Landneminn - 01.12.1952, Blaðsíða 3

LANDIVEhlNW
NÍÁLGAGN ÆSKULÝÐSFYLKINGARINNAR - SAMBANDS UNGRA SÓSÍALISTA
RITSTJ.: INGl R. HELGASON
5. —6. tölublað
1952
6. árgangur
1 nýaistððnn verkfalli lagði œskan sfn lóð á
metaskálarnar, en betur
má ef duga skal.
Æskan og verkalýðssamtökin
eitir JÓN RAFNSSON
Engan hef ég heyrt mæla því í mót að æskulýðs-
kynslóð vor íslendinga nú sé með afbrigðum vel á
sig komin, og margir halda því fram að hún muni
vera sú íturvaxnasta og hraustasta í sögu þjóðarinnar.
Orsaka þessa er vissulega ekki langt að leita. Allir
vita, að á fimmta tug aldarinnar hafa efnahagsástæð-
ur almennings hér á landi verið betri en nokkur dæmi
eru til áður. Alþýðufólk almennt gat gefið börnum
sínum betri og meiri mat, veitt þeim hlýrri og betri
klæðnað, hollari húteakynni: betri lífs- og vaxtar-
skilyrði. Frá 1942 og fram undir 1950 var efnahagur
fjölda alþýðumanna það rúmur að hægt var, auk
þessa, að kosta börn til meiri mennta en áður og jafn-
vel styrkja þau til æðra náms að meira eða minna
leyti, eftir að tímar versnuðu, af samanspöruðu fé
frá þessu hagsældartímabili.
Þvílíkir möguleikar til eflingar bernsku og æsku á
alþýðuheimilum voru með öllu óhugsandi fram til
ársins 1942. Hverju sætir þetta? — Hverju ber að
þakka þessa glæsilegu æskulýðskynslóð vora í dag?
Að sjálfsögðu góðum foreldrum. En það er þó ekki
tæmandi svar. — „Stríðið færði okkar mikla ársæld,“
segja sumir, „og það á því sínar þakkir skyldar.“ —
Kenning þessi er auðvitað hin mesta fjarstæða, ekki
einungis fyrir það hve fávísleg hún er, heldur einnig
vegna þess, að í henni fel6t áróður fyrir höfuðóvini
æskulýðsins, stríðinu, sem auðvald heimsins reynir nú
að koma af stað. — Þetta er engum nauðsynlegra að
skilja en æskumönnum í alþýðustétt.
Það var stríð 1914—1918. Vér, sem þá vorum í
æsku, munum að það færði oss enga blessun, heldur
hið gagnstæða. — Það var komið stríð 1939, 1940 og
1941. Grunnkaup verkamanna í höfuðstað landsins
var kr. 1,45 um tímann, 10 stunda vinnudagur, en
víðast hvar á landinu mun verri kjör. Ekkert orlof
yfirleitt. Og alþýðan varð á þeesum árum að þola
gengislækkun, vísitölurán, dýrtíðarskrúfu, bann við
launabaráttu og gerðardómslög. — Efnahagsástæður
verkamanna voru ömurlegri en nokkru sinni áður og
þeim mun ískyggilegri sem fleiri börn voru í fjöl-
skyldu.
Sannlei'kurinn er sá, að ef ekki hefðu þá komið til
sögunnar einhuga og sterk verkalýðssamtök, sæti enn
við sama eymdarástandið og þess myndu sjást merki
á æskulýðskynslóðinni nú.
Voru þá ekki til verkalýðssamtök fyrir árið 1942?
Jú, að vísu, en þau voru þá veik og athafnalaus,
enda í höndum manna, er fylgdu auðstéttinni að mál-
um, manna, er áttu t. d. beinan þátt í því að hækka
tolla, stofna rikislögreglu gegn verkafólki, lækka
gengið, banna kaupgjaldsbaráttu með lögum o.s.frv.
Það, sem markaði tímamót í lífi íslenzkrar alþýðu
LANDNEMINN 67