Foreldrablaðið - 01.01.1970, Qupperneq 8

6
EITURLYFJANAUTN
Þegar einstaklingur er hnepptur í viðjar sjúk-
legrar skemmtanaástríðu, fyliist hann oftast andúð
og leiða gagnvart hversdagslegum skyldum í námi
og starfi. ( stað þess leitar hann sífellt endur-
tekinna skemmtana, nýrrar spennu, nýrra nautna.
Heilbrigður viðnámsþróttur hans lamazt smám
saman gagnvart öllu, sem togar í þessa átt. Þess
vegna er auðvelt að leiða hann út í eiturlyfja-
neyzlu. Hún býður upp á nýbreytni, virðist mein-
laus í fyrstu og veldur annarlegu ástandi, sem
losar hann úr vitundartengslum við raunveruleik-
ann. Ef áfengi er undanskilið, er eiturlyfjanautn
varla mjög algeng hér á landi. Um útbreiðslu
hennar veit enginn, enda er eiturlyfjaneyzla leyni-
athöfn. Einstök tilvik, sem upp hafa komizt, vitna
þó ótvírætt um vaxandi ásókn í eiturlyf og sam-
svarandi viðleitni til að smygla þeim inn í landið.
Fyrirmynd þessarar venju er innflutt eins og
lyfið. Erlendis frá berast fregnir um vaxandi út-
breiðslu eiturlyfjaneyzlu. Hún tekur á sig form
eins konar tízkufaraldurs, og hópur æskufólks,
sem Iætur ginnast til þátttöku, er geigvænlega
stór. Margur byrjar í þeirri trú, að þetta sé að-
eins stundar tilbreytni, alltaf sé hægt að hætta,
en er brátt á valdi sjúklegrar ástríðu, sem hann
losnar ekki undan, þegar honum skilst, að hann
stefnir í ófæru. Vaxandi eiturlyfjaneyzla og hin
ákafa viðleitni að hagnýta hana í gróðaskyni vekur
hugsandi mönnum geig, enda er hún eitt gleggsta
einkenni um úrkynjun þjóðar.
í litlu greinarkorni. Samt vil ég drepa á tvö atriði
enn, sem ég tel valda miklu um þetta. Til þess
verður þó að líta út fyrir okkar eigið land og sjá
vandamálið í stærra samhengi. Vegna hins hraða
fréttaflutnings erum við líka svo að kalla í næstu
nánd við hvern þann atburð, sem máli skiptir.
Þessi alnálægð atburða, sem gerast með fjar-
skyldum þjóðum, hefur sterk áhrif á líf nútíma-
mannsins, ekki sízt á æsku smáþjóðar, sem stend-
ur mitt í róttækri samfélagsbyltingu.
Fyrra atriðið, sem ég nefni, er efnisleg lífs-
nautnarhyggja. Þótt velmegun séð góð og æski-
leg, fylgja henni nokkrar hættur, einkum ef hún
hefur leyst gamalgróna fátækt af hólmi. Um leið
og lífsbaráttan verður auðveldari, þurfa menn að
kcma auga á menningarleg verðmæti, sem þeim
þykja eftirsóknarverð og veita lífi þeirra tilgang
og festu. Slík stefnubreyting gerist ekki í einni
svipan; kynslóðir þarf til að móta hana. Vöntun
hennar hér á landi kemur átakanlega fram í kapp-
hlaupi fólks um glys og munað, sem margir ástunda
langt um efni fram. En ef kynslóð fullorðinna ein-
blínir á ytra skraut og óhófsmunað, hvað skal þá
um börn og unglinga? Ótímabær fjárráð gera þau
heimtufrek við aðra en undanlátssöm við sjálf sig
og því trygga viðskiptavini á hinu mikla sölutorgi
skemmtana- og nautnalyfjaiðnaðarins. Um þessi
áhrif þykist ég sjá ýmis auðkenni gleggri á ís-
lenzkum unglingum en á jafnöldrum þeirra með
öðrum þjóðum álfunnar. Ánægjulegar undantekn-
ingar eru þó vitaskuld margar.
TILVERA HINS SIÐMENNTAÐA HLUTA
MANNKYNS HANGIR Á BLÁÞRÆDI
A
HVAÐ VELDUR?
Hvað veldur því, að æska velmegandi menn-
ingarþjóða verður svona rótslitin og vegvillt? Ég
ætla mér ekki þá dul að svara þessari spurningu
Seinni ástæðuna, sem ég nefni hér, er örðugra
að skýra í stuttu máli. Við finnum öll, að tilvera
hins siðmenntaða hluta mannkyns hangir á blá-
þræði. Nokkur stórveldi, hvert öðru andvíg í flest-
um greinum, hafa smíðað sér vopn, sem veitir
þeim tök á að tortíma öllu lífi á þéttbýlustu svæð-