Bændablaðið - 19.09.2000, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 19. september 2000
BÆNDABLAÐIÐ
17
Ný gögn í
Veraldarfeng
Veraldarfengur
verður sífe It
Fyrir skömmu voru
grunngögn á www.islands-
fengur.is uppfærð. Grunn-
upplj'singar um hross og
upplýsingar um ný hross frá
síðustu uppfærslu bætast við
ásamt upplýsingum um
örmerkingar. Einnig var
ákveðið að bæta við þeim
uppíléttimögulcika að sjá
aðeins dæmd afkvæmi, en nú
kemur alltaf fram listi með
öllum afkvæmum hrossins
sem verið er að skoða. Þá
verður kynbótadómum fyrir
árið 2000 bætt við í gagna-
grunninn en þeir eru nú
aðgengilegir á vefsetrinu
www.bondi.is. Stefnt er að
þessu verði bætt við í þessum
mánuði. Nú er um ár síðan
að markaðssamstarf hófst
milli Bændasamtakanna og
Jónasar Kristjánssonar um
sameiginlega áskrift að Ver-
aldarfeng og www.hesti.is.
Samstarfið hefur tekist í alla
staði með ágætum og hefur
áskrifendum fjölgað mjög að
gagnabönkunum frá upphafi
samstarfsins. /jbl
í blaðinu 27. júní birtist mynd af
bæ sem sagður var líklega í
Skaftafellssýslu. Mynd þessi af af
Meðalfelli í Nesjum og tekin ofan
af Fellinu norðan við bæinn.
Svipuð mynd, þó ekki alveg sú
sama, er í Byggðasögu Austur-
Skaftafellssýslu I. bindi sem kom
út 1971 (bls. 183). Mjög sennilega
er myndin tekin af Vigfúsi
Sigurgeirssyni Ijósmyndara laust
fyrir 1970. Eftir því sem best er
vitað var steinhúsið á myndinni
var byggt árið 1925. Þá er þess að
geta að myndin í Bændablaðinu
hafði speglast og óneitanlega villti
það fyrir mönnum.
Ég lifi enn og hrærist
í búskapnum
- segir Benedikt Hjaltason, fyrrum sMöndi á Hrafnagili, sem
starfar nú sem sölumaðnr hjá Völum og pjönustu
„Mitt starf er nú fólgið í því að hitta bændur sem eru að huga að
breytingum eða breyta fjósurn. Auðvitað taka spurningar bændanna
mið af því að ég er fyrrverandi bóndi en á sínum tíma fór ég í gegn-
um allar þessar breytingar á niínu fjósi. Eg lærði ansi margt á minni
fjósbvggingu sem ég vonandi get miðlað til annarra. Nú, um leið
kynni ég viðmælendum mínurn til dæmis innréttingar í fjós og tæki -
og þar kemur róbótinn til skjalanna,“ sagði Benedikt Hjaltason,
fyrrum bóndi á Hrafnagili en núverandi starfsmaður Véla og
þjónustu.
Aðspurður sagði Benedikt að
mikið væri spurt um róbótann -
eða mjaltaþjóninn. „Bændurnir
sýna þessu áhuga en tækið er dýrt
og það er að mörgu að huga þegar
kaup á róbót eru ákveðin,“ sagði
Benedikt. „Annars segi ég
bændunum að þegar kemur að
svona málum sé rétt að huga til
dæmis að því hvemig þeir ætla að
standa að málum á sínum búum
þegar þeir verða eldri. Hvernig er
fjölskyldan samsett? Hverjir vinna
núna við búið og hvernig er líklegt
að staðan verði eftir nokkur ár?“
Það er ljóst að „robbinn" er meiri-
háttar tæki og sinnir störfum sínum
með prýði þó vissulega séu þar
takmarkanir á en þær eru helstar
að síðjúgra kýr getur hann ekki
mjólkað sé fjarlægð spena frá bás
orðin minni en 33 cm. Ég held og
tel reyndar nokkuð víst að ef ég
hefði keypt „robba“ í fyrra, þá
væri ég ennþá bóndi.
- En hvernig er að vera horfinn
úr húskap og farinn að ráðleggja
og selja?
„Það er mikil breyting en ég
lifi enn og hrærist í búskapnum.
Um árabil hafði ég sett mig vel inn
í hann og farið víða og aflað mér
þekkingar - jafnt innan lands og ut-
an. Þetta kemur sér vel núna. Auð-
vitað sakna ég búskaparins en sá
söknuður er þó minni en ætla
mætti vegna starfsins. Ég hitti ótal
bændur og er stöðugt að velta mál-
um þeirra fyrir mér.“
- Um hvað eru hændur að
hugsa þessa dagana?
„Ég held að æði margir séu að
velta þeirri staðreynd fyrir sér að
það fækkar stöðugt á heimilunum
og það er erfitt að fá fólk til að
vinna í sveitum.“ Búin hafa
stækkað jafnt og þétt en aukið
vinnuframlag hefur að mestu
komið frá bóndanum sjálfum, sem
hefur nú á mörgum búum lengri
vinnudag en hann hafði fyrir 3-4
árum síðan."
- Hvað segir sölumaðurinn
Benedikt að lokum ?
„Við leggjum áherslu á að
þjónusta við tæki sé góð. Það er
ekki nóg að selja tæki. Það þarf að
þjónusta það síðar. Innan skamms
munu Vélar og þjónusta flytja í
nýtt húsnæði í Reykjavík. Þá batn-
ar þessi þáttur starfseminnar enn
frekar og ég vona að sem flestir
hafi samband við okkur og við
leggjumst yfir málin, en mál eins
og breyting á fjósi þarf mikinn
undirbúning og ígrundun á hvernig
best sé að koma hlutunum fyrir.“
Reglur um gæöatlokk
un íslensks grænmeQs
Ifta dagsins Ijús
í apríl síðastliðnum var hafist
handa við að taka saman reglur
um gæðaflokkun íslensks græ-
nmetis. Reglurnar hafa verið
unnar í vinnuhópi sem skipaður
er fulltrúum frá Matvælar-
annsóknum Keldnaholti
(Matra), Bændasamtökum ísl-
ands, Sambandi garðyrkju-
bænda, Nýkaupi og Sölufélagi
garðyrkjumanna. Vinna þessi er
hluti af verkefninu „Bætt gæði
grænmetis frá framleiðanda til
neytanda“ en það er styrkt af
Tæknisjóði Rannsóknarráðs,
Framleiðnisjóði landbúnaðarins,
Nýkaupi, Sölufélagi garðyrkju-
manna og Isaga. Verkefnisstjóri
er hjá Matra.
Gæðaflokkun íslensks græn-
metis er mikilvæg fyrir neytendur,
smásöluverlsun, heildsölufyrirtæki
og framleiðendur. Gæði íslensks
grænmetis munu enn aukast og
verða jafnari en með auknum
gæðum styrkja innlendir fram-
leiðendur stöðu sína gagnvart inn-
fluttu grænmeti. Neytendur munu
geta valið þá gæðaflokka sem
þeim henta og öll meðferð íslensks
grænmetis í verslunum og
heildsölufyrirtækjum verður ein-
faldari.
Lokið hefur verið við drög að
texta um gæðaflokka fyrir 14 teg-
undir grænmetis. Um er að ræða
tómata, gúrkur, papriku, gulrófur,
gulrætur, blómkál, höfuðkál, kína-
kál, spergilkál, salat, pottasalat,
stilksellerí, blaðlauk og steinselju.
íslenskir garöyrkjubændur eru
þekktir fyrir úrvalsframleiðslu. Hér
er einn þeirra, Kjartan Helgason,
Hvammi I, Flúðum, að huga að
plöntum í gróðurhúsi.
Við samningu textans var tekið
mið af evrópskum stöðlum en
íslensku drögin eru einfaldari og
löguð að íslenkum aðstæðum.
Reglumar taka á fjölmörgum
þáttum: skilgreindar eru
lágmarkskröfur, kröfur til ein-
stakra gæðaflokka, þyngdar- eða
stærðarkröfur, leyfileg frávik og
loks kröfur um einsleitni, pökkun
og merkingar. Um er að ræða þrjá
gæðaflokka: ún'alsflokk, I. fiokk
og II. flokk. Urvalsfiokkur er þó
ekki notaður fyrir nokkrar
grænmetistegundir.
Flokkunarreglurnar voru
kynntar fyrir framleiðendum á
tveimur fundum og hafa margir
þeirra prófað að vinna eftir reglun-
um í sumar. í október verður hald-
inn fundur með framleiðendum og
gefst þeim þá kostur á að gera at-
hugasemdir við reglurnar. Einnig
geta framleiðendur komið athuga-
semdum beint til Sambands
garðyrkjubænda. Vinnuhópurinn
mun endurskoða fiokkunarreglurn-
ar og verða þær síðan gefnar út
formlega og notaðar eins og kostur
er af framleiðendum, heildsölufyr-
irtækjum og verslunum. Flokkun-
arreglur fyrir ylræktað grænmeti
hafa verið í notkun frá því í maí sl.
og hafa þegar skilað jafnari
gæðum afurða sem berast til
móttökustöðva.
Gæði nautgripakjöts
Af mðrgu er að hygyia
í nýlegu fréttabréfi SS frá júlí 2000 er fjallað um innlegg nautgripa-
kjöts mánuðina þar á undan þ. e. maí og júní og nefnt sérstaklega að
almennt hafi nokkuð skort á gæði fallanna. Aðspurður sagði
verksmiðjustjóri SS á Hvolsvelli að megin ástæða þessarar ábending-
ar félagsins væri að gripirnir hefðu verið of holdrýrir og fitulitlir.
„Almenna reglar er sú varð-
andi ástand og eldi gripa fyrir
slátrun að heppilegast er að þeir
séu í eldi / bötun en ekki aflög.
Þessvegna er eldið aukið síðustu 4-
5 vikur fyrir slátrun. I þessu efni
verður þó að taka tillit til þess
hvert er ásland ■ gripsins. ■ 'hve
gamall hann er og hvemig eldinu
hefur verið háttað um lengri tíma.
Það er til að mynda ekki skynsam-
legt að auka verulega eldisstyrk
fyrir slátrun hjá á 32-36 mánaða
gömlum bola. Þá væri líklegast að
eldið myndi eingöngu skila sér í
yfirbo.oJsfiitu iundir .húð.) ^n ekki
að sama skapi inni í vöðvunum og
vexti vöðva. Frá sjónarhóli af-
urðastöðvarirnar er óæskilegt að
fá til slátrunar rýr og fitulítil ung-
nautaföll og það er ekki það sem
markaðurinn vill helst. Ein skýr-
ing á því að ungneyti eru rýr getur
verið markaðsaðstæður nauta-
kjötsins undanfarin misseri, lang-
ur biðtími eftir slátrun. Það er
erfiðleikum bundið fyrir bóndann
að ala nautgripina rétt m. t. t.
slátrunar ef óvissa ríkir um hvenær
maptuar ,að josna við .þá-.íi slátrun.
Án ef er þarna að finna eina af
skýringum þess að ungnautaföllin
eru ekki eins og best væri á kosið.
Fyrir nokkrum árum vann
Guðmundur Steindórsson, naut-
griparæktarráðunautur í Eyjafirði
verkefni þar sam hann reyndi að
byggja upp aðferð til þess að meta
sláturhæfni nautgripa, fyrst og
fremst ungneyta, og reyna að
segja fyrir um líklega gæðaflokkun
jjjieð því i.að jjnetai ástand lifandi
gripa fyrir slátrun. Ég held að
óhætt sé að segja að þessi aðferð
hafi reynst notadrjúg og margir
héraðsráðunautar hafa verið til-
búnir að tileinka sér hana og verið
reiðubúnir að forskoða gripi fyrir
slátrun ef þess hefur verið óskað.
Þessa þjónustu gætu afurða-
stöðvarnar og bændur nýtt sér“,
sagði Gunnar Guðmundsson,
forstöðumaður ráðgjafasviðs BI.
la uicu^inraini-,. .juuunnitntujij^