Bændablaðið - 08.07.2003, Qupperneq 10

10
Bændablodið
Þriðjudagur 8. júli2003
Hægt ei* að
úlrýma
garnaveiki
úr landinu
Svigrúm hefur skapast til að
gera atlögu gegn gamaveiki með
það markmið að útrýma henni úr
landinu. Bólusetningu hefúr verið
hætt á nokkmm svæðum, oft með
góðum árangri enda hafa skilyrði
verið ströng og eftirfylgni
heimamanna góð. Þessi eru
aðalskilyrðin:
* Þegar hætt er
bólusetningu sé um að ræða
heilt varnarhólf með tryggum
aðalvarnarlínum.
* Engin ný tilfelli hafi komið
upp á svæðinu síðastliðin 10 ár í
sauðfé, nautgripum eða geitum.
* Bólusetning hafi verið
framkvæmd óaðfínnanlega og í
tæka tíð á öllum bæjum á
svæðinu.
* Sýni hafí verið tekin úr
fullorðnu sauðfé, nautgripum
og geitum i sláturluisum og
heimaslátruðu.
* Leitað sé upplýsinga um
vanþrifagripi og gripi sem cytt
er heima og þeir verið
rannsakaðir.
* Tryggt sé með prófum, að
garnaveiki leynist ekki í
nautgripum á bæjum þar sem
hún var síðast.
* Sauðfé á svæðinu hafí
verið skoðað á húsi og í
haustréttum, og allar
vanþrifakindur rannsakaðar.
* Upplýst hafi verið um
aukna hættu af flutningum frá
sýktum svæðum þegar
bólusetningu er hætt.
* Skipulagt sé af
heimamönnum eftirlit til að
uppgötva veikina láti hún á sér
kræla næstu árin.
* Samstaða sé um að hætta
bólusetningu og með aðstoð
héraðsdýralæknis skulu
sveitarstjórnir afla sér fullvissu
og gefa yfírlýsingu um að
ofantöld skilyrði hafí verið eða
verði uppfyllt.
Það yrði sauðfjárræktinni til
verulegs hagræðis og einnig til
hagsbóta fyrir nautgriparæktina,
ef útiýming gamaveiki tækist.
Aætlað hefúr verið, að 100 kindur
og 10 kýr tærist upp árlega af
völdum gamaveiki og langtum
fleiri vanþríílst og skili óeðlilega
lit(um afúrðum vegna þess að þær
gaftga með sjúkdóminn dulinn að
mestu. Þetta tjón yrði úr sögunni.
Affétt yrði þeim kostnaði, sem
bólusetning hefur í för með sér.
Það myndi losa mjög um þau höft,
sem vérið hafa í gildi við
flutningum nautgripa milli
landssvæða, ef gamaveiki yrði
útrýmt. Það er. einnig í þágu
ímyndar ffamleiðslunnar að hér á
landi séu sem allra fæstir
sjúkdómar. Hafa ber einnig í huga
að erlendis hafa komið ffam
kenningar um að sjúkdómsvaldur
gamaveikinnar eigi einnig sök á
svonefhdri Crohn's veiki í
mönnum. Það er því ljóst, að því
fyrr sem sjúkdómnum verður
útrýmt, þeim mun betra er það
fyrir alla aðila sem tengjast
sauðfjárrækt og nautgriparækt.
í febrúarblaði Bændablaðsins
var auglýst eftir bændum til að
hýsa bandaríska háskólanema í
nokkra daga. Ferðaskrifstofa
Guðmundar Jónassonar skipu-
lagði ferðina en hún er hluti af
námi í alþjóðaviðskiptum hjá
Drew-háskóla í New York borg.
Hópurinn er nú farinn af landi
brott en alls dvöldust sextán
ungmenni ásamt tveimur
kennurum á íslandi í þrjár
vikur. Að sögn fararstjórans,
Noru Ann Colton, var ferðin í ár
einstaklega vel heppnuð. Mark-
miðið sé að nemendur kynnist
ólíkri menningu og heimsæki
fyrirtæki og einstaklinga. Dvölin
á sveitabæjunum hafí tvímæla-
laust verið hápunktur ferðar-
innar og almennt hafi Háskólakrakkarnir gistu í Laugardalnum þegar þeir voru i Reykjavík.
krakkarnir verið ánægðir.
Matarmenningin
ólík þeirri bandarísku
Nemamir fengu að sjálfsögðu
að taka til hendinni á sveita-
bæjunum. Nokkrir komust í
girðingarvinnu, aðrir mjólkuðu kýr
og sumir plöntuðu trjám. Höfðu
þeir sérstaklega á orði að matar-
menningin heföi komið þeim á
óvart og líkað vel. Slátur, svið og
hrossakjöt hafi verið á mat-
seðlinum en ekkert af því höföu
þau bragðað áður.
Sjö bœir tóku á móti gestum
Sæunn Þórarinsdóttir og
Halldór Áki Óskarsson á Lágafelli
í A-Landeyjum fengu þrjá stráka í
heimsókn til sín, þá Corey, Coilin
og Robert. Sæunn sagði að dvöl
þeirra hafi verið með ágætum og
þeir helst ekki viljað fara þaðan.
Piltamir hefðu m.a. farið á hest-
bak, litið í fjósið, séð kú bera og
tekið þátt í að þrífa fjárhúsin. "Það
var ekki síður lærdómsríkt fyrir
okkur að fá þessa heimsókn, við
spjölluðum mikið og það var
gaman að heyra hvemig þeir upp-
lifa sitt samfélag. Bömin höföu
líka gott af að kynnast strákunum,"
sagði Sæunn. Hún sagði að þau
myndu ekki hugsa sig um tvisvar
ef þeim væri boðið að taka slíka
gesti í vist á ný. Aðrir bæir sem
tóku á móti krökkunum vom
Garðsauki í Hvolhreppi, Vellir í
Mýrdal, Bjömskot á Skeiðum,
Hagi í Gnúpverjahreppi, Akbraut i
Holtahreppi og Ingólfshvoll í
Ölfúsi.
Nokkrir bændur halda enn i þann sið að reka fé á fjall en við slíkt tækifæri var þessi mynd tekin. Hér má sjá séra
Gísla í Glaumbæ i Skagafirði og aðstoðarfólk hans er þau áðu hjá Skarðsá í Sæmundarhlíð og tóku til við að
snæða nestið í blíðunni sem leikið hefur við landsmenn í vor og sumar. Frá vinstri: Þorbergur i Glaumbæ, Kalli
í Árgerði, Gísli, Aldís Gísladóttir, Bryndís á Ytra-Skörðugili III og loks Stefanía Björgvinsdóttir.
Bændablaðið/Gunnar.
Heyflmningar
Miklir heyflutningar eiga sér
stað landshluta á milli. Talið er
víst að riðuveiki geti borist með
heyi og vitað er að gamaveiki
berst með heyi. Aðallega em það
hestamenn, sem kaupa hey.
Stundum taka þeir hey og flytja
með sér í
ferðalögum. Með
því gætu þeir
valdið stórtjóni.
Þetta ættu þeir
ekki að gera,
heldur kaupa hey
þar sem þeir fara
umt-Þeir brjóta
lög með
flutningum á heyi
milli vamarhólfa án leyfis. Skorað
er á sveitarstjómir og
búfjáreftirlitsmenn að fylgjast
með því, hvaðan er flutt inn í
sveitina og fá menn til að spyrjast
fyrir um það hjá héraðsdýralækni
eða fúlltrúum yfirdýralæknis á
Keldum hvað óhætt er. Reynt
verður að svara greiðlega slíkum
spumingum. /SS
llr samþykklum aflalfundan
Landssamtaka sauflfjðrbænda
í " ' . v .. ‘
Aðalfundur Landssamtaka sauð-
fjárbænda var haldinn í Hótel
Vin í Eyjafjarðarsveit í liðnum
mánuði. Hér á eftir verður stiklað
á stóru i samþykktum fundarins,
en samþykktirnar er að fínna
óstyttar á heimasíðu Bænda-
samtakanna - www.bondi.is.
Fundurinn samþykkti að belna
því til "stjómar félagsins og búnað-
arþingsfulltrúa að beita sér fyrir
endurskoðun búnaðargjalds með
það í huga að hluti þess fjármagns
sem rennur til Lánasjóðs land-
búnaðarins verði nýttur til markaðs-
setningar á dilkakjöti."
Aðalfúndurinn gagnrýndi "þá
málsmeðferð og afgreiðslu sem til-
lögur aðalfúndar LS 2002 um
endurskoðun á sauðfjársamningi
fengu. Jafnffamt beinir fúndurinn
þvi- til stjómar samtakanna að
fylgjast grannt með gangi W.T.O.
samninga og ffamkvæmd gæða-
stýringar, í ljósi þess að óska eftir
endurskoðun á sauðfjársamn-
mgnurn telji hún ástæðu til."
Aðalfúndurinn beindi "því til
stjómar LS að kanna hvort nýta
megi hluta tryggingargjalds til að
fjármagna forfallaþjónustu fyrir
sauðfjárbændur". Fundurinn sam-
þykkti að beina því til "yfirdýra-
læknis og Sauðfjárveikivama að
efla rannsóknir og eftirlit með
öllum hugsanlegum smitleiðum á
riðu."
Aðalfúndurinn beindi "því til
yfirkjötmats ríkisins að áffam verði
unnið að samræmingu á kjötmati
milli sláturhúsa. Einnig verði
könnuð þróun í kjötmati erlendis,
einkum mdð tilliti til sjálfVirkrar
tækni. Eirmíg er ítrekuð ályktun ffá
aðalfúndi LS 2002 um að aflestur
fitumæla verði skráður á vigtarseðil
bóndans."
Aðalfúndurinn "harmar þau
mistök sem vom gerð við notkun á
nýjum sæðisvökva ffá sauðfjár-
sæðmgastöð Suðurlands á síðasta
vetri, og beinir því til stjómar LS að
fylgja því eftir að bændum verði
bættur sá skaði er af hlaust"
Þá var því beint til "ullar-
matsne&dar og stjómar LS að Ieita
raunhæffa leiða í lækkun á
söfhunarkostnaði á ull".
Fundurinn hvatti "stjómvöld til
að veita fjármagni til úreldingar
sláturhúsa" og fúndurinn taldi "að
það ástand sem ríkir á kjötmarkaði
sé óviðunandi. Fundurinn átelur
þau vinnubrögð lánastofnana að
halda uppi fyrirtækjum sem em í
raun gjaldþrota. Sauðfjárbændur
hljóta að íhuga hvort viðskipti
þeirra eigi heima hjá lánastofnun-
, n
um.
Aðalfúndurinn harmaði "að
ekki hafi tekist að stofna sölu-
samtök allra útflytjenda kindakjöts
en meðan svo verður ekki væntir
fúndurinn þess að sláturleyfishafar
hafi með sér náið samráð á þessu
sviði og eftirlit með útflutningi
verði í fúllkomnu lagi."
Aðalfúndurinn fól "stjóm LS að
gefa út viðmiðunarverð fyrir
komandi sláturtíð og gera tillögur í
samráði við BI um útflutnings-
hlutfall kindakjöts með það að
markmiði að birgðir minnki vem-
lega á milli ára."
Vegna fjölda athugasemda um
slælega snyrtúigu á dilkakjöti
beindi aðalfúndur LS "því til kjöt-
matsformanns og sláturleyfishafa
að betur verði fylgt eftir reglugerð
frá 1998 um gæðamat, flokkun og
merkingu sláturafúrða. Jafnffamt
skorar fúndurinn á kjötsala að láta
ekki banakringlu og afsagaðan
hækil fylgja niðursöguðu kjöti í
neytendapakkningum."