Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.11.2007, Blaðsíða 21

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2007
það. Þórarinn faðir Guðbjargar átti svo eftir að
giftast Jóhönnu systurdóttur Elínar, en þau voru
þremenningar!! Arnfríður, mamma Jóhönnu, var
systir þeirra Jórunnar og Elínar.
Og enn á þetta eftir að verða flóknara því Þorvarður
bróðir Jóhönnu var einmitt misyndismaðurinn sem
hafði magnað drauginn „Gogg“ sem drap „óvart“
bóndann í Ólafsdal, eiginmann Guðrúnar „eldri“
(1761-1837), móður Guðbjargar litlu og bamsmóður
Þórarins. Draugurinn var upphaflega ætlaður Magn-
úsi Ketilssyni sýslumanni! Hinn skyndilegi dauði
Ólafsdalsbóndans varð svo til þess að Þórarinn,
vinnumaður í Ólafsdal, var fenginn til þess að sofa
fyrir framan hjá ekkjunni, sem hafði að vonum
erfiðar draumfarir eftir voðaverkið á bónda sínum
og þá kom litla Guðbjörg, langalangamma mín,
undir. Þorvarður, sem átti þannig óbeint þátt í tilurð
Guðbjargar litlu varð þannig mágur Þórarins föður
hennar og móðurbróðir hálfsystkina hennar!!
Er nokkuð að undra þótt ég þurfi að liggja
smávegis yfir þessu??!!
Ömmustelpurnar
Guðbjörg litla erfði ekkert eftir Elínu fóstru sína þar
sem Magnús Ketilsson hafði gengið svo frá að börn
hans og Ragnheiðar erfðu Elínu stjúpmóður sína og
frænku.
Jórunn gaf fósturdótturinni Guðbjörgu aftur á móti
hálft Þverfellið í Saurbæ. Sá arfur varð svo uppistaðan
í ríkidæmi Soffíu Gestsdóttur, bamabami Guðbjargar
og manns hennar Magnúsar Friðrikssonar stórbónda
á Staðarfelli, eins og Magnús víkur að í ævisögu
sinni. Þar við bættist svo eindæma dugnaður, kjarkur
og framsýni Staðarfellsbóndans.
Hjá þeim Soffíu og Magnúsi á Staðarfelli ólst
Þuríður Vigfúsdóttir, lengst af húsfreyja á Skarfsstöðum
og Skerðingsstöðum í Hvammssveit, dóttir Guðbjargar
Þórarinsdóttur.
svo móðir mín, Björg Guðfinnsdóttir, upp sín fyrstu
ár, en þær Soffía og amma mín Sigurbjörg voru
uppeldissy stur og systradætur. Báðar voru þær ömmu-
stelpur Guðbjargar litlu sem kom undir í skugga
draugins Goggs fyrir margt löngu. Hún var þó komin
undir græna torfu, rúmlega sextug að aldri, áður en
þær frænkumar litu dagsins ljós.
Þannig naut móðir mín ung góðs af arfi og
auði Jórunnar Brynjólfsdóttur og það góða atlæti
sem móðir mín hafði og sú glæsta umgjörð sem
Staðarfellsheimilið bjó henni varð henni í fátækt
og erfiðleikum kreppuáranna ljós og hvatning. Hún
vissi og hafði sannreynt að það var til betra líf.
Já, segið þið svo að vegir ætta og auðs séu
órannsakanlegir.
Úr Byggðasögu Skagafjarðar:
Álftakólfurinn úr Kálfatjörn
Símon Dalaskáld átti lengi við veikindi að stríða sem að
hluta til voru af geðrænum toga. A árunum fyrir aldamótin
1900 var hann húsmaður í Gilhaga. Þá var samtíða honum
þar annar húsmaður, Lárus Þorsteinsson sem búið hafði
á Tunguhálsi og var faðir Elínborgar skáldkonu. Símon
leitaði margra ráða til að bæta heilsu sína og ekki trútt um
að sumir gerðu sér smágaman að. Eitt var það að hann fann
upp á að taka inn pipar og fannst fróun í að brenna sig innan
með honum.
Þá kom að því að séra Vilhjálmur í Goðdölum trúði
Símoni fyrir því að það væri eðli piparsins að hann deyfði
allar tilfinningar manna, þar á meðal til kvenna. Þannig hafi
munkar notað pipar af þessum ástæðum og fyrir það séu þeir
sem aldrei kvænist kallaðir piparsveinar. Símoni brá mjög við
þetta, hætti piparneyslunni þegar í stað og var í öngum sínum
um sinn. Lárus tjáði honum þá að reynandi væri fyrir hann að
borða lauk því hann verkaði alveg öfugt við piparinn.
Eftir þetta notaði Símon lauk í mörg ár til að viðhalda
náttúrunni. Um nokkurt skeið tók hann inn púður uppleyst
í brennivíni og hugði að herða með því skapið til varnar
veikinni. Margt var honum fleira ráðlagt. Eitt var að drekka
seyði af álftakólfi sem er rótarstöngull reiðingsgrass. Lárus
sagði Símoni að álftakólfur væri í Kálfatjöm. Símon lagði
strax á Jörp og reið að Kálfatjöm. Þegar hann kemur heim
aftur er hann holdvotur upp í mitti og heilsar hverjum
manni sem hann mætti með þessum orðurn: „Þetta er
ankotanþ vitleyþa, það er enginn álftakólfur í Kálfatjörn."
Kom þetta ávarp flatt upp á þá sem ekkert vissu um
tildrögin. Lárus kímdi að þessu og sagðist vera hræddur um
að Símon þekkti ekki álftakólf eða hefði ekki leitað nógu
vel. En Símon lagði fæð á Lárus. Nokkru síðar kom Lárus
framan úr Vesturdal og reið þá niður að Kálfatjörn. Þegar
hann kom í baðstofuna í Gilhaga rétti hann Símoni stórt
bindi af álftakólfi. Símon spratt upp og tók við feginshendi
og sagði: „Hafðu bleðþaður gert.“ Og hélst vinátta þeirra
upp frá því söm og áður.
http://www.ætt.is
21
aett@aett.is