Neytendablaðið - 01.08.1998, Blaðsíða 5

í stuttu máli
Öryggi fjölskyldubíla
Bílaframleiðendur höfða oft
til öryggis bíla sinna í auglýs-
ingum. International testing
hefur á undanförnum árum
fylgst mjög náið með öryggi
bíla í samstarfi við samtök
bifreiðaeigenda og hefur virt-
ur rannsóknaraðili, Euro-
NCAP, haft umsjón með
þessum rannsóknum. Og ör-
yggi bílanna eykst, það kemur
í ljós í nýjustu rannsókninni
sem gerð var á tólf vinsælum
fjölskyldubílum.
I árekstraprófuninni reynd-
ust þrír bílar bestir, Audi A3,
Renault Mégane og VW Golf
og fengu þeir fullt hús stiga
eða fjórar stjörnur. Sá sem
lendir í árekstri á þessum bíl-
um á góða möguleika að
sleppa án meiðsla. A hæla
þessum bílum koma Citroen
Xsara, Peugeot 306 og Toyota
Corolla með þrjár stjörnur.
Sameiginlegt vandamál í
þessum þremur tegundum, og
raunar líka hinum sex sem
slakari einkunn fengu, er að
elsta barnið í aftursætinu er
ekki nægjanlega öruggt þegar
keyrt er á þá frá hlið. Þrír bfl-
ar, Daewoo Lano, Honda Ci-
vic og Fiat Brava reyndust
heldur slakari og fengu tvær
stjörnur, en slakastir voru
Hyundai Accent, Mitsubishi
Lancer og Suzuki Baleno með
eina stjörnu. Farþegar í bflum
í síðastnefndu tveimur flokk-
unum geta verið í verulegri
hættu í árekstri. Slakastur var
Suzuki Baleno, en þar fór allt
á verri veg sem á annað borð
gat farið á verri veg.
Einnig var rannsakað hve
,vinsamlegir‘ bflarnir eru ef
keyrt er á gangandi vegfar-
anda. Af fjórum stjörnum
mögulegum fengu tveir bflar,
Mt: VW Golf Renault Mégane og Audi A3 reyndust öruggustu
bílarnir af þeim tólfsem rannsakaðir voru.
Peugeot 306 og Renault Még-
ane, aðeins eina stjörnu. Hinir
bílarnir tíu fengu tvær stjörn-
ur. Það er því greinilegt að
framleiðendur taka lítið tillit
til gangandi vegfarenda þegar
bílar eru hannaðir.
Niðurstöður þessarar rann-
sóknar liggja frammi á skrif-
stofu Neytendasamtakanna á
ensku, dönsku og fleiri tungu-
málum fyrir þá sem hafa
áhuga á að skoða þetta betur.
Lífræn mjólk til sölu
Kristján Oddsson bóndi á Neðri-Hálsi í Kjós með mjólkina
góðu. Ljósmynd: Lárus Karl Ingason.
Enn eykst framboðið af líf-
rænum landbúnaðarvörum.
Nú síðast er komin á markað
lífræn nýmjólk, en áður var
komin lífræn AB-mjólk auk
fjölmargra tegunda grænmet-
is, kartaflna og fleira. Önnur
,nýjung‘ við lífrænu nýmjólk-
ina er að hún er ófitusprengd,
en frá því að mjólkurflöskurn-
ar voru lagðar af hefur öll ný-
mjólk hér á landi verið fitu-
sprengd. Fitan leitar því upp á
yfirborðið og til að blanda fit-
una um alla mjólkina þarf að
hrista fernuna vel fyrir notk-
un.
Aðeins einn bóndi, Krist-
ján Oddsson á Neðri-Hálsi í
Kjós, framleiðir lífrænu ný-
mjólkina, þannig að framboð-
ið er enn lítið, en framleiðslan
hjá Kristjáni er að meðaltali
um 2000 lítrar á viku. Að
sögn Einars Matthíassonar hjá
Mjólkursamsölunni, sem sér
um vinnslu og dreifingu á líf-
rænu nýmjólkinni, hefur salan
gengið þokkalega. Verðmun-
ur er þó talsverður. Leiðbein-
andi verð á venjulegri ný-
mjólk er 73 kr. en 113 kr. á
lífrænu nýmjólkinni, eða 55%
hærra, sem er meiri verðmun-
ur en gerist í nágrannalöndum
okkar. Að sögn Einars er
ástæðan fyrst og fremst sú að
hér er um að ræða mjög lítið
magn, en mjólkursamlög í ná-
grannalöndum okkar fram-
leiða miklu meira magn líf-
rænnar mjólkur. Þannig hafi
Mjólkursamsalan þurft að
kaupa nýjan tækjabúnað til að
vinna lífrænu mjólkina þar
sem tækjabúnaðurinn fyrir
venjulega mjólk er alltof stór í
sniðum fyrir svo lítið magn.
Salan á lífrænu AB-mjólk-
inni, sem Mjólkurbú Flóa-
manna framleiðir, hefur geng-
ið mjög vel frá því fram-
leiðsla hófst í janúar 1997 og
er eftirspurnin meiri en fram-
boðið. Það er Pétur Elíasson
bóndi á Vestri-Pétursey sem
framleiðir þessa mjólk. Að
sögn Einars hafa fjölmargir
neytendur haft samband og
látið þá skoðun í ljósi að líf-
ræna AB-mjólkin sé einfald-
lega betri en sú venjulega.
Um það verður þó hver og
einn að dæma. Verðmunur er
talsverður en þó minni en á
nýmjólkinni. Hálfur lítri af
venjulegri AB-mjólk kostar
69 kr. en af lífrænni 93 kr.,
eða 35% meira.
I samtali við Neytenda-
blaðið sagðist Kristján á
Neðri-Hálsi vera sannfærður
um að lífræna mjólkin og
raunar öll lífræna framleiðsl-
an muni vinna á og ,selja sig
sjálf í vaxandi mæli. Auknar
umhverfis- og hollustukröfur
neytenda ynnu með lífrænum
bændum. Það sé hinsvegar
sláandi hve illa lífrænar vörur
eru kynntar. Margir bændur
væru í biðstöðu og vildu sjá
hvemig frumherjunum í líf-
rænni framleiðslu reiðir af, en
einnig hvernig hefðbundinn
landbúnaður þróast. Landbún-
aðarforystan leggi alla áherslu
á eitthvað sem ýmist er kallað
vistvænt eða vistrænt, en er
ekkert annað en sama varan
með öðru nafni. Þetta háttalag
landbúnaðarforystunnar tefji
eingöngu fyrir þróun lífrænn-
ar framleiðslu hér á landi, en
það sé einmitt mjög miklvægt
að auka bæði eftirspurn og
framboð með betri kynningu.
Þannig má ná niður fram-
leiðslukostnaði með meiri
framleiðslu og þar með lægra
verði til neytenda.
NEYTENDABLAÐIÐ - ágúst 1998
5