Bændablaðið - 29.01.2002, Blaðsíða 14

14
BÆNDABLAÐIÐ
Þridjudagur 29. janúar 2002
Lesendur
flllt kapp er best með forsjá
í Danmörku var meðalfjöldi
kúa á búi 11,9 árið 1970 en 1999
var meðalíjöldinn orðinn 57,4 kýr.
Alveg er þessi þróun ævintýri
líkust. Ekki ætla ég að gera því
skóna að svona gætu málin þróast
hér á landi en það er víst að svona
kvótaævintýri er ekki rétta leiðin
til að ná hagkvæmum rekstri.
Vitið þið ekki bændur góðir að
í verðlagsgrundvallarbúinu er ekki
gert ráð fýrir kvótakaupum, enda
breytilegur kostnaður reiknaður
verulega minni þar en hjá okkur
bændurn að meðaltali?
Skrýtin hagffæði að geta
ekkert selt nema kvóta.
Óráðsía í kvótaviðskiptum hér
á landi hefur þær afleiðingar að
það er varla hægt að breiða yfir
það ógrátandi.
Hinsvegar finnst mér notaleg
tilfmning að þurfa ekki að sperrast
við að ffamleiða upp í rándýran
kvóta, til dæmis ef há frumutala
skýtur upp kollinum. í öðru lagi að
eiga það næstum gulltryggt að fá
gott verð fyrir umframmjólk.
Verða menn sannleikanum sár-
reiðastir. Ef til vill liti það ekki illa
út fyrir nokkra bændur að steypa
öllu saman, vera með ca. 200 kýr í
sama fjósi. Þetta yrðu eins konar
mjólkurverksmiðjur og búalið
fengi vinnu í verksmiðjunni, en ég
á eftir að sjá hagkvæmnina. Það er
alveg brennandi spuming hvað er
heppileg bústærð til að ná sem
lægstum ffamleiðslukostnaði og
sem mestum arði, en um það snýst
málið, ekki satt?
Gleóilegt nýtt ár
Guðni Runólfsson
Bakkakoti Meðaiiandi
Margrét Blöndal (th) ásamt Guð-
rúnu Lilju Bjarnadóttur, starfs-
manni Hagkaupa í Garðabæ.
Guðrún Lilja, sem er ættuð
undan Eyjafjöllum, sagði að
kortin hefðu vakið mikla
hrifningu viðskiptavina. Margir
grípa meö sér kort og kaupa í
matinn samkvæmt því. Fólk
safnar líka saman kortunum og
setur í möppu.
að þetta væri líka bókstaflega
fjölskylduvænt. Það er voða nota-
legt þegar einhver eða einhverjir
eru að elda, svo ekki sé nú minnst
á hvað það getur verið gott og
gefandi þegar fjölskyldan sest
niður og borðar saman.
- Hvernig tók fólk þessit?
Alveg ffábærlega. Okkur
sýnist fólk hafa verið ótrúlega
fljótt að átta sig á hvemig er best
að nýta sér spjöldin og við emm
líka mjög ánægðar með viðbrögð
starfsfóksins í Hagkaup sem
sinnir þessu af mikilli alúð. Til að
byrja með sáum við sjálfar um að
fýlla á rekkana og fengum alls
konar skemmtilegar og jákvæðar
athugasemdir og sögur. Við
fundum það strax í byrjun að það
voru fleiri en við sem þekkjum
þessa setningu "Æ, hvað á ég að
hafa í matinn?"
-Hvaó veldur þessum áhuga
þínum á landbúnaði,
-Ætli þetta sé ekki eitthvað
sem hefur komið í mig með
kúamjólkinni sem ég drakk í
staðinn fyrir brjóstamjólk! Nei
svona í alvöru talað þá held ég að
flestir séu nú famir að átta sig á
hversu rnikil verðmæti við eigum
í okkar góðu landbúnaðarvömm
og það er alveg svakalegt að nýta
það ekki, eða á ég ffekar að segja
að njóta þess ekki. Það er allt sem
mælir með þeim og við Inger
vomm aldrei í vafa um hvert
leiðin ætti að liggja þegar kæmi
að því að kynna hugmyndina, við
vomm hjartanlega sammála um
að íslenskur landbúnaður yrði að
vera undirstaðan. Svo má líka
alveg bæta því við að hvað sem
hver segir þá er það líka
hagkvæmt - það er t.d. dýrara
fyrir mína fjölskyldu að panta
pizzur en elda læri og í mínum
huga er það ekki spuming hvor
máltíðin er skemmtilegri,"sagði
oMafgfgl-aA.lPlíUtp.t • i(t Jllllcrb U< Ö * 'ÍC l'tö|
Góð bók um æðar-
fugl og æðarrækt
„Þetta eru uppskriftir fyrir alla
sem þekkja þá tilfinningu að
vita ekkert hvað þeir eiga að
kaupa i kvöldmatinn. Við
getum sagt að þetta séu sér-
sniðin og afar fjölbreytileg svör
við hinni klassísku spurningu
"Æ, hvað á ég að hafa í
matinn?" sagði Margrét Blöndal
annar eiganda Alveg milljón -
hugmyndasmiðju þegar Bænda-
blaðið rakst á hana í verslun
Hagkaupa í Garðabæ á
dögunum. Margrét var að setja
kort í rekka og matarlegar
myndir og uppskriftir á ís-
lenskum landbúnaðarvörum á
kortunum vöktu athygli ljós-
myndaranns.
- Er fólk virkilega ekki búið
að ákveða sig Itvað skal haft i
matinn þegarþað fer út í búð?
-Ertu hissa á því? Það er
auðvitað til fólk sem er alveg
brjálæðislega skipulagt, veit upp á
hár hvað það ætlar að hafa í
matinn næstu 3 vikumar og er
nánast búið að reikna út hrá-
efnisþörf upp á baun, við hin sem
viljum hafa hlutina í nokkuð góðu
lagi án þess að hafa mikið fyrir
því erum meira í þessu "Æ, hvað
á ég að hafa í matinn?" a.m.k.
svona hversdags. Eg vil reyndar
meina að þessi setning sé ein sú
algengasta sem skýtur upp
kollinum í íslenskum matvöru-
verslunum, ekki síst seinnipartinn
þegar fólk er búið að vinna allan
daginn, taka 1000 ákvarðanir og
langar bara heim.
Hver er hugmyndin að
þessum kortum?
-Hugmyndin kviknaði, eins
og svo margar aðrar við ónefnt
borðstofuborð þar sem Alveg
milljón - hugmyndasmiðja hefur
aðsetur. Við eigendumir og starfs-
mennimir Inger Anna Aikman og
ég emm ekki bara í bissness
heldur líka, og kannski ekki síður,
mömmur sem rekum heimili. Við
vomm sem sagt einu sinni sem
oftar að mæðast yfir því hvað við
ættum að hafa í kvöldmatinn og
veltum því upp hvað það væri nú
þægilegt ef einhver tæki á móti
manni í matvörubúðinni og rétti
manni einhverjar tillögur að
kvöldmat. Við höfum báðar
staðið 1000 sinnum í þeim
spomm að detta ekkert í hug
þegar kemur að matarinnkaupum
og höfúm báðar oft snúið við,
farið heim og "bara pantað
eitthvað" eins og það kallast á
okkar heimilum. Uppskrifla-
rekkar vom lausnarorðið og við
vomm alveg vissar um að góðar,
fljótlegar og fjölbreytilegar upp-
skriftir myndu höfða til fleiri en
okkar sjálfra. Við sáum strax að
þetta myndi að auki fara vel með
heimilisbókhaldið og þegar við
leyfðum okkur að fljúga enn
lengra með hugmyndina sáúm við
Um síðustu jól gluggaði ég í
nýútkomna bók, Æðarfugl og
æðarrækt á íslandi. Þetta er mikið
ritverk, 528 bls. Forgöngu um
verkið haföi Æðarræktarfélag
íslands. Því var sett ritnefhd en
ritstjóri var Jónas Jónsson.
Höfundar efnis em vel á annan tug
og rita þeir ríflega þrjátíu kafla. Af
þeim á ritstjórinn þann stærsta,
Skrá um varpjarðir á íslandi. Sá er
raunar fjórðungur bókarinnar,
mjög fróðlegur og ekki spillir
honum prýðilegt myndefni.
I fyrsta bálki bókarinnar er
fjölbreyttur fróðleikur um líffræði
og lifnaðarhætti æðarfúglsins,
búskap með hann og meðferð
dúns, skrifaður af þekktum
kunnáttumönnum. Víða er skotið
inn sögulegum fróðleik auk annars
fræðandi efnis úr eldri ritum. Ég sé
ekki betur en þama sé á ferð
prýðilegt fræðsluefni, hvort heldur
lesandinn er almennur áhuga-
maður ellegar hyggst leggja stund
á greinina sér til yndis og arðs
(... en þeir gætu verið býsna
margir, sbr. varpjarðaskrána!).
Fyrri miðbálkur bókarinnar ber
samheitið Dagur í æðarvarpi. Þar
rekja níu höfundar minningar
sínar, hver með sínum hætti og er
það afar áhugaverð lesning. Án
þess að ég vilji gera upp á milli
höfunda, nefni ég þó þátt Davíðs
Gíslasonar frá Mýmm, þar sem
svo þekkilega er lýst dagsönn
bændafólks í varpi við samspil
lífs, lands og sögu.
Þetta mikla ritverk verður ekki
lesið í einum áfanga. Hins vegar
sýnist mér að mörgum stundum
megi verja til að blaða í því, lesa
valda kafla eða njóta hins ríkulega
myndefnis. Og þá má ég kannski
nefna sérstaklega texta myndanna
sem em flestir mjög rækilegir.
Á komandi vori sýnist mér
æðarfuglinn hér við land geta
hafið varp með meira stolti en
áður, vitandi það að hirðendum
hans og landsmönnum öðmm
stendur til boða afar aðgengilegur
fróðleikur um hagi hans, þarfír og
möguleika. Með þessu ritverki
hafa æðarbændur og þeirra menn
gert vel. Verk þeirra ætti að hvetja
aðra, t.d. laxabændur, til hins
sama.
Bókin Æðarfugl og æðarrækt á
Islandi á til dæmis erindi í öll
skólabókasöfh á landinu. Mér
sýnist hún líka geta orðið kær-
komin gjöf á stórafmælum
bændafólks og annarra náttúm-
unnenda. Ég þakka þeim öllum
sem fyrir verkinu stóðu.
Bjarni Guðmundsson
Hvanneyri.
Æ,Mð
flg að hafa í
mafinn?
ISO-mænir náttúruleg loftræsting
og birtugjafi
Mörg fjós eru nú komin með þessa loftræstingu og reynist hún
mjög vel. Hringið og fáið sendan bækling um þessa ódýru lausn
á birtu og loftræstingu og fáið verðtilboð.
VÉLAVAL-Varmahlíðhf
s:453-8888 fax:453-8828
veffang:www..v
g:www.vela.vaUs netfang: ,velaval@vel9V3U9
íTirnlffyfitwiTT rrnnSrt Wt r »AWBrf f tt»