Neytendablaðið - 01.12.1992, Blaðsíða 13

• •

Neytendur í Svíþjóð
Axel Edling, umboðsmaður
neytenda í Svíþjóð: Mjög
mikilvœgt er að Norðurlöndin
standi saman í hinni nýju
Evrópu. Þannig getum við haft
áhrif Mynd: JEH - Svenskt
Pressefoto AB.
Við getum haft áhrif
Auðvitað er viss hætta á því að við munum þurfa að hopa á vissum
sviðum vegna aðildar okkar að evrópsku efnahagssvæði eða Evrópu-
bandalaginu. Þetta gildir ekki bara um Svíþjóð, heldur einnig um Finnland
og Noreg, þar sem neytendavernd er á háu stigi. Þetta er norrænt vanda-
mál og við verðum að vinna gegn því sameiginlega. Okkur er mikill styrkur
í samvinnu Norðurlandanna á sviði neytendamála. En þegar á heildina er
litið eru kostirnir við aðild að EES fyrir neytendur fleiri en gallarnir. Til að
mynda mun verðlag lækka talsvert vegna aukinnar samkeppni.
Þetta segir Axel Edling í sam-
tali við Neytendablaðið. Ed-
ling er umboðsmaður neyt-
enda í landi neytendavemdar-
innar, Svíþjóð. Hann er einn
af mörgum umboðsmönnum
sænsks almennings og til
marks um orðstír hins sænska
umboðsmannakerfis má nefna
að Englendingar hafa tekið
sænska orðið “ombudsmann”
upp í máli sínu. Svíar em,
eins og Islendingar og fleiri,
því vanari að taka ensk orð í
sitt mál.
Edling er yfirmaður Neyt-
endastofnunarinnar, Konsum-
entverket, sem er hið mesta
bákn.
Starfsmenn eru nær 200
talsins og starfsemin af ýms-
um toga. Meðal annars eru
þar innan húss fullkomnar
rannsóknastofur til gæðamats
á alls kyns varningi, allt frá
smæstu leikföngum upp í
þvottavélar. Stofnunin helgar
sig alfarið neytendarannsókn-
um, útgáfu og hagsmuna-
gæslu fyrir neytendur, en
sinnir ekki kvörtunar- og leið-
beiningaþjónustu. Það er talið
vera í verkahring sveitarfélag-
anna og bjóða nær öll sænsk
sveitarfélög upp á slíka þjón-
ustu af fúsum og frjálsum
vilja.
■ Norrænt módel
Edling segir að vissulega sé
hægt að tala um norrænt mód-
el hvað varðar neytendavemd
og neytendastarf og á þar við
Svíþjóð, Noreg, Finnland og
Danmörku. Islendingar kom-
ast ekki með tæmar í
námunda við hæla frænda
sinna á Norðurlöndum í þessu
efni.
- Þessi fjögur lönd eiga það
sameiginlegt að beita einföld-
um og sveigjanlegum aðferð-
um við að gæta hagsmuna
neytenda. Hagsmuna neyt-
enda er vel gætt, meðal ann-
ars með starfsemi umboðs-
manna, eins og hér í Svíþjóð.
Eg vil einnig kalla norrænt
það fyrirkomulag að hér þarf
ekki að setja ítarlegar reglur
um alla mögulega hluti, en
hægt er að ná árangri með
samningum. Vissulega höfum
við lög um flesta hluti, en þar
er ekki svo ýkja mikið farið út
í smáatriði, segir Edling við
Neytendablaðið.
- Það er sænskt að neyt-
endamálunum er komið fyrir í
einni stofnun, Konsument-
verket. Það er hins vegar enn
meira sænskt að nær öll sveit-
arfélög landsins bjóða neyt-
endum upp á ráðgjafarþjón-
ustu þar sem maður getur
fengið aðstoð við að leita rétt-
ar síns, upplýsingar, fjármála-
ráðgjöf og fleira. Þessi þjón-
usta hefur gefið góða raun og
er mjög mikilvæg. Ráðgjafar
sveitarfélaganna hafa komið
sér upp mikilli reynslu og
þekkingu. Vandamál okkar nú
er að vegna erfiðs fjárhags
hafa sum sveitarfélög kosið
að skera þessa þjónustu niður,
enda ber þeim engin skylda til
þess að bjóða hana, bætir Ed-
ling við.
■ Svíar og Evrópa
Svíar munu gerast aðilar að
evrópsku efnahagssvæði og
stefna að inngöngu í EB.
Evrópusamstarfið horfir
allt öðru vísi við Svíum en
okkur íslendingum. íslenskir
neytendafrömuðir sjá þann
kost einna helstan við aðild að
EES að með henni eykst neyt-
endavemd til mikilla muna.
Sett verða ýmis lög sem auka
réttindi neytenda og má nefna
lög um neytendalán, lög um
öryggi neysluvöru, um far-
andsölu, pakkaferðir og fleira.
Svíar hafa hins vegar lengi
tryggt hagsmuni neytenda á
þessu sviði með löggjöf og
öflugu neytendastarfi. Spurn-
ingin í Svíþjóð er því fyrst og
fremst þessi: Verðum við
að gefa eitthvað eftir af
þeirri neytendavemd sem “
13
NEYTENDABLAÐIÐ - Desember 1992