Neytendablaðið - 01.06.1993, Blaðsíða 4

Neytendur allra landa
íbúar austurhluta Þýskalands
urðufyrir innrás óprúttinna
sölumanna eftir að múrinn féll.
Mynd: Pressens Bild.
Neytendur í þeim hluta
Þýskalands sem áður hét
Þýska alþýðulýðveldið hafa
nú fengið að kynnast mark-
aðssamfélaginu með öllum
kostum þess - og göllum.
Óprúttnir sölumenn hafa
Svik og pretlir í austurhlutanum
gengið á lagið og prettað
hina nýju meðlimi þýska
neyslusamfélagsins
miskunnarlaust. Neytenda-
starf var óþekkt og kannski
óþarft í sæluríki sósíalism-
ans en er nú að eflast á
þessum slóðum og er
áhersla lögð á að kynna
neytendum réttarstöðu
þeirra í nýja samfélaginu.
Múrinn féll að vísu í nóvem-
ber árið 1989 en stendur þó
að vissu marki enn, því að-
stæður fólks í austri og vestri
eru enn að mörgu leyti mjög
ólíkar. í því felst meðal ann-
ars að þekking neytenda í
austurhlutanum á réttindum
og skyldum manna í velferð-
Innan skamms verður úr
því skorið í Svíþjóð hvort
áfram verði heimilt að
selja þar ”Kinder Sur-
prise” egg eða ekki.
Neytenda- stofnunin telur
að banna beri sölu eggj-
anna þar eð dótið inni í
þeim sé lífshættulegt fyrir
lítil börn. Málið er nú til
meðferðar hjá markaðs-
dómstólnum.
“Kinder Surprise” er hvort
tveggja í senn sælgæti og
leikfang. Annars vegar er
um að ræða súkkulaðiegg.
Innan í því eru hinsvegar
smáir hlutar sem raða má
saman í fígúrur af ýmsu tagi.
Hlutarnir eru svo smáir að
mikil hætta ertalin á köfnun
ef börn gleypa þá. Sam-
kvæmt sænskum reglum
mega leikföng fyrir börn inn-
4
ar- og neyslusamfélaginu
þýska er mjög bágborin.
Neytendur, einkum þeir eldri,
hafa því orðið óprúttnum
sölumönnum auðveld bráð.
Þannig hafa gráðugir sölu-
menn í akkorði prangað vör-
um og þjónustu, til dæmis
áskriftum, tryggingum og
þess háttar, inn á varnarlitla
neytendur og fengið þá til að
skrifa undir samninga sem
nær ómögulegt er að segja
upp. Þessi sölumennska fer
gjarna fram við húsdyr.
Dæmi eru um að neytendur
hafi skrifað undir samninga
sem þeim var tjáð að ekki
væru bindandi á neinn hátt.
Áður en blekið þornar á
an þriggja ára aldurs ekki
vera svo smá að þau falli
ofan í sérstakan hólk sem á
að samsvara koki barns.
Sænsku reglurnar eru í sam-
ræmi við evrópska staðla.
Innflytjandi eggjanna og
neytendastofnunin hafa tek-
ist á í nokkur ár. Samið hefur
verið um breytingar á vör-
unni og varnaðarorð. En eftir
samningnum kemur hið
sanna í Ijós. Þá er allt um
seinan, neytandinn er fastur í
gildrunni og sölufyrirtækin
taka til við að innheimta af
fullri hörku.
Tryggingafélög og fjárfest-
ingafyrirtæki hafa meðal ann-
arra nýtt sér varnarleysi neyt-
endanna og haft af fólki fé.
Neytendastarf er enn bág-
borið í austurhluta Þýska-
lands, sé miðað við það sem
fengið hefur að þróast í vest-
urhlutanum í áratugi.
Almennt hefur neytendastarf
orðið fyrir barðinu á niður-
skurðarhníf stjórnvalda að
undanförnu. Neytendafröm-
uðir leggja þó mikla áherslu á
að fréttir bárust af dauða
barna í Englandi og írlandi
og upp komst að innflytjand-
inn stóð ekki við gefin loforð
um breytingar, ákvað neyt-
endastofnunin að fara fram
á að sala eggjanna yrði
bönnuð.
Deilan er býsna snúin og
er tekist á um mikla hags-
muni. Læknir, sem borið hef-
ur vitni fyrir dómstólnum,
orðaði viðhorf sitt svona:
„Líf barns er meira virði en
réttur fyrirtækis til þess að
selja tiltekna vöru.“
Seljendur eggjanna halda
því hins vegar fram að engin
hætta sé á ferðum.
Hart er deilt um tilverurétt
súkkulaðieggjanna/leikfang-
anna á sœnskum markaði.
Mynd: Elisabeth Ohlson
/Konsumentnytt.
að neytendastarf verði eflt
svo hjálpa megi neytendum í
austurhlutanum að aðlagast
hinum nýju aðstæðum.
- Rád och Rön, 4/93
Síðasta
vígiðfallið
Innrás auglýsenda í
síðasta griðland
sænskra fjölmiðlanot-
enda er hafin; auglýs-
ingar hafa verið leyfð-
ar í útvarpi. Og það
sem meira er: aug-
lýsendur unnu reglu-
gerðarstríðið.
I reglunum er meðal
annars kveðið á um að
bannað sé að koma
boðskap auglýsenda á
framfæri nema í sér-
stökum auglýsinga-
tímum . Auglýsingar má
ekki senda nema í átta
til tíu mínútur á hverja
útsenda klukkustund.
Sé þáttur kostaður af
öðrum en stöðinni sjálfri
ber samkvæmt reglun-
um að geta þess í upp-
hafi og við endi þáttar-
ins. Loks eru ákvæði
um þátttöku dagskrár-
gerðarmanna og frétta-
manna í auglýsingum.
Talsmenn neytenda
vildu ganga mun lengra
í reglusmíðinni. Um-
boðsmaður neytenda
og forstjóri neytenda-
stofnunarinnar segist
telja eðlilegt að sömu
reglur gildi um auglýs-
ingar í útvarpi og sjón-
varpi. - Konsumentnytt,
NEYTENDABLAÐIÐ - Júní 1993
Lífshættulegt leikfang?