Árbók VFÍ - 01.01.1992, Qupperneq 222

220 Árbók VFÍ 1990/91
í göngin rúmlega tvöfaldaðist og jókst úr 30 1/sek í um 70 1/sek en 70 dögum seinna var heild-
arinnrennslið nánast komið í fyrra horf. Myndir 5a og 5b sýna mælt innrennsli á brotsvæðum í
aðkomugöngum og frárennslisgöngum. í fyrra tilfellinu er sprungusvæðið mælt sérstaklega en
það gaf um 20.000 m3 vatns. í hinu sfðara er um mælingu á heildarinnrennsli í göngin að ræða,
það sama og nefnt er hér fyrr. Innrennslið úr þessu brotasvæði reyndist vera 100.000 m’ á 70
dögum.
3.3 Jaröfræöi og grunnvatn
Hvort sem innrennsli grunnvatns í göng flokkast sem grunninnrennsli eða innrennsli frá
vatnsleiðandi höggunarbroti ræðst grunnvatnsstreymið af jarðfræði þeirra berglaga sem vatnið
rennur um.
Athuganir í Blöndu sýndu að streymi grunnvatns var, eins og gert var ráð fyrir í niðurstöðum
forrannsókna, aðallega um kargabergslög, glufur í basalti og um höggunarbrot. Höggunarbrot
voru ýmist vatnsþétt eða vatnsleiðandi eða hvort tveggja. Bergmulningur og méla milli brot-
flata var vatnsþétt og hélt uppi vatnsþrýstingi á bak við, en þegar grafið var þar í gegn jókst
innrennslið snögglega. í öðrum tilfellum var vart við aukið innrennsli þegar stafn ganga nálg-
aðist vatnsleiðandi höggunarbrot. I fyrra tilfellinu kom aukningin á óvart en í hinu síðara var
aukning innrennslis fyrirvari um væntanlegt höggunarbrot, sjá myndir 6 og 7. Höggunarbrot
virtust ekki tengd vatnsgeymi þar sem innrennslið minnkaði hratt er frá leið og stafn ganga
fjarlægðist brotasvæðið. Setbergslög voru þéttari en aðlæg berglög og hindruðu því grunn-
vatnsrennslið.
Byggt á jarðfræðikortlagningu í göngum og mælingum á vatnsinnrennsli má búa til rennslis-
líkan fyrir grunnvatnsstreymið. Dæmi um þetta eru sýnd á myndum 6-8. Fyrrnefndar rennslis-
leiðir stýra grunnvatnsstreyminu.
Á mynd 6 vex innrennslið snögglega þegar göngin eru grafin í gegnunt bergmulning á
brotasvæði í aðkomugöngum. Innrennslið fylgir stafni ganga en minnkar hratt er hlé er gert á
gangagrefti vegna páskaleyfis starfsmanna. Brotin eru ekki fædd af vatnsgeymi og tæmast.
Mynd 7 sýnir á sama hátt rennslislíkan fyrir unt 200 m kafla í frárennslisgöngum. Berg-
gangur og setlög hindra flæði grunnvatns í göngin og beina rennslinu um kargabergslög og
glufur í basalti. Aukning á innrennsli bendir til að vatnsleiðandi höggunarbrot sé framundan.
Töluvert draup úr þekju stöðvarhúshellis fyrst eftir að hann var grafinn, en innrennslið
minnkaði stórlega og færðist yfir í sveiflugöngin þegar þau voru grafin framhjá hellinum.
Mynd 8 skýrir þetta.
Áhrifa gangagraftar á flæði grunnvatns gætti tugi til hundruð metra frá göngunum. Niður-
dráttur vatnsþrýstingsborðs (piezometric surface), eða öllu heldur sprunguvatnsborðs, yfir að-
komugöngum skýrir lítið innrennsli í frárennslisgöngin, miðað við dýpi á göng, þegar stutt er á
milli ganganna. Aðkomugöngin hafa dregið vatn úr sprungum sem skera bæði göngin, sjá
mynd 9. Þessi tilgáta er studd með mælingum í borholu, BV-12, sem er um það bil 100 m
norðan við frárennslisgöngin. Vatnsborð í holunni féll hratt þegar göngin voru grafin framhjá
henni þvert á meginstefnur höggunarbrota, eins og sýnt er á rnynd 10.
3.4 Uppruni grunnvatns í göngum
Hiti grunnvatns, sem rann inn í göngin var mælt öðru hvoru meðan á gangagrefti stóð. Al-
mennt var hitastigið í samræmi við hitastigul á svæðinu og jókst með dýpi. Mestur var vatns-
hitinn 21 °C á um 240 m dýpi í sveiflugöngum. Vart var við hitastigslækkun með minnkandi