Bændablaðið - 29.01.2002, Blaðsíða 4

4
BÆNDABLAÐIÐ
Þridjudagur 29. janúar 2002
Fiskeldi í gömlu fjárhúsi
neftjiei er eins og
að vera mei hríar kýrl
Gamalt fjárhús getur komiö í
góðar þarfir ef ætlunin er að
hefja fískeldi! Þetta er a.m.k.
reynsla Þorfinns Þórarinssonar
sem hætti í fjárbúskap og hóf
fískrækt. Á bænum Spóastöðum
í Biskupstungum er fengist við
margt. Sl. sumar var fjósinu
breytt í lausagöngu með legubása
og einnig hafa ábúendur selt
túnþökur, stundað skógrækt og
ræktað papriku. Þá er löngu
búið að breyta gamla fjárhúsinu
í fískeldisstöð. Þar hófst rekstur
1988 þegar var farið að fjárfesta
í fískeldi í landinu, vegna eftir-
spurnar á seiðum í Noregi.
Reksturinn hefur að mestu verið
óbreyttur síðan.
Fjárhúsið er spölkom frá
bænum. Þorfinnur og/eða sonur
hans Ingvi gefa fiskunum daglega,
en húsin standa á hæð skammt ífá
Brúará. Þau vom byggð árið 1954
en þegar inn er komið likjast þau
heldst einhvers konar rannsóknar-
stofu geimvera úr sjónvarps-
þáttunum Ráðgátum! Fjárhúsið er
200m2 með 20 mismunandi stómm
kerjum auk klakaðstöðu. Það er
hálffökkur í húsinu og daufar pemr
em yfir kerjunum. Asamt nið ffá
vatninu sem streymir stöðugt í
gegnum kerin gefur það notalega
stemmningu.
Þorfmnur og Ingvi em sem
stendur aðallega með laxaseiði,
fyrst og ffemst fyrir Veiðifélag
Ámesinga. Fjöldi laxanna í
seiðaeldinu er 15.000 - 30.000.
Þeir em bæði með sumaralin seiði
og gönguseiði. Seinni árin er lögð
áhersla á að nota stofna úr viðkom-
andi ám til sleppingar til að
varðveita eiginleika hvers stofhs.
Eins og menn vita er ekki hægt að
ala lax upp í sláturstærð í fersku
vatni eingöngu. Eðli hans krefst
þess að hann fari í saltan sjó um
skeið en bleikjan getur bæði verið i
fersku og saltblönduðu vatni.
Bleikjueldið krefst mikils vatns eða
um 50 sekúndulítra á hvert tonn af
físki. Þegar þetta var ritað í lok
nýliðins árs vom bændumir á
Spóastöðum með um 5000 stykki
og var hluti að nálgast sláturstærð,
sem er um eitt kíló. Á Spóastöðum
em 10-20 sekúndulítrar af köldu
vatni, breytilegt eftir árstíðum,
þannig að ffamleiðslugetan í
bleikjueldi er mjög takmörkuð.
Kalda vatnið er hitað upp í kjörstig
(8-12°) með heitu vatni.
Til að vera í bleikjueldi þyrftu
helst að vera a.m.k. 50 sekúndu-
lítrar af sjálffennandi köldu vatni,
til að reksturinn yrði hagkvæmur.
"Vandamálið er einnig að maður
verður að koma fiskinum á markað
sjálfur hvort sem ffamleiðslan er
lítil eða mikil. Við bændur emm
vanir þvi að afurðimar séu sóttar
heim á hlað, svo sem mjólkin og
nautin. Núna er bleikjueldið eins
og að vera með þráar kýr og þurfa
að fara og selja mjólkina sjálfúr,"
segir Þorfinnur. En hann bætir því
við að bleikjueldi geti vel komið til
greina sem aukabúgrein hjá
mörgum bændum. "Ef maður hefur
mikið og gott sjálffennandi vatn,
áhuga á fiskeldi og tryggan
markað fyrir vömmar þá getur
þetta gengið upp," sagði Þorfinnur
og bætti því við að menn mættu
ekki gera of miklar kröfur til þess
að fjármagn skilaði sér til baka á
skömmum tíma. /Ulrika Andersson
Aðalfundur
Landssamtaka
vistforeldra í
sveitum:
Ein lands-
sQúrní
slnO deilda
Aðalfundur Landssamtaka
vistforeldra í sveitum var
haldinn á Hvanneyri þann
27.10.2001. Þar voru sautján
kjörnir fulltrúar frá deildum
víðs vegar um landið.
Á fundinum var ákveðið að
fella niður deildirnar og
breyta starfseminni þannig að
aðeins landsstjórn stjórni
starfseminni. Lögum LVS var
einnig breytt til samræmis.
Formaður Landssamtakanna
er Ásta Ólafsdóttir s. 4821313,
gjaldkeri Guðni Þórðarson s.
4711680 og ritari Helga
Sveinsdóttir s. 4875046.
Um 80 manns em nú
meðlimir samtakanna sem taka
að sér umönnun bama. Þörf er
núna fyrir heimili fyrir böm og
væri gott að þeir sem geta bætt
við sig bömum myndu láta Ástu
eða einhvem stjómarmanna vita.
Okkur í félagi vistforeldra
langar að koma á framfæri ósk
um að þau sveitaheimili sem
ekki em í félagi okkar en taka
samt böm til lengri eða skemmri
tima hafí samband við Ástu
Ólafsdóttur og ræði þann mögu-
leika að ganga til samstarfs við
félagið. Bamavemdarstofa er í
góðu samstarfi við okkur og
hefúr sett fram óskir þess efnis
að öll sveitaheimili sem visti
böm séu í félaginu. Þá yrði
auðveldara að hafa yfirsýn yfir
vistunaraðila. Einnig yrði
auðveldara fyrir Bamavemdar-
stofu að koma boðum og
fræðsluefni til allra þeirra sveita-
heimila sem em með böm í vistun.
Á komandi vori er fyrir-
hugað, ef næg þátttaka fæst, að
halda námskeið 1 á Hvanneyri.
Þetta er byrjunamámskeið og er
fyrst og fremst ætlað þeim sem
hugsa sér að hefja störf við sumar-
dvalir og/eða lengri vistanir. Að
lokum viljum við hvetja áhuga-
sama til að kynna sér málið og
hafa samband við einhvem úr
stjóminni, eða Halldóm
Ólsfsdóttur hjá Bænda-
samtökunum í síma 5630300.
Nýsköpunarverðlaunin veitt í sjöunda sinn
Verkefni í landbúnaði var tilnefnt
Ústýrilæti sauðkindarinnar vakti athygli ungra manna
sem hðnnuðu sérstætt kerfi til að vigta sauðfé
Nýsköpunarverðlaun forseta
íslands voru afhent á Bessa-
stöðum í síðustu viku. Ólafur
Ragnar Grímsson afhenti Birni
Gíslasyni og Bergi Guðmunds-
syni, nemendum við sjávar-
útvegsdeild Háskólans á Akur-
eyri, verðlaun fyrir áframeldi
þorsks. Fimm verkefni voru til-
nefnd til Nýsköpunarverðlaun-
anna sem nú voru veitt í sjöunda
sinn. Verkefnið áframeldi þorsks
er ætlað sem grunnupplýsinga-
öflun fyrir áframeldi á þorski og
veiðar á lifandi fiski. í verkefninu
var jafnframt borin saman
fóðrun með þurrfóðri annars
vegar og loðnu hins vegar. Þá var
metinn kostnaður við að sækja
fískinn, fundnir út fóðurstuðlar,
vöxtur, gæði hráefnis og það
borið saman við físk sem veiddur
er á hefðbundinn hátt. "Niður-
staðan gefur til kynna að
þorskeidi geti skilað umtals-
verðum hagnaði og ástæða er því
til bjartsýni þrátt fyrir að frekari
rannsókna sé án efa þörf," segir í
fréttatilkynningu um verðlaunin.
Einnig segir að verðlaunin séu
veitt þeim námsmönnum sem hafa
unnið ffamúrskarandi starf við
úrlausn verkefnis sem styrkt var af
Nýsköpunarsjóði námsmanna, en
verðlaunin voru íyrst veitt árið
1996. Styrkjum er úthlutað til
kennara á háskólastigi, fyrirtækja,
rannsóknastofnana eða einstaklinga
sem teljast hafa sérþekkingu á
ákveðnu sviði, til að ráða stúdenta
til sumarstarfa.
Markmið sjóðsins er að stuðla
að nýsköpun, jafnt fyrir atvinnulíf
sem á fræðasviði. 232 umsóknir
bárust sjóðnum fyrir suntarið 2001.
en 150 verkefhi hlutu styrk og voru
þau unnin af 180 nemendum.
Sérstök dómnefnd valdi þau fjögur
verkefni sem voru tilnefnd nú, en
þau voru: áffameldi þörsks, notkun
RFID-auðkenna í íslenskum land-
búnaði, taugstjómun á líkamsþyngd
og fitubúskap, "Venjuleg kona"-
heimildaleikhús og samfélagshlut-
afélög - nýr valkostur í íslensku
viðskiptalífi?
Bjöm Brynjólfsson og Benedikt
Ingi Tómasson vom tilnefndir fyrir
notkun RFID-auðkenna í íslenskum
landbúnaði. Nánar tiltekið er hér
urn að ræða vigtun sauðfjár og
skráningu þyngdar þess sjálfvirkt í
gagnagrunn með hjálp raffænna
auðkenna. Verkefnið var unnið sl.
sumar með styrk ffá Nýsköpunar-
sjóði námsmanna og Fram-
leiðnisjóði landbúnaðarins í sam-
starfi við Landbúnaðarháskólann á
Hvanneyri.
Bjöm og Benedikt em báðir
borgarböm og að sjálfsögðu vom
þeir inntir eftir því hvað hefði
orsakað val þeirra. Þeir félagar
sögðu illt að svara spumingunni;
eitt hefði leitt af öðm þar til þetta
verkefni varð fyrir valinu. Fram
kóm að þeir hefðu undrast óþekkt
sauðkindarinnar. "Hún er ótrúlega
östýrilát," sagði Benedikt og hló
dátt. Þeir félagar smíðuðu tölvu-
stýrðan vigtunargang fyrir kindur.
Prófanir fóm ffam á Hesti. Bjöm og
Benedikt segja að niðurstöður til-
raunanna hafi gefið góða raun og
sýnt ffam á að notkun fyrmefnds
búnaðar sé raunhæfúr möguleiki í
fjárhúsum ffamtíðarinnar.
Framleiðnisjóður landbúnaðar-
ins styður Nýsköpunarsjóð náms-
manna eins og fjölmargir aðrir
aðilar. Bjami Guðmundsson, for-
maður sjóðsins, sagði tilgang Fram-
leiðnisjóðs þann að örva námsmenn
sem em að vinna að lífffæði og
landbúnaðarrannsóknum til að taka
þátt í hagnýtum verkefnum í þágu
landbúnaðarins.