greiðslna fyrir vörur og þjón-
ustu á báða vegu .... “
flokksins um landhelgismál;
hann stendur uppi með sárt
ennið, einangraður stjórnmála-
maður sem hefur beðið ósigur.
En þeir sem hafa umboð til
að tala fyrir hönd flokksins
segja ekki að stækkun iand-
heiginnar hafi verið til iiis. Morg-
unblaðið birtir í gæf ræðu Ól-
afs inni í blaðinu, en á for-
siðunni skýrir það frá ræðu
sem Sigurður Bjarnasoii hélt
um málið á fundi Norðurlanda-
ráðs. Kemst blaðið svo að orði
í þeirri frétt: „Hann sagði að
landhelgisákvarðanir íslend-
inga ættu sér langan aðdrag-
anda og hefðu verið í
undirbúningi lengi. Hér væri
því ekki um neitt flan að ræða,
heltlur væri giundvöllur þeirra
lífsnauðsyii íslenzku þjóðarinn-
ar.“ Maður sem þannig talar er
varla sammála Ólafi Thors um
það að stækkun íslendinga á
landhelginni sé „til iils“
Og fyrir skömmu birtj Morg-
unbiaðið frásögn af ræðu sem
Jóhann Þ. Jósefsson, fyrrv.
sj ávarútvegsmálaráðherra Sj álf-
stæðisflokksins, flutti á fundi
ráðgjafanefndar Evrópuráðsins.
Þar skýrði Morgunblaðið m. a
svo frá: „Undir lok umræðn-
anna talaði Jóhann Þ. Jósefs-
son alþingismaður .... Tók hann
sérstaklega undir það, .sem
Rannveig Þorsteinsdóttir hafði
lagt áherziu á, að alger þjóðar-
eining ríkti um stækkun fisk-
veiðiiandhelginnar og liefði á-
kvörðun ríkisstjórnarinnar full-
an stuðning' fiokks síns. sem
væri í stjórnarandstöðu.“ Sú á-
kvörðun sem Ólafur Thors tel-
ur „til ills“ hefur þannig full-
an stuðning" Sjálfstæðisflokks-
ins að sögn Jóhanns Þ. Jósefs-
sonar. Er hægt að fá skýrari
vitnisburð ura algera einangrun
Ólafs Thors — jafnvel í þeim
samtökum sem hann á þó að
heita forustumaður fyrir.
Finnskir kratar
ræða sameiningu
Viðræður eru hafnar í Hels-
inki um sameiningu flokks-
brota sósíaldemókrata. Flokks-
stjórnin skipaði í gær menn til
að semja við Skóg-arminn svo-
nefruda, sem hefur 12 menn á
þdngi. Fagerholm, framkvæmda-
stjóri flokksins, hefur gert til-
lögu um sariieiningargrundvöll.
Stökkbreytingar í efnaliagsmálum
Inn- og útfiutningur
stærstu iiðirnir
í greiðsluyfirlitinu eru gjöld-
in árið 1957 talin nema 1551,7
millj. kr., en árið áður voru
þau 1665,1 millj. Tekjurnar
árið 1957 námu 1385,6 millj.,
en voru 1956 samtals 1502,7
millj. kr.
Langstærsti liðiirinn gjahla-
megin er að sjálfsögðu and-
virði innfiuttiifi, tollafgreiddra
vara. 1957 nam innflutningur-
inn 1153,2 millj. kr., en árið
áður 1268,6 millj. Úfflutning-
urinn er á sama hátt stærsti
tekjuliðurinn. 1957 nam liann
986,6 millj. kr., en 1956 1031
millj.
Ef litið er á duldar greiðslur
í sambandi við flutninga til og
frá landinu kemur í ljós, að
greidd fargjöld til erlendra
skipa námu á sl. ári samtais
60,1 millj. kr. og var það 29,6
millj. kr. minna en árið áður.
Greiðslur til áhafna skipa og
flugvéla í erlendum gjaldeyri
námu á sl. ári 16,5 mil'j. kr.
og var það 100 þús. kr. meira
en 1956.
Tekjumegin á ^reiðs.luyfirlit-
inu eru svo farmgjöld íslenzkra
skipa í millilandaflutningum
samtaís að fjárhæð 5Í,3 millj.
kr. 1957 og 64,7 millj. 1956.
Þá greiddu útlendingar 1,2
millj. kr. í farmgjöld með ísl.
skipum árið sem leið, en 1956
Framhald af 8. síðu.
því fólgið, að aldrei hefur á-
ætlun um framleiðsluþróun
verið samin með beinni þátt-
töku svona margra milljóna
manna, og sumpart í því að á-
ætlunin er víðtækari og um-
fangsmeiri . en nokkru sinni
fyrr, að það eru veruiegar lík-
ur á því að með sjö ára áætl-
uninni verði náð Því niarki
sem aiiir ræða nú um: að ná
liáþróuðustu ríkjum í fram-
leiðslu og neyziu á íbúa á «11-
um sviðum, sein máli skipta,
svo sem þegar er orðið á siun-
um sviðum. Það myndi þýða að
markinu væri náð niiklum
mun fyrr en á þeim 10—15 ár-
uni sem reiknað hefur verið
með til þessa.
Hvað veldur?
Ekki þarf.maður að um-
gangast lengi verka-
menn í verksmiðjum til þess að
skilja hvað það er sem veld-
ur því að nú er hægt að ræða
um nýtt þróunarstig og talið
fært að gera svo ævintýraleg-
ar áætlanir. Það sem fyrir
tæpu ári var aðeins vísir er
nú að ná fullum liroska:
verkamenn hafa öðiazt skiln-
ing á því að þeir ráða yfii
verksmiðjunum. Þeir finna
beinlínis að þeir eiga verk-
smiðjurnar og geta því stjórn-
að þeim og verða raunar að
gera það.
Um langt skeið duldust þessi
sannindi verkamönnum Sovét-
ríkjanna. Nú eru þau aftur iif-
andi og færa órangur sem fer
fram úr Vonum þeirra bjartsýn-
ustu. Engir vita betur eh Rúss-
ar sjálfir, að þetta er aðeins
upphafið, að enn tekur sinn
tima að þessi nýi — og gamli
— andi gagnsýri allt, að hinai
nýju meginregiur verða aðeins
hagnýttar til fullnustu þar sem
verkamenn og leiðtogar þeirra
í kjaramálum og stjórnmáluni
hafa iullan skilning á hlutverki
sínu.
Fofsenduinar
„rfcásemdir mörgundags-
” ins“, sem boðaðar eru
með þvi áð kalla saman flokks-
þingið nýja, eru auðvitað ekfti
það eina sem Moskvubúar ræða
sín á milli. Þeir haía sín dag-
legu viðfangsefni. Skólaárið er
nýhafið og það hafa verið
haldnar hátíðir fyrir skólabörn
í görðum og merningarhöllum.
Ferðamannastraumurinn hefur
verið míkiil, og þótt hann sé
nú að fjara setur hann enn
sinn svip á götumyndina:
finnskir og enskir langferða-
bílar keppast við sovézka Intúr-
ist-bíla og einkabíla með ferða-
langa frá Englandi, Bandaríkj-
unum, Vesturþýzkaiandi o.s
frv.; hvarvetna má sjá ferða-
manriahópa frú JúgóslavíU, al-
þýðuríkjunum og mörgum lönd-
um öðrum. Þar við bætast fjöl-
margir heiðursgestir: banda-
ríski auðmaðurinn Cyrus Eat-
on, enski sósíaldempkrataleið-
toginn Conni Zilliacus, söngvar-
inn Paul Robeson, iistamanna-
flokkar frá Júgóslavíu, Aust-
urþýzkalandi, Skotlandi, Búlg-
aríu og Póliandi. Og loks eru
sendinefndir frá verkalýðs-
hreyfingunni í fjölmörgum
löndum sem vitnisburður um
samhug hinnar alþjóðlegu
verkalýðshreyfingar með Sovét-
ríkjunum. Alstaðar heyrir mað-
i>r orðin „friður og vinátta",
vi^átta miili alira þjóða.
F'iður og vinátta eru for-
sersdur þess að allar hinar
miklu áætlanir, allir hinir
fögru en raunsæu draumar í-
búa Sovétríkjanna verði að
veruleika. Spennan í aiþjóða-
málum er því eins og myrkt
óveðursský í vitund fólksins.
Oft verður maður var við
nokkra beiskju. Hvers vegna
er það látið viðgangast að her-
veldi eins og Banuaríkin og
England leiði mannkynið út á
yztu þröm styrjaldar aftur og
aftur, í nálægari austurlönd-
um og í fjariægai'i austurlönd-
um? Hví er alltaf umsvifalaust
hafnað öllum tillög'um Sovét-
ríkjanna og annarra um frið-
samiega og eðlilega sambúð?
En jafnframt bei.skjunni ..birtist
einnig sú fullvissa, að fari
stríðssinnar feti of langt í ögr-
unum sínum muni þeir mæta
einhuga mótstöðu alls hins
sósíalistiska heims og afléið-
ingin getur ekki orðið önnur
en endalpk heimsvaldástef n-
unnar.