Foreldrablaðið - 01.01.1970, Blaðsíða 22

20
BRAGÐ ER AÐ ÞÁ BARNIÐ FINNUR
Rannsóknir á skoðunum barna og unglinga í
Noregi á hlutverkaskiptingu kynjanna leiddu í Ijós,
að skoðanir þeirra byggðust algerlega á þeirri
hefð, sem fyrir var. Börnin virtust frjálslynd varð-
andi hlutverk kynjanna, meðan þau voru mjög ung,
on eftir því sem þau eltust, voru þau ákveðnari
í skoðunum sínum.
Dr. phil. Sverre Brun-Gulbrandsen, yfirmaður
rannsóknarstofnunar norska ríkisins á áfengi, gerði
þessar kannanir, ásamt rannsóknarfólki sínu.
Þegar spurt var, hvaða athafnir hæfðu hvoru
kyninu um sig, voru skoðanir barnanna skýrar.
Húsverk, barnagæzla, hjúkrun o. s. frv. var fyrir
stúlkur. En allt, sem við kom vélum, tækni og t. d.
stjórnmálum, var fyrir pilta.
Enn fremur var það fyrir pilta að lesa leynilög-
reglusögur, sjá hörkuspennandi kvikmyndir, um
leið og það þótti við hæfi stúlkna að sjá kvik-
rnyndir um ástina (þó sennilega ekki þær djörf-
ustu), lesa um líf frægs fólks, fara í kirkju og
lesa kvöldbænir. Þær áttu að vera hjálpsamar,
blíðar, tilfinningaríkar, kurteisar og lítillátar.
Aftur á móti áttu piltar að vera sjálfstæðir,
áræðnir, hugrakkir, ráðagóðir og sýna tæknilega
leikni.
Því má skjóta hér inn í, að talið er að sú stað-
reynd, að miklu fleiri piltar stama og hafa aðra
málgalla í æsku, eigi rót sína að rekja m. a. til
þess, hve strangar kröfur eru gerðar til þeirra
sem karlvera strax í bernsku.
HVAÐ MARKAR BRAUT ÞEIRRA?
Sverra Brun-Gulbrandsen kannaði einnig meðal
táninga, hversu margir hefðu valið sitt eigið kyn,
hefði kostur verið á. Tilhneigingin til að velja eigið
kyn var snöggtum meiri hjá piltum en stúlkum.
Honum virtist þetta mjög athyglisvert. Hann tel-
ur, að þessi afstaða táninganna eigi rót sína að
rekja til þess, að á þessu skeiði uppgötva þeir
gæðamat samfélagsins á einstaklingnum. Þeir upp-
götva smátt og smátt, að karlmannshlutverkið er
hærra metið. -A
Stúlkurnar, sem á bernskuárunum voru eins
frjálsar og piltarnir, eru á kynþroskaskeiðinu
þvingaðar inn í kynhlutverk hinnar fullþroska konu.
Þær uppgötva hömlur og erfiðleika, sem þær áður
vissu ekki um. Þær merkja, að til þeirra eru gerð-
ar kröfur um að hegða sér ,,pent“ og kvenlega
um leið og yfirleitt eru gerðar litlar kröfur til
þeirra, þegar um er að ræða þátttöku og starf
úti í samkeppnisþjóðfélagi nútímans. Þær sjá, að
fiami kvenna byggist meir á fegurð og svonefnd-
um kvenlegum eiginleikum, sbr. tízkusýningardöm-
ur, fegurðardrottningar, kvikmyndadísir.
Reynsla drengjanna sé allt önnur, er þeir upp-
götvi karlmannshlutverkið. Unglingsárin séu þeim
tími meira frelsis og þá vakni aðdáunin á hinu
karlmannlega fyrir alvöru. Fyrirmyndir þeirra verði
uppfinningamenn, íþróttamenn, kraftajötnar kvik-
myndanna, vísindamenn, og þá langi til þess að
sýna, að einnig þeir hafi til að bera einhverja
eiginleika þessara manna. Þeir sjái alls staðar í
samfélaginu endurspeglast aðdáunina á því karl-
mannlega. Þeir skynji, að virðing þeirra og frami
bvggist á eigin dugnaði, hæfni og þolinmæði. Þær
fyrirmyndir, sem blasa við unglingunum, það
munstur, sem þeir sjá, er vissulega ólíkt eftir
því, hvort piltur eða stúlka á hlut, eins og Dr.
Sverre Brun-Guldbrandsen álítur.
Spurningin er því þessi: Að hve miklu leyti
heftir þetta kynmunstur menningar okkar, vilja,
getu, hæfileika og frelsi hvers einstaklings?
Ásdís Skúladóttir.
Heimildaskrá:
1) Sammenheng mellom sosial atferd og opp-
dragelse. Eva Norland.
2) Vöxtur og þroski. Alfræðisafn A. B.
3) Kvinnors liv och arbete. Svenska och norska
studier av ett aktuellt samhállsproblem.
4) Innforing i psykologi. Harald Schjelderup.