Bændablaðið - 15.10.1996, Blaðsíða 12

12
Bœndablaðið
Þriðjudagur 15. október 1996
Föorun
Breyttar reglur um sauðfjárinn-
legg fela í sér hvatningu til bænda
um að auka slátrun á ferskmarkað
utan hefðbundinnar sláturtíðar.
Innifóðrun lamba til slátrunar hef-
ur ekki ajmennt verið stunduð hér-
lendis. Á undanfömum ámm hafa
verið gerðar nokkrar tilraunir með
fóðrun sláturlamba og ályktanir af
niðurstöðum þeirra geta komið
þeim bændum að gagni sem
hyggjast reyna fyrir sér með slíka
fóðmn. Eftirfarandi umfjöllun á
fyrst og fremst við um gimbrar.
Lykilatriði við fóðmn af þessu tagi
er að forðast óhóflega fitu á föllun-
um og stuðla að vexti á vöðvum
(próteini). Afar mikilvægt er að
fóður handa lömbum innihaldi
nægilegt prótein af réttri gerð,
annars er mjög hætt við að lömbin
geri ekkert nema að fitna, ef orka í
fóðrinu er meiri en til viðhalds.
Mjög skýrt dæmi um þetta er beit á
próteinsnauðri há eða hálfsölnuð-
um gróðri. Hægt er að fjalla um
efnið í þrennu lagi:
Fóðrun lamba sem á
að geyma í stuttan
tíma
Hugsast getur að bændur vilji
geyma lömb, sem í raun em tilbúin
til slátmnar fram yfir lok október
og slátra þeim eftir því sem
markaðurinn vill taka við þeim án
þess að stefnt sé að miklum vexti
lambanna. Þessi lömb þarf að
fóðra á góðu rúlluheyi eða þurr-
heyi (með 70 % meltanleika þurr-
efnis; 0,8 FEm/kg þurrefnis eða
betra og 16 - 18 % próteini) og þá
eiga þau að geta haldið sér við og
Forsenda fyrir
innifóðrun lamba til
slátrunar er að fylgjast
vel með fóðrun
lambanna, bæði hversu
mikið þau éta og í
hvaða ástandi þau eru,
segja þau Emma og
Bragi í grein sinni.
Mestu máli skiptir að
fita á skrokknum sé
hæfileg við slátrun og
að lömbin séu
þokkalega holdfyllt.
jafnvel vaxið lítillega, á heyi
eingöngu.
Megrun á feitum
lömbum
Verð á kjöti sem flokkast í DIC
er lágt og hagkvæmt getur verið að
fresta slátrun feitra lamba og fóðra
þau þannig að þau losi sig við fitu
án þess að vöðvar rými. I reynd er
um að ræða fitubrennslu svipaða
því sem er mjög í tísku hjá mann-
fólkinu nú til dags. Fóðrun af
þessu tagi felur í sér að nota
orkuna úr fituforða líkamans til
viðhalds og hugsanlega vöðva-
vaxtar. Þessi lömb á að fóðra á
mjög léttu heyi, helst með minna
en 50 % meltanleika, en þannig að
þau fái fylli sína og líði vel. Með
heyinu þarf að gefa 100 - 120 g á
lamb af úrvals loðnu- eða síldar-
mjöli. Tilraunir hafa sýnt að ef vel
tekst að fá lömbin til að éta fiski-
mjölið er hægt að flytja lömb sem
hefðu flokkast í DIC upp í DIA á 6
- 8 vikum. Ef lömbin eru óhóflega
feit (17-18 mm fituþykkt á síðu)
þurfa þau lengri fóðmn. Sömu til-
raunir hafa einnig sýnt að ekki er
hægt að megra lömb með venju-
legri fóðrun.
Vaxtareldi
smálamba
Líkur em á að menn hugsi
helst til þess að halda eftir litlum
lömbum sem ekki teljast hæf til
slátrunar og fóðra þau til vaxtar.
Forsaga þessara lamba hefur af-
gerandi áhrif á hver árangur af
fóðmninni verður, vegna þess að
oft stafar smæðin af áföllum eða
veikindum. Heyfóður þarf að vera
jafngott og lýst var hér að framan
handa lömbum sem á að geyma,
og auk þess þarf að gefa 20 - 50 g
á lamb af góðu fiskimjöli eftir pró-
teininnihaldi heysins. Reynslan úr
tilraunum sýnir að smálömb eru
töluverðan tíma að aðlagast inni-
fóðmn og með lækkandi sól og að-
vífandi kynþroska er hætt við því
að vöxtur verði takmarkaður fram
yfir áramót. Þá taka þau hins
vegar vel við sér. Ákjósanlegt
væri að framleiða fóðurköggla
með fiskimjöli, grasmjöli og/eða
korni til að gefa lömbum í inni-
fóðmn og auka þannig fóðurát og
þar með vöxt. Ef bændur stefna að
því að ala lömb til vaxtar fram eftir
vetri þá er sennilega raunhæfast að
seinka sauðburði þannig að lömbin
komi á hús að hausti með óskerta
vaxtargetu.
Flest lömb sem búin em að
vera í heimahögum eða á túni í
einhvem tíma em eflaust smituð af
iðraormum og hníslum. Því þarf
að gefa viðeigandi lyf í byijun
innifóðmnar en rétt er að hafa
samband við dýralækni um val á
lyfjum vegna þess að útskolunar-
tími lyfja er misjafn.
Bragi Líndal Olafsson og
Emma Eyþórsdóttir
Rannsóknastofnun
landbúnaðarins
FERÐAÞJONUSTA BÆNDA
Námskeið í matargerð
Haldið að Hólum 31. október- 2. nóvember
Fimmtudapur 31. októberkl. 13-21.
Setning námskeiðsins - Jón Bjarnason, skólastjóri Hólaskóla.
Markmið námskeiðsins - Margrét Jóhannsdóttir, ráðunautur BÍ.
íslensk matarmenning - Hallgerður Gíslad., þjóðháttarfræðingur.
Bleikja - meðferð hráefnis, vinnsla og matreiðsla.
Bryndís Bjamadóttir, Hólaskóla.
Kvöldverður: bleikja.
Framreiðsla - Bryndís Björgvinsdóttir, Hólaskóla.
Föstudapur 1. nóvember kl. 9 - 20.
Ræktun á grænmeti - leiðir til að flýta uppskeru.
Garðar R. Ámason, ráðunautur BÍ.
Grænmetisréttir - uppskriftir og aðferðir.
Helgi Thorarinsson og Bryndís Bjamadóttir, Hólaskóla.
Hádegisverður: grænmetisréttur.
Kjöt: nýting hráefnis - úrbeining.
Erla Ivarsdóttir, matreiðslumeistari.
Urvinnsla, frágangur, uppskriftir og aðferðir.
Erla ívarsdóttir, matreiðslumeistari.
Kvöldverður: kjöt.
Laugardagur 2. nóvember kl. 9-12.
Brauðgerð. Bryndís Bjamadóttir, Hólaskóla.
Niðurstöður.
Kennslan fer fram í formi fyrirlestra, sýnikennslu og verkefna.
Verð kr. 11.200.- Innifalið er námskeiðsgjald, hráefni til matargerðar,
fullt fæði og gisting. Endurgreiddar eru kr. 10,- per km umfram 100 km
fyrir ábúendur lögbýla.
í tengslum við námskeiðið verður staðið fyrir “Uppskeruhátíð ferða-
þjónustubænda” og verður hún haldin laugardagskvöldið 2. nóvember
að Hólum.
Þeir sem áhuga hafa á námskeiðinu og eða uppskcruhátíðinni eru
beðnir að hafa samband við skrifstofu Ferðaþjónustu bænda í sima
562-3640 til að fá frekari upplýsingar og bóka þátttöku. Frestur til
þess rennur út 24. október.
Fljótsdalshérað
Lífhrútar sóttir
noröur á
Strandir
Þrjátíu og fimm lambhrútar
norðan af Ströndum era þessa
dagana að venjast nýjum heima-
högum á Austurlandi. Hrútana sótti
Gísli Pálsson bóndi á Aðalbóli í
Hrafnkelsdal í byijun október
norður á Strandir og tók ferðin um
sólarhring. Hrútamir dreifðust í
flestar sveitir á Fljótsdalshéraði,
einnig á Borgarfjörð- eystri og í
Breiðdal og eiga þeir væntanlega
eftir að verða afkastamiklir og af-
urðagóðir ættfeður. í ferðinni
keypti Gísli ennfremur 10 gimbrar
sem allar fóra í Aðalból. Fjár-
kaupaferðir bænda á Austurlandi
era nú að verða fátíðar þar sem
bændur hafa komið sér upp fjár-
stofni að nýju eftir riðuniðurskurð,
að undanskyldum þeim bændum á
Borgarfirði - eystra og í Breiðdal
sem urðu fyrir því óláni að þurfa að
skera niður vegna riðu í tvígang.
Þeir era nú að koma sér upp fjár-
stofni að nýju og keyptu í haust fé í
Öræfum og Suðursveit. /Amdís
Drangeyjapferfl hflraflsnefndar Skagaflarflar
í sumar fór héraðsnefnd Skagafjarðar út í Drangey. Tilgangur
ferðarinnar var að kanna eigur héraðsnefndar en eyjan er í umsjá
nefndarinnar. Að sjálfsögðu var farið út í eyju með Jóni
Eiríkssyni, Drangeyjarjarli, sem annast ferðir út í eyjuna á sumrin
- auk þess að sjá um hana. Á myndinni til hægri eru þeir Jón (t.v.)
og Árni Bjarnason bóndi á Uppsölum að fara með faðirvorið við
altarið. Árni er oddviti héraðsnefndar. Á neðri myndinni er hluti
hópsins við Grettisbæli. F.v. Steinunn Hjartardóttir, Magnús
Sigurjónsson, Hilmir Jóhannesson, Jón Eiríksson, Örn
Þórarinsson, Arnór Gunnarsson, Björn Björnsson og Árni
Bjarnason. Ekki vitum við um nafn piltsins en svo mikið er víst að
hann er barnabarn Björns Björnssonar. /Myndir: VB