Bændablaðið - 10.05.1995, Blaðsíða 6

6
Bændablaðið
Miðvikudagur 10. maí 11995
Miðvikudagur lO.maí 1995
Bœndablaðið
7
Sýningarhaldið í hrnssa-
ræktinni árið 1995
Nú dregur óðum að því að kyn-
bótasýningar hefjist á ný í
hrossaræktinni. í eftirfarandi töflu
er sýningaáætlun fyrir kynbóta-
sýningamar fram að fjórðungs-
mótinu á Fomustekkum. Síðsum-
arssýningamar verða svo ákveðnar
síðar. Skráningar á sýningamar
fara fram hjá búnaðarsam-
böndunum sem í hlut eiga hveiju
sinni og verður það auglýst sér-
staklega. Skráning til sýning-
arinnar í Kjalamesþingi fer fram
hjá Bændasamtökum íslands í
Bændahöllinni í Reykjavík og er
síðasti skráningardagur mánu-
dagurinn 22. maí nk.
Sömu reglur munu gilda hvað
alla þætti sýningahaldsins í hrossa-
ræktinni varðar og gilt hafa síðustu
árin, sjá ritið Kynbótadómar og
sýningar. Þó var gerð smávægileg
breyting á reglum um beislis-
búnað, þar sem tekin em af öll tví-
mæli um að notkun erlendra stang-
arméla og tvítaums er heimil.
í 2. töflu koma fram reglur þær
sem nú gilda um sýningar stóð-
hesta með afkvæmum og í 3. töflu
reglur um sýningu hryssna með af- Þrír efstu stóðhestarnir íflokki sex vetra og eldri á landsmótinu 1994. F.v. Gutsturfrá
kvæmum Og í 4. töflu ern inn- Hóli ll, efstur, þá Svartur frá Unalœk sem hafnaði í öðru sœti og loks Oddur frá
tökuskilyrði á kynbótasýningar Selfossi er hlaut þriðja sœti. Ljósm. E.J.
fjórðungsmótsins á Fomustekkum
13.05.1
14.05. S
16.05. þ
17.05. m
30.05. þ
31.05. m
01.06. f
02.06. f
03.06.1
05.06. m
06.06. þ
07.06. m
08.06. f
09.06. f
10.06.1
11.06. s
13.06. þ
14.06. m
15.06. f
16.06. f
19.06. m
20.06. þ
21.06. m
22.06. f
23.06. f
24.06. I
29.06. f
30.06. f
01.07. I
02.07. s
1. tafla
Sýningaáætlun í hrossarækt vorið 1995
Kynbótadómar í Noregi
Kynbótadómar í Noregi
Kynbótadómar í Þýskalandi vegna heimsleikanna
Kynbótadómar í Þýskalandi vegna heimsleikanna
Kynbótadómar í Víðidal í Reykjavík.
Kynbótadómar í Víðidal í Reykjavík.
Kynbótadómar í Víðidal í Reykjavík.
Kynbótadómar í Víðidal og Mosfellssveit
Yfirlitssýning kynbótahrossa í Víðidal í Reykjavík.
Verðlaunav. kynbótahrossa í Víðidal í Reykjavík.
Kynbótadómar á Hellu. Kynbótadómar í V-Hún.
Kynbótadómar á Hellu. Kynbótadómar í A-Hún.
Kynbótadómar á Hellu. Kynbótadómar á Vindheimamelum.
Kynbótadómar á Hellu. Kynbótadómar á Vindheimamelum.
Yfirlitssýning kynbótahrossa á Hellu. Kynbótad. á Vindheimam.
Verðlaunaveiting kynbótahr. á Hellu. Yfirlitss. kynb.hr. á Vindheimam.
Kynbótadómar á Höfn í Hornafirði.
Kynbótadómar á Höfn og í Breiðdal.
Kynbótadómar á Stekkhólma á Héraði.
Kynbótadómar á Stekkhólma á Héraði.
Kynbótadómar á Húsavík.
Kynbótadómar á Kaldármelum, Snæf. Kynbótadómar á Flötut.
Kynbótadómar í Búðardal. Kynbótadómar á Akureyri.
Kynbótadómar í Borgarnesi. Kynbótadómar á Akureyri.
Kynbótadómar í Borgarnesi. Kynbótadómar á Melgerðismelum.
Yfirlitssýning kynbótahr. í Borgarn. Yfirlitss. kynb.hr. á Melgerðism.
Fjórðungsmót á Fornustekkum í Hornafirði.
Fjórðungsmót á Fornustekkum í Hornafirði.
Fjórðungsmót á Fornustekkum í Hornafirði.
Fjórðungsmót á Fornustekkum í Hornafirði.
í Hornafirði.
Á árinu 1995 verður sýningar-
gjald kynbótahrossa kr. 2.075 m.
vsk. á hvert hross. Bændasamtök
Islands og búnaðarsamband það
sem stendur að kynbótasýningu
með B.í skipta sýningagjaldinu á
milli sín eftir ákveðnum reglum
sem ekki verða tíundaðar hér. f
þeim tilvikum er búnaðar-
sambandinu og heimilt að leggja
20% aukagjald á sinn hluta sýning-
argjaldsins þegar um hross fólks er
að ræða sem ekki er í búnaðarfé-
4. tafla.
Inntökuskilyrði á kynbótasýningar
fjórðungsmótsins á Fornustekkum í
Hornafirði.
Afkvæmasýningar
Stóöhestar: Heiðursverðlaun, fyrstu
verðlaun og önnur verðlaun.
Hryssu-: Heiðursverðlaun og fyrstu
verðlaun.
Einstaklingssýningar (lágmark)
Stóðhestar 6 vetra og eldri: 7,90
Stóðhestar 5 vetra: 7,80
Stóðhestar 4 vetra: 7,75
Hryssur 6 vetra og eldri: 7,80
Hryssur 5 vetra: 7,70
Hryssur 4 vetra: 7,60
lagi. í þeim tilfellum verður heild-
arsýningargjaldið kr. 2.309 m.
vsk. Veittur er afsláttur af sýning-
argjaldinu þegar fleiri en þrjú
hross eru skráð til sýningar í eigu
eins ræktanda hvort sem er í bæ
eða sveit og er þá greitt hálft gjald
fyrir hvert hross sem skráð er
umfram þrjú. Fullt gjald er greitt
fyrir endursýnd hross innan eins
sýningarárs, ef ekki næst afsláttur
en taka skal tillit til sýningarársins
alls og til alls landsins upp á af-
Kristinn Hugason
hrossaræktarráðunautur
Bændasamtaka íslands
slætti. Minnt skal þó á í þessu sam-
bandi að sýningargjald er ekki inn-
heimt að nýju fyrir þau hross sem
valin eru til þátttöku á stórmótum.
Hér í lokin skal greint frá fá-
einum fróðleiksmolum varðandi
sýningahaldið á árinu 1994. Á
árinu 1994 voru kveðnir upp 1843
dómar: 261 sköpulagsdómur (282
að ungfolun meðtöldum ungfolum
sem aðeins fengu umsögn), fulln-
aðardómar voru 1561 (þ.e. bæði er
dæmd bygging og hæfileikar).
Heildarfjöldi dæmdra hrossa var
1622: 322 stóðhestar, 1249 hryssur
og 51 geldingur.
Á árinu 1994 var unnið áfram
að því af fullum krafti að auka
hagnýtingu tölvutækninnar í sam-
bandi við sýningahaldið í hrossa-
ræktinni. Gagnavörslukerfið Feng-
ur er í sífelldri þróun bæði hvað
varðar getusvið og gagnaöryggi og
er þar átt við hvers konar verkefni
sem Fengur ræður við og einnig
upplýsingamagn og öryggi upp-
lýsinganna sem í kerfinu eru.
Fengur hefur valdið algerum
þáttaskilum hvað varðar öryggi og
afköst vinnunnar á kynbótasýning-
unum. Mótsskrárgerð gengur orðið
með ágætum og var t.d. kyn-
bótaþáttur mótsskrár landsmótsins
í sumar unnin í Feng á afar stuttum
tíma þrátt fyrir mikinn fjölda
hrossa á mótinu.
Á öllum sýningarferðum mín-
um á síðastliðnu ári var ég með
ferðatölvu með mér þar sem ég
hafði m.a. aðgang að Feng. Kom
sér oft vel að geta slegið upp á
upplýsingum á vettvangi. Á lands-
mótinu á Gaddstaðaflötum var í
fyrsta sinn sett upp tölva í dóm-
palli sem fjartengd var við tölvunet
Bændasamtakanna í gegnum síma.
Af fleiru er að taka en þetta
verður látið nægja að sinni.
2. tafla
Reglur um sýningu stóöhesta með afkvæmum
Kynbótaeinkunn Fjöldi afkvæma í Fjöldi afkvæma
Verðlaunastig BLUP BLUP-útreikningi í sýningu
Heiðursverðlaun 125 eða hærra 50 eða fleiri 12
1. verðlaun 125 eða hærra 15-49 6
120 til 124 30 eöa fleiri 6
2. verðlaun 120 til 124 15-29 6
115 til 119 30 eða fleiri 6
Öll afkvæmi stóðhesta sem hlotið hafa dóm bæði fyrir sköpulag og kosti
liggja til grundvallar útreikningi kynbótamatsins. Dómsorð verða samin sem
miða við heildarlýsingu afkvæma hestsins.
Afkvæmi sem sýnd verða í reið (6 eða 12) velja umráðamenn
afkvæmahestanna sjálfir og þeir ráða því hvort hestarnir sjálfir mæti til móts
og á hvern veg þeir koma fram (þ.e. hvort hestarnir séu sýndir í taumi eða
þeim riðið o.sv.frv.).
3. tafla
Reglur um sýningu hryssna meö afkvæmum
Verðlaunastig Kynbótamat hryssna Fjöldi afkvæma í út frá afkvæmum BLUP-útreikningi Fjöldi afkvæma í sýningu
Heiöursverölaun 120 eða hærra 5 4
1. verðlaun 115 eða hærra 4 3
1. verðlaun 110-119 5 3
Athugið að önnur verðlaun hjá hryssum með afkvæmum eru ekki lengur til.
Öll afkvæmi hryssna sem hlotið hafa dóm bæði fyrir sköpulag og kosti liggja
til grundvallar útreikningi kynbótamatsins. Dómsorð sem samin eru miðast
viö heildarlýsingu afkvæmanna.
Umráðamenn afkvæmasýndra hryssna velja afkvæmin sem sýnd eru í reið (3
eða 4) og þelr ráða því hvort hryssurnar sjálfar eru á mótinu og hvernig þær
verða kynntar (þ.e. hvort hryssurnar eru sýndar í taumi eða þeim riðið
o.s.frv.).
Fóðurmál
Nautgriparæld og
Á tímum harðnandi samkeppni og
framleiðslusamdráttar er rétt að skoða
alla útgjaldaliði og athuga hvar megi
spara. Á næstu árum verða bændur
almennt að nota þessa aðfeið til að lifa af.
0,2 kg á lítra
Kjamfóður er langstærsti einstaki lið-
urinn í verðlagsgrundvelli kúabúa.
Gert er ráð fyrir að tuttugu og tveggja
kúa bú með tilheyrandi geldneytum
kaupi kjamfóður fyrir 576.862 kr. á
ári. Þetta samsvarar því að bóndinn
gefi 0,2 kg kjamfóður á framleiddan
lítra af mjólk. Það em því 6 kr. í
kjamfóðurkostnað á hvem lítra af
mjólk sem gefur 52,80 í tekjur. 11,5%
af tekjum bóndans fara því í kjam-
fóðurkaup.
Verðmyndun
kúafóðurs
Verðsamsetning er innkaupsverð
hráefna á innlendum markaði og
heimsmarkaði að viðbættum flutnings-
gjöldum. Ofan á innflutta hlutann
leggst 55% “sérstakt fóðurgjald”.
Mætti því setja dæmið upp á
þennan hátt: a) Cif verð komhlutans
sem er ca. 60% + 55% sérstakt fóð-
urgjald. b) Verð fiskimjöls komið til
Reykjavíkur. c) Steinefni og vítamín,
undanþegið gjöldum, cif verð. d)
Blöndunarkostnaður.
Ef í dæminu á undan væri reiknað
með byggi sem komhluta, má reikna
byggverð á kr. 20 og 1 kr. fyrir mölun.
Komhlutinn er því 21 kr. pr. kg
með sérstöku fóðurgjaldi.
Fiskimjöl er á meðalverði 28 kr.
pr. kg. í Reykjavík.
Grasmjöl er á meðalverði 20 kr. pr.
kg. í Reykjavík.
Vítamín og steinefnablöndur
meðalverð 40 kr. pr. kg.
Ef dæmi væri tekið um almenna
kúafóðurblöndu s.s. kúafóður frá
Mjólkurfélagi Reykjavíkur og bygg
sett inn sem komhluti liti hún svona
út:
Bygg 69%
Fiskimjöl 19%
Grasmjöl 6%
Steinefni og vítamín 6%
Verð þessarar blöndu án blönd-
unarkostnaðar er u.þ.b. 23.000 kr.
Slík blanda kostar hjá fóðursala kr.
31.000. Séstakt fóðurgjald af tonni
þessarar fóðurblöndu er la. 6.435
Augljóst misræmi er þama milli
hráefnisverðs og verði fullunninnar
fóðurblöndu.
Mismunandi möguleikar
Ef bóndi hugsaði sér að ná niður fóð-
urverði hefur hann um tvennt að veljr.
Annars vegar að kaupa hráefnin og
blanda sjálfur sitt fóður heima og hafa
margir náð góðum árangri í þeim
efnum. Hins vegar mætti hugsa sér að
bóndinn vildi kaupa kjamfóðurblöndu
frá Danmörku og myndi slík blanda
kosta u.þ.b. kr. 34.000 en sérstaka
fóðurgjaldið af þessari blöndu væri
u.þ.b. kr. 11.800. Á þessu má sjá að
sérstaka fóðurgjaldið kemur í veg fyrir
samkeppni frá útlöndum þar eð
íslenskir fóðursalar geta reiknað út
hvað innflutt blanda kæmi til með að
kosta og halda verðum rétt fyrir neðan
þá tölu en hirða til sín mismun á
greiddu sérstöku fóðurgjaldi og því
sem gjaldið gæti orðið í innflutningi
fullunnar blöndu.
Sérstakt fóóurgjald
Hvemig er svo þessum fjármunum
varið, sem innheimtir em af toll-
stjómm og sýslumönnum fyrir Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins?
I mjólkurframleiðslunni vom end-
urgreiddar á síðasta ári kr. 37.435.522.
Hvar em þessir fjármunir? Þeir liggja
á bankabók í umsjón Landssambands
kúabænda og hefur ekki verið ákveðið
hvemig eigi að ráðstafa þeim. Auk
þessa renna 5% af sérstöku fóður-
gjaldi, sem ekki em með í ofannefndri
upphæð, til Framleiðnisjóðs land-
búnaðarins, en þeim fjármunum er
úthlutað til ýmissa verkefna á vegum
sjóðsins.
í nautakjötsffamleiðslunni vom
endurgreiddar á síðasta ári kr.
5.156.876. Þessum fjármunum hefur
verið varið til sölumála, kálfauppbóta
og fleira.
Eins og sjá má er hér um að ræða
stórar fjárhæðir og spuming hvort
eðlilegt sé að innheimta þessa
fjármuni og í hvaða tilgangi. Væri
55% sérstakt fóðurgjald lagt niður,
myndi það koma fram í lækkun
fóðurverðs og aukinni samkeppni á
fóðurblöndumarkaði sem í dag er
nánast engin. Sérbúgreinafélögin s.s.
Landssamband kúabænda ættu að
beita sér fyrir ódýrari aðföngum fram-
leiðslunnar og ef fjármagns er þörf til
markaðsmála o.þ.h. væri eðlilegast að
það yrði sótt beint af samtökunum til
framleiðendanna. íhlutun Fram-
Sverrir Bjartmarz er
hagfræðingur
Bændasamtaka íslands
leiðsluráðs landbúnaðarins kostar bú-
greinafélögin kr. 5.182.338 fyrir árið
1994 og sú þóknun er greidd fyrir að
bændur láta taka fjármuni úr hægri
vasa sínum og geiða þá aftur í vinstri
vasann. Afnám sérstaks fóðurgjalds
gerir alla meðferð mála mun einfaldari
og kemur í veg fyrir misnotkun þess
en eins og allir vita er þetta gjald, með
þeim undanþágum sem fyrir hendi eru,
gróflega misnotað.
GATT
Samkvæmt alþjóðasamningnum um
GATT verður að breyta þessu sérstaka
fóðurgjaldi í tolla sem rynnu þá beint
til ríkissjóðs. Má í því sambandi
minna á kröfur frá Brussel á þessu ári
um það að íslenska ríkið leggði niður
tollun á innfluttum bjór þar sem að
innlendur bjór er undanþeginn gjald-
töku. Augljóslega ætti hið sama að
gilda um innflutt hráefni til
fóðurgerðar þar sem vemdartollar
eiga ekki upp á pallborðið hjá hvorki
hinum háu heirum í Bmssel né í
GATT-samkomulaginu. Enda eiga
íslenskir bændur í nánustu framtíð að
takast á við samkeppni frá innfluttum
landbúnaðarafurðum og þar sér hvert
bam að 55% sköttun á aðföngum
gengur ekki. Réttara væri að afnema
skattinn til að gera aðlögun að GATT
sársaukaminni.
Niðurstaða
Afnám sérstaks fóðurgjalds er undir-
staða samkeppni innan fóður-
iðnaðarins. Án þess heldur verðlag
áfram að vera allt of hátt með þeim
afleiðingum að íslenskir bændur verða
síður samkeppnisfærir þegar til átaka
kemur.
STURTUVA6NAK
Eigum nú fyrirliggjandi finnsku sturtuvagnana á sama
verði og í fyrra. Vagnarnir eru með tvískiptum skjólborðum
og fást í 6 gerðum, með burðargetu frá 5 til 14 tonnum.
Dæmi um verð = (gengi 28.03.1995)
M6 6 tonn. Stærð palls: 379 x 236 cm á einni hásingu.
Verð kr. 360.000,-m/vsk.
M85 8,5 tonn. Stærð palls: 412 x 236 cm á tveimur hásingum.
Verð kr. 485.000, -m/vsk.
M110 11 tonn. Stærð palls: 460 x 236 cm á tveimur hásingum.
Verð kr. 616.000,-m/vsk.
H. HAUKSSON HF. SUÐUfeLANDSBRAUT 48 - SÍMI 588 1130 - FAX 588 1131
Notaðir gámar á góðu verði
✓
Odýr og þægileg geymsla
Margar gerðir af notuðum gámum til sölu eða leigu. Venjulegir
stálgámar, frystigámar, hálfgámar, einangraðir gámar, opnir o.fl.
Gámur getur verið ódýr og hentug lausn á ýmsum geymslu-
vandamálum, t.d. fyrir byggingastarfsemi, fiskverkendur,
flutningabílstjóra, bændur og hvers konar aðra atvinnustarfsemi.
Einnig fyrir tómstundastarf, t.d. við sumarbústaði, golfvelli,
hestamennsku o.fl.
Gámar þurfa ekki að stinga í stúf við umhverfið; það er hægt
að fella þá inní landslag, mála og skreyta á ýmsan hátt.
Leigjum einnig út vinnuskúra og innréttaða gáma
til iengri eða skemri tíma.
tt
HAFNARBAKKI
v/Suðurhöfnina, Hafnarfirði,
sími 565 2733, fax 565 2735.
Tíu sjónvarpsþœttir
um íslenskan
landbúnað
Upplýsingaþjónusta landbúnaðarins hejur um nokkurt
skeið unnið að undirbúningi tíu sjónvarpsþátta um
íslenskan landbútuið. Þættimir hafa verið teknir til
sýninga hjá Ríkissjónvarpinu. Hver þáttur er 20 mínútna
langur. Fjallað er um allar helstu búgreinar í fslenskum
landbúnaði.
Þœttimir eru unnir í samvinnu við +F1LM og GSP
almannatengsl. Umsjón með handriti hefur Vilborg
Einarsdóttir blaðamaður.
Markmiðið með gerð þáttanna er að frœða almenning um
mikilvœgi íslensks landbúnaðar í menningu og atvinnulífi
þjóðarinnar í nútfð ogframtíð.
Tveir fyrstu þœttimir hafa verið sýndir en nœsti þáttur
kemur á skjáinn síðar f maí i Ríkissjónvarpinu. Þœttimir
sem eftir er að sýna fjalla um:
Bleikjueldi
Landgrœðslu
Sauðfjárrœkt
Loðdýrarœkt
Nautgriparcekt
Svínarœkt
Garðyrkju
Alifuglarœkt
ÍSLENSKUR
LANDBÚNAÐUR
Upplýsingaþjónusta landbúnaðarins