Neytendablaðið - 01.06.2002, Qupperneq 8

Varalitur
Kysstu ef
þú þorir!
í 15 af 19 varalitum er of
mikið af skaðlegum efnum
Varalitir eiga það til að hverfa
af vörunum. Þeir klessast á
glös og bolla eða eru kysstir
burt. Og svo hverfa þeir líka
ofan í okkur þegar við borð-
um. Varalitir innihalda fjöl-
mörg vafasöm efni sem geta
verið umhverfís- og heilsu-
spillandi. Skaðlegustu eíhin
eru rotvarnarefni, litarefni og
UV-fíltrar.
Gron Information, sem er
óháð dönsk rannsóknarstofn-
un, hefur athugað vörulýsing-
una með 19 varalitategundum
og leitað að varalitum sem
ekki eru í skaðleg efni. Aðeins
íjórar tegundir af nítján stóð-
ust prófíð. í hinum tegundun-
um 15 voru umhverfisspill-
andi, hormónaraskandi eða
krabbameinsvaldandi efni.
Efnin í varalitum sogast inn í
líkamann bæói í gegnum
Krabba-
meinsvald-
andi efni
I tólf af 19 varalitategund-
um í könnuninni getur verið
azo-litarefnið CI 15985-
Sunset Yellow, sem vís-
indaráð Evrópusambandsins
fyrir m.a. snyrtivörur
(SCCNFP) hefur dæmt sem
krabbameinsvaldandi.
Þar fyrir utan er í varalit-
um frá Revlon og l'Oréal
efnið BHA sem er á alþjóða-
lista IARC yfír efni sem
kunna að valda krabbameini.
munninn og húðina. Sam-
kvæmt rannsóknum geta allt
að 100% af varalitnum endað
upp í okkur. Samt hefur ekki
verið rannsakað hvort þetta
varalitsát hefúr áhrif á heils-
una.
Þegar Evrópusambandið
metur snyrtivörur eftir áhættu
er ekki athugað hvort sérstök
áhætta fylgi því að konur
borða varalit á hverjum degi
alla ævi. Heidi Sosted lylja-
fræðingur hjá dönsku neyt-
endasamtökunum segir: „Það
er augljóst að með því að nota
varalit borðum við talsvert
magn af sólarfíltrum, rotvam-
arefnum, litarefnum og ilm-
efnum sem ekki er ætlast til að
sé innbyrt.“
Varalitir með
hormónaefnum
Níu varalitir í þessari könnun
em með sólarvarnarefnum,
svokölluðum UV-filtrum.
Þetta getur verið skynsamlegt
þar sem húðin er sérstaklega
viðkvæm á vörunum. En sum-
ir varalitir em með UV-fíltr-
unum oktýl-metoxysinnamat
og bensófenon-3 .1 rannsókn-
um hefúr komið í ljós aö þess-
ir fíltrar geta haft áhrif á
hormónajafhvægið. Bensófen-
on-3 getur safnast fyrir í fítu-
vef dýra og manna og hefhr
fundist í móðurmjólk. Bæði
þessi efni eru mjög skaðleg
umhverfmu. I sumum varalit-
um er efnið búýlparaben sem
er rotvarnarefni sem grunur
leikur á að geti valdið vægri
hormónaröskun. Fimm vara-
litir í gæðakönnuninni inni-
héldu rotvamarefnið BHT -
efni sem talið er mjög um-
hverfísspillandi og safnast
upp í fólki og dýrum. Efnið er
á lista Umhverfisstofnunar-
innar dönsku um þúsund efni
sem valda miklu álagi á heilsu
og umhverfí.
Litarefni -
ofnæmisvaldar
Með öllum snyrtivörum eiga
að fylgja innihaldslýsingar en
fæstir neytendur skilja hin
löngu og flóknu efnafræðiheiti
og oftar en ekki er letrið æði
smátt. Þar fyrir utan er leyfí-
legt að setja orðin „getur inni-
haldið ...“ (á ensku „may
contain ...“) á undan upptaln-
ingu á öllum þeim litarefnum
sem kunna að vera í varalita-
syrpunni. Á umbúðunum er þá
langur listi af efnum en flest
þeirra eru alls ekki í sjálfri
vörunni. Þetta skapar mikinn
vanda fyrir þá sem hafa of-
næmi fyrir ákveðnu litarefni.
Þeir eiga í erfíðleikum með að
fínna varalit sem þeir þola,
því ómögulegt er að sjá hvaða
litarefni er í hvaða varalit.
Fyrirtækin spara aftur á móti
tíma og peninga með því að
hafa eina tegund af umbúðum
fyrir alla syrpuna - á kostnað
margra neytenda. Um þetta
segir Heidi: „Þessi regla er
óhagstæð neytendum og gerir
vörulýsinguna ónothæfa fyrir
fólk með ofnæmi fyrir litar-
efnum. Neytendum er enginn
8
NEYTENDABLAÐIÐ - júní 2002