Árbók VFÍ - 01.01.1992, Page 187
Nýr ammoníakgeymir 185
deildar Áburðarverksmiðjunnar og Verkfræðistofu Guðmundar og Kristjáns hf. að liluta.
Hönnun geymisins hófst í maí 1988 og var geymirinn tekinn í notkun í janúar 1991.
Heildarkostnaður við smíði geymisins ásamt löndunarlögn og kælikerfi var um 135 milljónir
króna á verðlagi í febrúarl991. Kostnaðaráætlun, sem gerð var í apríl 1988 áður en hönnun
hófst, var 97 milljónir, á verðlagi í febrúar 1991. Hækkun kostnaðar umfram áætlun er einkum
vegna þess, að verkið tafðist verulega, en einnig vegna ýmissa athugana varðandi öryggismál,
sem gerðar voru á verktímanum. Einnig varð öryggis-, mæli- og stjómbúnaður meiri en upp-
haflega var gert ráð fyrir, en ekkert var til sparað að tryggja öryggi geymisins senr best.
2 Gerö geymisins
Geymirinn rúmar urn 1.000 tonn af ammoníaki í vökvaformi. Anrmoníakið er geyrnt við mínus
33°C, og gasþrýstingurinn yfir vökvanum er á bilinu 40 - 80 ntbar yfirþrýstingur (40-80 cmVs).
Hönnunarþrýstingur er 180 mbar yfirþrýstingur. Geymirinn er einangraður og rakavarinn og við
hann er kælikerfi til að viðhalda réttum þrýstingi og hitastigi. Auk þess tengist geyminum annar
búnaður, svo sem lögn frá bryggju, lagnir að kælikerfi og að verksmiðjunni og stjórn- og öryggis-
búnaður. Geyrnar af þessari gerð hafa verið kallaðir kældir geymar („refrigerated storage tanks“),
og verður það orð notað hér. Mynd 1 sýnir gerð geymisins.
Geymirinn er að lögun eins og hefðbundnir vatns- og olíugeymar, að öðru leyti en því, að
þakið er hvelfing með kúluformi. Geymirinn er tvöfaldur, og eru innri og ytri geymir hannaðir
eftir sama staðli („doble integrity tank“). Botn og belgur geymisins er tvöfaldur, en þakið er
einfalt. Innri og ytri geymir eru festir við þakið á sama hátt, og báðir geymamir eru festir við
undirstöðuna með stagboltum. Til samanburðar eru einnig mjög algengir tvöfaldir geymar af
svokallaðri „open cup”- gerð, en þeir eru þannig, að innri geymirinn er eins og opinn bolli inni
í ytri geyminum og ekki festur við þakið og ekki stagaður niður. Nýi geymirinn í Gulunesi
upplyllir því betur kröfuna um tvöfalt öryggi en geymar af „open cup“-gerð, vegna þess, að