Bændablaðið - 28.10.1997, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 28. október 1997
Bœndablaðið
3A-
JE&
R A.Xji A.
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Bútæknideild RALA á Hvanneyri
Búvélaprófanir
skipta bændur
gífurlegu máli
Grétar Einarsson,
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Búvélaprófanir hafa að markmiði
að reyna verkefni og almennt notagildi
nýrra eða endurbættra búvéla við
hérlendar aðstæður. Einstakir þættir
prófananna eru að jafnaði mæling eða
mat á verkgæðum, mæling á afköstum
og aflþörf og athugun á þáttum er
varða stillingu, stjómun og
meðhöndlun vélarinnar. Slitþol er
einnig kannað en vélamar em notaðar
sem svarar tveggja til þriggja ára
notkunar á meðalbúi.
Algengast er að innflytjandi sendi
skriflega beiðni um prófun og hann
lætur tæki í té endurgjaldslaust meðan
á prófun stendur. Niðurstöður prófana
em birtar í opinberum skýrslum og
sjálfstæð skýrsla er birt fyrir hvert
einstakt tæki en alls hafa komið út
tæplega 700 skýrslur. Allir sem þess
óska geta gerst áskrifendur en þeir em
nú um eitt þúsund. Ekki nærri öll tæki
fá endanlega prófun með útgáfu
skýrslu og algengt er að tvö til þijú
tæki af hverjum tíu standist ekki
prófunina og er þá oftast hætt við
frekari innflutning.
Bútæknideildin fær margar
fyrirspumir frá bændum þegar þeir em
að hugleiða vélakaup og geta þeir
fengið sendar skýrslur um einstök tæki
því mikilvægt er fyrir bændur að
athuga innlendar eða erlendar prófanir
áður en tækin em keypt.
Áburðardreifarar fyrir tilbúinn áburð
em dæmi um tæki sem bændur ættu að
skoða prófunarskýrslur um, því nánast
ómögulegt er að meta dreifigæði nema
með beinum mælingum. Dráttarvélar
em ekki prófaðar hér á landi en
Bútæknideildin hefur aðgang að
erlendum prófunarskýrslum og
aðstoðar bændur við upplýsingaleit.
Um leið og farið var að flytja
rúllubindivélar og pökkunarvélar til
landsins fóru þær til prófunar hjá
Bútæknideild og nær allar gerðir sem
eru á markaðnum hafa verið prófaðar.
Fyrir rúllubindivélar em upplýsingar
um aflþörf og tækni við bindingu mjög
mikilvægar svo og þjöppunargetu
vélanna sem eðlilega hefur bein áhrif á
plastnotkun. Plastfilmur em einnig
prófaðar af opinbemm aðilum til að
tryggja gæðin. Jafnhliða vélaprófunum
sem fara að mestu fram á Hvanneyri er
höfð samvinna við Bændaskólann um
ýmsa þætti er snerta vélbúnað t.d.
fóðurverkunarrannsóknir.
í allmörg ár hefur Bútæknideildin
gert athuganir á varanlegum
rafgirðingum en notkun þeirra hefur
vaxið óðfluga á síðustu ámm. Sérstakar
kröfur em gerðar til efnisgæða í
rafgirðingar. Mistök við uppsetningu
geta leitt af sér margvísleg vandamál.
Sérstaklega þarf að gæta að ákveðnum
þáttum við uppsetningu þeirra einkum
að því er varðar öryggi og tmflanir á
fjarskiptum. Ef farið er eftir ákveðnum
vinnureglum geta rafgirðingar haft
viðlíka vörslugildi og hefðbundnar
girðingar með mun minni tilkostnaði.
Bútæknideildin hefur á
undanfömum ámm verið í samvinnu
við Endurmenntunardeild
Bændaskólans á Hvanneyri um gerð
námsefnis og námskeiðahald í ýmsum
málaflokkum sem tengjast
búvélaprófunum t.d. varðandi
rafgirðingar, tækni við fóðuröflun og
jarðræktartækni.
/ ;
Pakkaðir smábaggar
Daöi Már Kristófersson,
Rannsóknastofnun iandbúnaðarins
Samkvæmt forðagæslu-
skýrslum 1996 voru um
10.400 hestar í þéttbýli.
Fóðurþörf þeirra yfir inni-
stöðutímann má ætla að sé
um 4,2 milljón mfe. Bændur
leggja megnið af þessu fóðri
til sem hey. Til skamms tíma
var algengast að þetta væri
þurrkað hey í smáböggum.
Það þarf hins vegar langan
þurrkunartíma til að framleiða
slíkt hey svo gæðin fara oft
eftir veðurfarinu. Jafnvel
V ___________
koma þau ár þar sem fram-
boð af þessu heyi er lítið sem
ekkert vegna rysjótts
tíðarfars.
Framleiðsla þess er einnig
mannfrek og því fremur dýr.
Mikið og stöðugt framboð af
rúlluheyi hefur valdið því að æ
fleiri hestamenn kaupa rúllur.
Stærð þeirra hefur hins vegar tvo
annmarka í för með sér.
Rúllumar eru of stórar fyrir menn
með fáa hesta á fóðrum. Því er
hættan á að hitni í rúllunum
veruleg. Oft eru hlöður við hest-
hús hannaðar til að geyma í smá-
bagga og því erfitt að koma
rúllum fyrir í þeim þannig að fáar
rúllur er hægt að kaupa í einu. Ef
menn kaupa hins vegar smábagga
losna þeir við báða þessa ókosti
svo líklegt er að nokkuð hærra
verð fáist fyrir þá en rúlluheyið ef
lögmál framboðs og eftirspumar
gildir á þessum markaði.
Samkvæmt tilraunum sem
gerðar vom upp úr 1970, með að
pakka smáböggum í plastpoka, er
ekkert því til fyrirstöðu að vot-
verka þá. Ef vel er frá heyinu
gengið þannig að ekki komist súr-
efni inn í baggann verkast hey
jafn vel í þeim og í rúllum.
Vandamálið hefur hins vegar
verið það að erfitt og dýrt er að
pakka þeim í plastpoka. Nú er
hins vegar komin til prófunar hjá
Bútæknideild pökkunarvél fyrir
smábagga sem hugsanlega gæti
verið lausn fyrir suma. Vélin er
frá Tellefsdal og og heitir Mini -
Wrap 404. Hún er gerð fyrir
pökkun á böggum sem em minni
\
en 500x500x1150 mm að stærð
og tekur plastfilmu frá 250 mm að
500 mm breidd. Hún hefur að-
eins verið prófuð við pökkun há-
arbagga og skilaði sínu aðfmnslu-
lítið. Hins vegar er ljóst að afköst
em h'til, vinnan erftð (handleika
þarf alla bagga) og plastnotkun
tæplega 5 sinnum meiri en gerist
þegar pakkað er í venjulegar
rúllur.
Framleiðsla á votverkuðu heyi
í smáböggum er augljóslega
kostnaðarsamari en t.d. verkun í
rúllum. Spumingin er því fyrst og
fremst hvort verðið verði nægi-
lega hátt til að greiða hann því
kostimir vega þungt. Einingamar
em af hentugri stærð fyrir hesta-
menn, um dagsgjöf þriggja til
fjögurra hesta í bagganum (háð
stærð og þurrefni), vel viðráðan-
legar að þyngd og rúmast vel í
hlöðum hefðbundinna hesthúsa í
þéttbýli. Það getur því vel verið
að markaður sé fyrir votverkaða
smábagga, einskonar "gæludýra-
fóður". Tæknin er fyrir hendi, nú
er bara að sjá hvort markaðurinn
er það hka.
___________________________)