Bændablaðið - 25.06.1996, Blaðsíða 12

12
Bœndablaðið
Þriðjudagur 25. júní 1996
Hvaða rekstarform á að vera á búinu?
Hsegt er aö íara þrjár
mismunandi leiðir
Nýútkomin lög um breytingu á
lögum nr. 75/1981, um tekjuskatt
og eignaskatt, með síðari
breytingum, svokölluð fjármagns-
tekjuskattslög, breyta töluvert
rekstrarumhverfi fyrirtækja á ís-
landi. Lögin eru það nýsamþykkt
að eftir er að koma í ljós áhrif
þeirra á vaxtastig og sparifjár-
myndun landsmanna. Einnig er
líklegt að þegar farið verði að kafa
í lögin til þess að fmna göt framhjá
skattinum verði gerðar breytingar
til vamar því.
Þeir einstaklingar sem eru með
atvinnurekstur eiga aðallega um
þrenns konar rekstrarform að
velja. í fyrsta lagi getur ein-
staklingurinn verið með starfsemi í
eigin nafni, eins og flestir bændur
gera. I öðru lagi getur verið um að
ræða sameignarfélag með a.m.k.
einum öðrum aðila. í þriðja lagi
getur hann haft rekstur sinn í
einkahlutafélagi eða hlutafélagi.
Einkahlutafélag merkir, skv.
lögum um einkahlutafélög, félag
þar sem enginn félagsmanna ber
persónulega ábyrgð á heildar-
skuldbindingum félagsins. í
einkahlutafélagi getur einn maður
skipað stjóm og jafnframt verið
framkvæmdastjóri félagsins. Lög-
in um einkahlutafélög em þannig
hönnuð til þess að gera félögum
með lítinn rekstur kleift að njóta
ýmiss hagræðis sem felst í hluta-
félagaforminu, án þess að þau
þurfí að uppfylla öll skilyrði hluta-
félagalaganna.
Skattur af rekstrartekjum er
mismunandi eftir því hvaða
rekstrarform er valið. Einstakling-
urinn væri með laun sem launþegi
hjá sameignarfélagi og hlutafélagi,
en bæri að reikna sér endurgjald
sem sjálfstætt starfandi atvinnu-
rekandi. Reiknað endurgjald er
það kallað sem einstaklingur á að
reikna sér sem laun af starfsemi
sinni eins og hann væri í sams-
konar starfi hjá óskyldum aðila.
Tryggingargjald ætti að vera sam-
bærilegt óháð rekstrarformi. Hér á
eftir em nokkrir punktar um helstu
atriði varðandi mismun á rekstrar-
formum er varðar tekjuskatt. í
öllum tilvikum er gert ráð fyrir
einstaklingi með ákveðin laun sem
miðast við reiknað endurgjald
bónda og hreinar tekjur umfram
það, sem hér er nefnt hagnaður.
1. Einstaklingur með rekstur.
Hann greiðir 41,94% tekju-
skatt og útsvar af hagnaði, sama og
hann greiðir af reiknuðu endur-
gjaldi. Þar til viðbótar gæti hann
þurft að greiða 5% hátekjuskatt af
því sem er umfram 2,8 mkr. í árs-
tekjur, eða 5,6 mkr. samanlagt hjá
hjónum. Á vissu stigi getur tekju-
skattur einstaklings því orðið
46,94%. Hagnaðurinn í skattstofni
einstaklingsins getur haft áhrif til
skerðingar á vaxtabótum og bama-
bótum auk þess sem afborganir af
námslánum reiknast hlutfallslega
af tekjuskattstofni.
2. Sameignarfélag.
Tveir eða fleiri einstaklingar
geta stofnað með sér sameignarfé-
lag, sem getur verið sjálfstæður
skattaðili. Einstaklingamir em þá
launþegar félagsins. Þeir greiða
41,94% tekjuskatt af launum, auk
áhrifa hátekjuskatts. Sameignarfé-
lagið greiðir 41% tekjuskatt af
hagnaði sínum. Það sem fé-
lagsmenn taka út út félaginu um-
fram laun sín er ekki skattskylt
frekar. Félagið hefur greitt skatt af
því. Þetta kallast að taka út af
höfuðstól.
3. Einkahlutafélag /
hlutafélag.
Einn eða fleiri einstaklingar
geta stofnað einkahlutafélag um
rekstur sinn. Þeir em launþegar
félagsins og greiða 41,94% tekju-
skatt af launum sínum, auk há-
tekjuskatts, ef laun fara yfir þau
mörk. Hlutafélagið greiðir 33%
tekjuskatt af hagnaði. Félagsmenn
geta ekki tekið hagnað félagsins
út, nema sem arð, og ákveðin skil-
yrði til arðsúthlutunar þurfa að
vera fyrir hendi, skv. lögum um
hlutafélög. Greiddur arður er nú
frádráttarbær hjá hlutafélögum að
hámarki 7% af nafnverði hluta-
fjársins. Arðstekjur umfram
framangreind hámörk em skatt-
skyldar hjá einstaklingi með
10,00% skatthlutfalli (þ.e.
fjármagnstekjuskatti).
Hvaða leió er best?
í dæminu sem að hér fylgir er
reiknað með ákveðnum fyrirfram
gefnum aðstæðum en hver og einn
verður að setja upp dæmi fyrir
sjálfan sig, til þess að sjá hvaða
leið er hagkvæmust. í þessu til-
tekna dæmi kemur einkahlutafé-
lagið best út, það er með mesta
peninga í hendi eftir skatta. Það
þarf hins vegar ekki að vera það
sem að stefnt er að. Kostnaður við
að stofna einkahlutafélag er hins
vegar um 150.000 kr. og enginn
ætti að fara út í það án þess að ráð-
færa sig við löggiltan endurskoð-
anda. Þessi grein er eingöngu til
þess ætluð að hreyfa við mönnum
og fá menn til þess að hugsa meira
um þessi mál.
Heimildir: 1. Hlutafélög og einkahlutafélög.
Stefán Már Stefánsson, Hiö Islenska
bókmenntafélag, Reykjavík 1995.
2. Stoö endurskoðun hf. Einar Hafliöi
Einarsson.
3. Lög um breytingu á lögum nr. 75/1981,
um tekjuskatt og eignarskatt, meö síöari
breytlngum.
Sverrir Bjartmarz,
hagfrœðingur BÍ
Heildartekjur: 1.964.856 kr.
Rekstrargjöld em kr. 1,000,000.
Reiknaö endurgjald / laun em kr. 674,856 á ári
Hlutafjáreign I einkahlutafélaginu er 500.000 kr.
Gert er ráö fyrir aö forsendur fyrir arðsúthlutun hlutafélagsins sé fyrir hendi.
Markmiö einstaklingsins er aö allar tekjur eftir skatta endi í vasa hans.
Reiknaö er með einstaklingi með 294.528 kr.persónuafslátt og 2.805.840 kr. hátekjuskattsmart
1. Einstaklingur meö sjálfst. rekstur 2. Sameignarfélag 3. Einkahlutafélag
Rekstur Framtal Félag Einstaklingur Félag Einstaklingur
Helldartekjur Rekstrargjöld Reiknuö laun Frádr.bær aröur 1.964.856 1.000.000 -674.856 0 674.856 0 1.964.856 -1.000.000 -674.856 0 674.856 0 1.964.856 -1.000.000 -674.856 -35.000 674.856 35.000
Hagnaöur rekstrar Tekjuskattur rekstrar 290.000 0 290.000 -118.900 255.000 -84.150
Úttekt sem hagn./aröur -290.000 290.000 -171.100 171.100 -170.850 170.850
“Tekjur alls Mínus undanb. aröur 0 964.856 290.000 845.956 -171.100 255.000 880.706 -35.000
Tekjuskattstofn Fjármagnstekjuskattsstofn 0 964.856 290.000 674.856 255.000 674.856 170.850
Tekjuskattshlutfall Fjármagnstekjuskattshlutfall Tekjuskattur Fjármagnstekjuskattur Persónuafsláttur Hátekjuskattur 5% 0 41,94% 10% 404.661 -294.528 0 41,00% 10% 118.900 0 41,94% 10% 283.035 -294.528 33,00% 10% 84.150 41,94% 10% 283.035 17.085 -294.528
Skattur alls 0 110.133 118.900 0 84.150 5.592
Tekjuskattur beggja 110.133 118.900 89.742
Peningar í hendi eftir skatta 854.723 845.956 875.114

RflSSPE
TINDAR 0G HNÍFAR
Tindar og tindafestingar fyrir heyvinnuvélar.
Hnífar og hnífafestingar fyrir sláttuvélar.
Vönduð vara frá þýska fyrirtækinu Rasspe.
Rasspe er heimsþekkt vörumerki sem er
íslendingum af góðu kunnugt til margra ára.
Borgartúni 26, Reykjavík
Sími 562 2262
Símbréf 562 2203
Notaðar
vélar
Deutz 4006, árgerð 1972. 40 hö. Notuð 6300 klukkustundir.
Deutz 6507, árgerð 1983.4x4 40 hö. Notuð 7000 klst.
Deutz 4006, árgerð 1983. 60 hö. Notuð í 7600 klukkustundir.
Case 1394, árgerð 1984. 4x4. Með ámoksturstækjum.
Case 1394, árgerð 1984. 4x4. Með ámoksturstækjum.
Case 1394, árgerð 1986. 4x4. Með ámoksturstækjum.
MF 575, árgerð 1978. 2x4. Nýupptekinn mótor.
Valmet dráttarvélar
Trima moksturstæki
Duun mykjudælur
Pöttinger heyvinnuvélar
NHK rúllupökkunarvél sem pakkar um ieið og bundið er.
Rúlluplast á frábæru verði.
Allt tæki í hæsta gæðaflokki og á frábæru verði og skilmálum.
Pantið nú og tryggið tímanlega afgreiðslu.
BÚIJÖFUR
'f\V Krókhálsi 10, sími 567 5200, fax 567 5216,
farsími 854 1632.
Bændur
Munið eftir að hafa drifskaftshlffar á
öllum drifsköftum!
Ingvar
Helgason hf.