Bændablaðið - 15.10.1996, Blaðsíða 6

6
Bœndablaðið
Þriðjudagur 15. október 1996
Sjúkdómar í kartöflum
■ iir ■ i fj^i /
Blöðrukláði er
hýðissjúkdómur sem
sveppurinn Polyscy-
talum pustulans
veldur. Hann hefur
verið sérstaklega
skæður í Gullauga.
Blöðrukláðinn á þátt í
að margir ræktendur
hafa dregið úr ræktun á
Gullauga og rækta í
staðinn ýmis innflutt
gul afbrigði sem ekki
eru eins viðkvæm.
Mörgum hefur reynst
erfitt að ráða við sjúk-
dóminn svo viðunandi
sé. Skal hér sagt frá
nokkrum þáttum sem
vitað er að áhrif hafa á
sjúkdóminn.
Þótt vitað sé nú að smit geti
lifað í jarðvegi í fleiri ár án þess að
kartöflur séu ræktaðar verður þó
að telja það smit sem berst með
útsæðinu mikilvægast. Því minni
blöðrukláði sem er á útsæðinu því
betra. Smitmagnið getur aukist
meðan kartöflur eru enn í jörðu. í
vætutíð síðla sumars geta gró
myndast á móðurkartöflu eða á
Sigurgeir
Ólafsson,
Rannsóknastofnun
landbúnaðarins
rótum og renglum og
aukið það smitmagn
sem fylgir kartöflunum
inn í geymslu. Við slík
skilyrði má einnig
reikna með að meiri raki
berist inn í geymslumar
og erfiðar gangi að
halda rakastiginu innan
hóflegra marka.
Sveppurinn þarf
ekki sár til að smita.
Hann getur við rök
skilyrði farið inn um
augu og loftaugu. Sé
hýðið þunnt eða
skaddað auðveldar það
honum smitun. Mismun
í næmi afbrigða má
stundum skýra með
mismunandi styrk hýðisins. Með
góðum þroska á kartöflunum
þykknar og styrkist hýðið.
Það er flókið samspil ýmissa
þátta sem ræður því hversu mikill
blöðrukláðinn verður. Óumdeilan-
legt er að hátt rakastig í geymslum
skapar kjörskilyrði fyrir blöðru-
kláða. Með háu rakastigi er átt við
raka sem er nálægt rakamettun
eða 100 % rakastigi.
Mikilvægt er að reglulega
sé hreyfing á því lofti
sem umlykur
kartöflurnar, einnig inni
í sekkjum og kössum.
Sé loftið lengi
hreyfingarlaust verður
það fljótt rakamettað
vegna útgufunar frá
kartöflunum og
súrefnissnautt vegna öndunar
þeirra.
Misjafnt er hversu auðvelt er
að halda rakastiginu niðri. Þar
sem geymslur eru rúmgóðar mið-
að við magnið af kartöflum er
þetta auðveldara en þar sem
geymslur eru troðfylltar.
Síðastliðinn vetur var fylgst
með hita- og rakastigi í nokkrum
geymslum, m.a. í geymslu þar
sem nokkuð vel hefur gengið að
ráða við blöðrukláðann og í
geymslu þar sem blöðrukláði
hefur oft verið vandamál.
Greinilegt var að rakastig fer oft í
námunda við 100% án þess að
menn geri sér grein fyrir því.
Meðalhiti og meðalrakastig í
þessum tveimur geymslum á
Suðurlandi var sem hér segir:
“Betri”
“Betri geymslan”
Hin geymslan
Tímabil Hiti °C Raki % Blkl Hiti °C Raki % Blkl
3.11.-13.12. 3,1 90,3 4,9 3,7 94,5 14,7
13.12.-11.5. 2,0 92,9 13,5 4,4 99,1 36,2
Blkl: Einkunn fyrlr blöfirukláfia I gullauga efst
blöðrukláöi) til 100. Allar með kláða sem þekur
sekkjum. Kvarðinn er frá 0 (sem er enginn
minnst fjóröung af yfirboröinu.
geymslan Hin geymslan (Sjá
töflu).
í “betri” geymslunni er hitinn
lægri og stundum nokkuð nálægt
núllinu. Rakinn er þar greinilega
lægri og nær að fara nokkrum
sinnum niður fyrir 90%, einkum í
upphafi geymslutímans og fer
aldrei upp í 100%. í hinni
geymslunni nær rakinn
líka að fara niður fyrir
90% en mjög stutt í
einu og er í 100%
yfir lengri tímabil
eftir áramót.
Mælingar á
rakastigi eru ekki
eins áreiðanlegar
og mælingar á
hitastigi. Einfaldast
og ódýrast er að kaupa
kringlótta skífumæla sem
hægt er að stilla með
skrúfjámi. Þegar þeir hafa
aðlagast loftslaginu í
geymslunni eru þeir vafðir inn í
rakan klút og eiga þeir þá að
sýna 100% þegar þeir hafa náð
jafnvægi. Margir líta til þess
hvort slagi innan á loft og
veggi. Rakaþéttingin kemur
fram vegna hitamuns milli
innilofts og veggja. Það hlýtur
að fara eftir útihita og
einangrun veggja hver þessi
munur er. Sé heitt úti og
einangrun léleg geta veggir
verið heitari en inniloftið og
slaga þeir þá ekki þótt rakinn
inni sé 100%. Séu veggir mikið
kaldari en inniloftið slaga þeir
þótt enn sé nokkuð í
rakamettun. Séu veggir vel
einangraðir er þetta þó
vísbending sem hægt er að nýta
sér.
boð öl bænda
í vor endurnýjuðu Bænda-
samtök íslands hluta af
tölvubúnaði sínum. Þá var
leitað eftir tilboðum fyrir
samtökin og um leið fyrir
bændur. Gengið var til
samninga við Tæknival hf. eftir
að leitað hafði verið eftir til-
boðum tölvufyrirækja. Seldust
rúmlega 60 tölvur.
Jón Baldur Lorange, forstöðu-
maður tölvudeildar BÍ sagði að
nokkuð hefði verið um að bændur
hefðu spurt um nýtt tilboð.
“Bændasamtökin hafa nú fengið
endumýjað tilboð í tölvur og fleira
frá Tæknivali,” sagði Jón Baldur.
Um er að ræða þrjár útfærslur af
tölvum. Þetta eru Hyundai
Pentium tölvur, 100 mhz, 133 mhz
og 166 mhz með 16 mb
vinnsluminni, 1280 mb hörðum
diski, 15 tommu litaskjá, 8 hraða
geisladrifi, hljóðkorti og
hátölurum. Þetta eru þær marg-
miðlunartölvur sem em vinsælast-
ar um þessar mundir. Einnig er
hægt að fá þrjár mismunandi gerð-
ir af prenturum og tvær tegundir
mótalda.
Þeir sem kaupa nýjar tölvur hjá
Tæknivali fá afslátt af öðrum
vömm fyrirtækisins. Þeir sem
keyptu tölvur í vor geta einnig
fengið afslátt af ýmsum vömm og
þess má geta að innan skamms
munu þeir fá að gjöf geisladisk frá
Tæknivali.
Þeir sem hafa áhuga á að nýta
sér tilboðið eru beðnir um að
hafa samband við tölvudeild BÍ
sem gefur nánari upplýsingar og
tekur niður pantanir.
r
i
i
i
L
Græna hjólið
Upplýsingabanki landbúnaðartækja
Búvélamiðlun
Það er aldrei of seint að skrá tæki. Minnum á
hina geysivinsælu tækjalista.
Sími 451 2774
i
i
i
j
Bændablaðsmynd/MHH
Þorvaldur Guðmundsson með 70 manna hóp eldriborgara úr Hafnarfirði þar sem hann er að fara yfir
vinnubrögðin ífjósinu.
Ferðamannafjósið Laugarbökkum
Aðsókn Iram úr
björtusln vonum
Fyrir um ári síðan opnuðu
hjónin Þorvaldur Guðmundsson
og Erla Inghólfsdóttir á
Laugarbökkum í Ölfusi
ferðamannafjós þar sem fólk getur
fylgst með störfunum í fjósinu og
fengið sér hressingu með.
Þorvaldur og Erla lögðu í mikinn
kostnað, byggðu glæsilegt fjós og
fengu nýjustu og bestu mjaltaækin
sem voru til. Ýmsir höfðu
efasemdir um þetta uppátæki
þeirra en þær efasemdaraddir eru
ekki lengur til. Aðsóknin hefur
farið fram úr öllum björtustu
vonum enda var fullt upp á hvem
dag hjá þeim í sumar í fjósinu.
Fjölmargir hafa lagt leið sína í
haust að Laugarbökkum enda
vinsælt meðal starfsmannahópa að
fara í dagsferðir austur fyrir fjall.
"Viðtökumar hafa verið
frábærar, við eigum ekki til orð.
Eg sé ekki fram á annað að ég
þurfi að stækka veitingaskálann,
hann var greinilega alltof lítill hjá
mér. Eg hef þurft að opna inn á
fóðurgang þegar stórir hópar koma
í heimsókn svo allir geta fengið að
fylgjast með" sagði Þorvaldur í
samtali við Bændablaðið.
Gestir sem koma í
ferðamannafjósið fá að bragða á
spenvolgri mjólk og segir
Þorvaldur og fólki þyki hún
yfirleitt mjög góð. Þorvaldur og
Erla hafa íjósið opið eftir kl. I6:oo
í vetur og svo geta hópar pantað
sérstaklega./MHH