Neytendablaðið - 01.02.1977, Blaðsíða 15

15
ÍSLAND TEKUR ÞÁTT
í SAMNORRÆNNI
RANNSÓKN
Neytendasamtökin voru stofnuð
1953. Árið 1958 var stofnuð norræn
nefnd í neytendamálum skv. tillög-
um Norðurlandaráðs. Eins og eðli-
legt er tóku NS þátt í vinnu nefndar-
innar og tilnefndi NS fulltrúa til að
sækja samnorræna fundi.
Neytendavemdin á hinum Norðurlönd-
unum er einkum í höndum opinberra stofn-
ana. I Danmörku em ýmsir aðilar, sem starfa
að neytendavemd. Meðal þeirra er Forbrug-
errádet, sem gefur út upplýsingar og sér um
kvartanir í samvinnu við sémefndir og hefur
því tekjur af útgáfu blaðsins en samt greiðir
ríkið 80% allra útgjalda.
Margar nefndir vinna að sérmálum.
Kostnaður allra stofnanna er borinn af
ríkinu í öllum löndum, nema að Forbruger-
rádet í Danmörku fær um 20% gjalda greidd
af útgáfu blaðs samtakanna ogfélagagjöldum
neytendasamtaka víðs vegar í Danmörku.
Þar sem neytendavemdin er í stórum
dráttum opinber þjónusta, var norrænu
neytendanefndinni breytt í norræna embætt-
ismannanefnd í neytendamálum frá 1. júlí
1974. Neytendasamtökin á íslandi höfðu sér-
stöðu, enda koma 80% tekna af félagsgjöldum
einstaklinga en aðeins 20% af opinberum
styrkjum. Stjórn NS er því ekki skipuðopin-
beram starfsmönnum. Viðskiptaráðherra,
Ólafur Jóhannesson, viðurkenndi hins vegar
að NS unnu í þágu neytenda og tilnefndi
einn fulltrúa úr stjóm NS í embættismanna-
nefndina. Hafa NS á ný tekið þátt í norrænni
samvinnu frá okt. 1975.
Vinnu Norrænu embættismannanefndar-
innar er aðallega skipt á fjögur svið:
a) Vernd gegn samkeppnishömlum og
óréttmætum viðskiptaháttum.
b) Vörumerkingar.
c) Fræðsla.
d) Rannsóknir.
Einn tilgangur rannsóknanna er að sam-
ræma eða staðla aðferðir til að mæla gæði iðn-
aðarvara o.fl. Var t.d. gerð könnun á gæðum
þvottavéla fyrir stuttu. Nú er eðlilegt, að
Island geti ekki tekið þátt í rannsóknum af
þessu tagi, enda vélar fluttar inn frá mjög
mörgum löndum og mælingar mjög tíma-
frekar og dýrar.
Hins vegar getur Island tekið þátt í rann-
sóknum, þar sem einstaklingar eru rann-
sóknarefni. Eitt mikilvægt viðfangsefni er að
kanna hvort einhverjar iðnaðarvörar, tæki
o.þ.h. á heimilum og i námunda við þau, séu
hættuleg mönnum. Fyrirhugað er að gefa út
„Handbók um gæði iðnaðarvara eða hættu,
sem af þeim stafar,“ (Produktsukkerhet).
Rannsókninni verður hagað þannig, að at-
huga öll slys, sem verða í heimahúsum eða í
námunda við þau og spyrja hina slösuðu eða
fjölskyldu þeirra, ef um böm er að ræða, hver
tildrög slyssins vora. Undirbúningsrann-
sóknir hafa nú þegar verið gerðar í Svíþjóð,
(Akademiska Sjukhuset í Uppsölum)
Danmörku (Odense), og í Finnlandi. Megin-
rannsóknimar byrja 1. apríl og þeim líkur
31. október 1977 á öllum Norðurlöndunum,
nema í Noregi, en þar hefjast þær seinna. I
þessum rannsóknum tekur Island þátt.
Kostnaðurinn verður greiddur af Ráðherra-
nefnd Norðurlanda.
Landlæknir og forstöðumenn Borgarspít-
alans samþykktu rannsóknaráætlun og er
hún skipulögð eins og hér segir: A slysadeild
Borgarspítalans era teknar upp eins og
venjulega allítarlegar skýrslur um alla, sem
koma þangað til athugunar. Skýrslur þessar
eru alltaf hæfar til tölvuúrvinnslu og óvenju-
lega vel merktar. Tiltekinn er þar slysstaaður
og verða aðeins þau slys athuguð, sem áttu
sér stað innanhúss (þó ekki á vinnustöðum og
í skólum). Þessar skýrslur (u.þ.b. 4.000)
verða athugaðar og auðvitað farið með þær
sem trúnaðarmál. Orsök slysa verður skráð
sérstaklega á sameiginleg norðurlandaeyðu-
blöð. I nokkrum tilfellum mun vera æskilegt
að spyrja sjúklinga til þess að fá nánari upp-
lýsingar um iðnaðarvörar, tæki o.þ.h., sem
valda slysum. Allar upplýsingar (auðvitað án
nafna) verða sendar til Svíþjóðar. Fulltrúi
Norrænu Embættismannanefndarinnar í
Neytendamálum gaf skýrslu í desember til
OECD og var þar mikið rætt um, að Island
gæti og vildi taka þátt í samnorrænum rann-
sóknum. Eiríka A. Friðriksdóttir stjórnar
rannsókninni og hafa Neytendasamtökin eft-
irlit fyrir hönd Norrænu Embættismanna-
nefndarinnar. EAF