Unga Ísland - 01.01.1918, Blaðsíða 5

UNGA ÍSLAND
3
þektu ekki hver aðra og áttuðu sig
ekki á því að þær voru í raun og
veru ein fjölskylda, Þær voru orðnar
ólíkar að hörundslit og öðru úlliti,
og töluðu ólíkar tungur og skildu ekki
hver aðra. Þær störðu hver á aðra
undrandi og hver furðaði sig á hátla-
lagi og siðum hinna. Leng.i vel datt
þeim ekki í hug að gulir og skakk-
eygir austurheimsbúar og kolsvartir
hrokkinkollar úr suðurheimi væru
bræður þeirra. Pessi misskilningur
fæddi af sér tortryggni, tortryggnin
liatur, liatrið stríð og slyrjaldir, styrj-
aldirnar sorg og sviða, hungur og
hörmungar, svo að lieimurinn hafði
aldrei haft hugmynd um hvað sorg-
arleikur var fyrri. Alt það böl sem
áður þeklist virðist eins og dropi
borinn saman við alt það haf hörm-
unga og haturs, sem nú virðist ætla
að drekkja mannúð og siðmenningu,
sem hefir verið að gróa með mann-
kyninu frá uppliafi þess’. En vonin
vakir enn og hún sér í gegnum sorg-
arhafið hvar sannleiksperlan skín;
og mannkynið fálmandi eftir henni í
blindni sinni. Hún segir okkur að
bráðum opnist augu þjóðanna, svo
að þær sjái að þær séu systur og
sameinist í eina fjölskyldu aftur.
Eg ætlaði annars að segja ykkur
eiltbvað af því sem hér er að gerast.
Það er tómlegt á götunum hérna
við það sem áður var. Úrval þrosk-
aðra manna er nú komið á hermanna-
stöðvamar til æfinga og margir á
vígvöllinn yfir á Frakkl’andi. Nú er
dauft á leikvöllunum, þar sem ungir
menn háðu knattleiki ýturvaxnir eins
og grískir guðir. Úað má heita að öll
þjóðin liafi lagst á eitt til að hjálpa.
Börnin fóru út í sveitir í sumar til
að rækta landið og framleiða mat-
væli handa hungruðu þjóðunum hinu-
megin við hafið. Margt barnið lærði
þar að vinna og gladdist af að sjá
ávöxtinn af starfi sínu og af að vita
að það yrði lil að lijálpa fram úr
vandræðum. Börn og fullorðnir hafa
keypt lilutabréf af ríkinu, með öðrum
orðum lánað peninga til herkostnaðar.
í sumum skólabekkjum liefi ég séð
allar hendur koma upp, þegar börnin
voru spurð að því hve mörg þeirra
ættu slík lilutabréf (Liberty bonds).
Nám barnanna sn57st um viðfangsefni
þjóðarinnar, eins og þau eru á yfir-
standandi tíma. Verður svo námið
áhugaríkt starf, þrungið af lifandi
virkileika. Er fólgin í þessu siðferðis-
kensla, ef til vill sú eina, sem veru-
legt gildi hefir, sem sé að leggja fram
krafta sína í þarfir annara manna.
Menn hafa verið að koma frá ófrið-
arlöndunum og segja okkur frá ásland-
inu þar. Einkum ganga mönnum til
hjarta frásagnir úr Tyrkjaveldi.
Þegar Bandaríkin lentu í ófriðnum,
ráku Tyrkir burtu sendiherrann héðan
(eins og siður er). Þessi sendiherra
kom í skólann, sem eg er að læra í
(Columbia) og hélt þar fyrirlestur,
sömuleiðis háskólakennari, sem kendi
við skóla sem Tyrkir hafa nú cyði-
lagt.
Þessir tveir menn voru að segja
frá ástandinu þarna austur frá. Bar
þeim saman um að öll orð væru ónýt
og afllaus, þegar fara ætti að lýsa þvi.
En ef hægt væri að sýna hér lifandi
mynd af alls einu dæmi af þúsund-
um, sem eru að gerast þar austur
frá, mundu þúsundir dala verða sendir
þangað til lijálpar.
Kristnir menn liafa verið líflátnir
þar unnvörpum, þykja þeir sælir í
samanburði við þá, sem eftir lifa.
Munaðarlaus börn ráfa þar um eltki
að eins í hundraða og þúsundatali,
heldur skifta þau tugum þúsunda.
Eiga þau ekkert skýli yfir höfuðið,
því að húsin þeirra liafa verið brotin
og brend, stundum grafa þau skúta