Bændablaðið - 01.01.1988, Blaðsíða 2

BÆNDABLAÐIÐ
1. tölublað janúar 1988
Útg.rFélagið Bændasynir. Starfsm: Bjarni Harðarson ritstj., Anna Björk Sigurðar-
dóttir blm., Jón Daníelsson auglýsingastjóri, Einar Benediktsson umboðsmaður
norðan heiða og Elín Gunnlaugsd. prófarkalesari. Setning og umbrot: Filmur og
prent. Prentun: Blaðaprent. Pökkun: Plastpökkun hf.
Skrifstofur: Skúlagötu 32, 3. hæð, í Rvík, s. 91-17593 og í Eyjafirði að Hjarðar-
haga í Öngulsstaöahreppi, s. 96-25930. Hs. ritstj.er 91-25814.
Bændablaðið kemur út mánaðarlega og áskriftarverð er 650 kr. fyrir 7. tbl.
BÚSKAPUR OG
BYGGDAPÓLITÍK
Snarræöi þarf til aö koma í veg fyrir aö Snæfjallaströndin viö ísa-
fjaröardjúp fari í eyöi á næstu árum og ef ekkert veröur aö gert bíða
sömu örlög allra hreppanna fjögurra viö Djúp. Sama máli gegnir um
fjölda margar aðrar jaöarbyggöir í þessu landi.
Ríkiö hefur kostað miklu til í svokallaöa Inndjúpsáætlun með upp-
byggingu fjárhúsa og fjósa en tekur sjálft ávinninginn af því starfi í
burtu meö harkalegri framleiöslustjórnun.
Fyrir nokkrum árum fundu forystumenn bænda upp þá klisju aö
landbúnaðurinn væri ekki í stakk búinn til þess aö halda uppi heilli
byggöastefnu. Þeirsömu forystumenn athugaekki aö stórhluti þjóö-
arinnar er tilbúinn til þess aö styöja við landbúnaðinn og rýmilegum
fjárframlögum honum til handa ef þaö má veröa til þess aö viðhalda
byggðamynstrinu. Ekki af brennandi búskaparhugsjón.
Þaö er auövitað ekki réttlætanlegt aö nota heilan atvinnuveg
alfariö til aö stjórna byggö en á hinn bóginn er tæplega réttlætanlegt
heldur aö stjórna landbúnaöinum án þess aö horfa um leið á áhrif
þess fyrir sveitirnar. Tilfelliö er aö í verstu jaðarbyggðunum eru lítil
bú og þaðan kemur óverulegur hluti heildarframleiöslu landbúnaö-
arins. Þaö heföi því litlu munaö þó þessi svæöi heföu verið skilin
undan í skerðingu á framleiöslurétti þegar breytt var úr kvóta í full-
viröisrétt. Veröi ekkert slíkt að gert fara sveitir í eyði. Byggöakeöjan
á íslandi er veik og eyöing fámennustu sveitanna getur haft ófyrir-
séðar afleiöingar fyrir nágrannabyggöir þeirra.
Jaöarbyggöir eru í öllum landsfjóröungum,- jafnvel nærri höfuö-
borginni eins og Selvogurinn og sveitirnar viö Þingvallavatn. Víöa á
Vestfjörðum er byggð oröin alltof strjál og stendur tæpt. Sama á viö
um svæði fyrir austan, noröan og vestur í Breiðafirði. Algjör eyöing
byggöa á þessum svæöum skapar margháttaöan vanda, ekki bara
fyrir þaö fólk sem þaðan veröur að hrekjast í burtu heldur ekki síður
vegna þess óöryggis sem skapast fyrirvaxandi fjölda feröafólks sem
flæðir yfir landiö.
Þaö er mjög umdeilt hvort nægileg þekking sé fyrir hendi til þess
aö haga framleiðslustjórnun í sauðfjárbúskap meö tiliiti til beitar-
þols eöa landkosta. Slík stjórnun verður vafasöm þegar hún er látin
gagna jafnt yfir heilu landsfjórðungana. Bændablaöiö gerir þaö aö
tillögu sinni aö framleiöslustjórnun veröi látin taka miö af byggöa-
hagsmunum þannig aö þar sem byggö stendur tæpt og ekki er aö
ööru aö hverfa en hinum hefðbundnu greinum megi auka fullviröis-
rétt einstakra bænda sem vitanlega yröi þá á kostnað góösveitanna
þar sem meiri möguleikar bjóöast.
Hlutafjársöfnun:
MATARSKATTURINN
DREGUR ÚR FERDA-
MANNASTRAUMI
— ísland oröiö hættulega dýrt, er haft
eftir ferðaþjónustufólki ytra.
Matarskatturinn kann að verða til þess að draga úr
aðsókn erlendra ferðamanna til landsins auk þess sem
ýmsir spá því að þau kreppueinkenni sem hafa látið á sér
kræla á verðbréfamörkuðum dragi úr vinsældum dýrari
landa, svo sem Islands. Þegar talað hefur verið um hátt
verðlag hér á landi miðað við nágrannalönd okkar mun-
ar ekki hvað minnst um hátt matarverð og samanburður
okkar í þeim efnum versnar enn eftir þessa síðustu
skattabreytingu. Hvað sem „framfærsluvísitölu“ líður
er hæpið að lægra verð á ýmsum innfluttum iðnvarningi
verði til að laða að ferðamenn.
Paul Richardsson formaður
Ferðaþjónustu bænda er nýkominn
heim af World Travel Market í
Lx>ndon og sagðist hafa heyrt það
víða að það þætti orðið hættulega
dýrt að fara til íslands og kvaðst
ætla að matarskatturinn yrði enn til
að auka á þann vanda. „Matar-
skatturinn verður svo sannarlega
ekki til að bæta ástandið því ef
maður ber saman verð hér á landi
erlendis þá hefur það einkum verið
maturinn sem er dýrari. Erlendis
eru til dýrari matsölustaðir innan-
um en það vantar meiri breidd i
matsölu hérna,“ sagði Paul
Richardsson.
„Ég hef fengið það staðfest hjá
skattstofunni að það leggst sölu-
skattur á alla matsölu í Iandinu en
við hjá Ferðaþjónustu bænda send-
um sölumönnum okkar ytra verð-
skrá fyrir næsta sumar í september
síðastliðnum og það er erfitt að
breyta henni héðan af. Pannig að
þessi söluskattur kemur beint til
frádráttaraf þeim lágu launum sem
bóndinn reiknar sér fyrir þjónust-
una.“
Þá sagði Paul það vera áhyggju-
efni að Bandarikjamenn eru nú
með sérstakt söluátak á ferðum frá
Evrópu og mættu á fyrrnefndan
ferðaþjónustumarkað í London en í
fyrra voru þeir ekki með sölumenn
þar. Nú bjóðast ferðir milli Banda-
ríkjanna og Englands, fram og til
baka, fyrir aðeins 9000 krónur.
Lágt gengi Bandaríkjadollars
styrkir líka stöðu þeirra á markað-
inum þar sem það verður fyrir vikið
ódýrara fyrir Evrópubúa að ferðast
um Bandaríkin.
LETIFÉLAG KÚABÆNDA
Kúabændur á sex bæjum í
Austur-Landeyjum hafa stofn-
að „Letifélagið“. Letifélagið
réð til sín afleysingamann sem
fer með jöfnu millibili á bæina
sex. Þegar hann birtist er það
eins og við manninn mælt, við-
komandi bóndi leggst í leti. Frá
þessu var sagt í Þjóðólfi fyrir
skömmu.
En án gríns, þá ákváðu
bændurnir sex að ráða sam-
eiginlega til sín mann, sem gæti
leyst þá af við bústörfin t.d. þeg-
ar þeir vilja fá að sofa út einn og
einn morgun á ári eða bregða
sér burt af bænum í nokkra
daga. Afleysingaþjónusta
bænda tekur einungis til for-
falla-og neyðarþjónustu þannig
að hún veitir ekki þá þjónustu
sem starfsmaður Letifélagsins
veitir.
Að læra sig
vitlausan...
Margar sögur eru til af þeirri
öldnu kempu Ólafi Ketilssyni sér-
leyfishafa á Laugarvatni og braut-
ryðjanda í bifreiðamenningu ís-
lendinga. Einhverju sinni kom
karl að húsi sem þótti ekki sérlega
vel úr garði gert af hendi arkitekts
og einhverjir höfðu það á orði.
Frá Ólafi hraut þá þessi gullvæga
setning um gildi menntunar:
„Hann fæddist ekki svona vitlaus
maðurinnr hann lærði sig svona
vitlausan...“
mikið stapp fallist á kröfur eig-
enda um að flytja grindina með
þyrlu á staðinn en sement, sand
og annað slíkt með hestum upp í
brekkuna þar sem staurarnir
standa og grafið var fyrir undir-
stöðunum með handafli. Þetta
þótti ýmsum sem við þetta unnu
ansi gamaldags, óhagkvæmar og
seinlegar aðfarir. En með þessu
móti sparaðist öll vegalagning og
brambolt með stórvirk tæki og
segja heimildir Bændablaðsins að
þessir staurar hafi orðið þeir
ódýrustu í uppsetningu á allri
línunni!
GENGUR MJ0G VEL
Hlutafjársöfnun Bændablaðsins
gengur vonum framar og nú þegar
þelta blað fer í prentun hafa verið
skráðar niður áskriftir um 100
hluta hjá næstum því eins mörgum
áskrifendum Bændablaðsins, en
samanlagt gerir það um hálfa millj-
ón króna. Þaö er Ijóst að stór hluta
bænda í landinu vill styðja það að
óháð málgagn bænda og lands-
byggðar skjóti sterkum rótum í
fjölmiðlaflóru landsins.
Eins og fyrr hefur verið kynnt er
ætlunin að með hlutafjársöfnun-
inni skapist nógu sterkur fjárhags-
legur grunnur til að fara út í útgáfu
á öflugu dreifbýlisblaði sem á
erindi til allra landsmanna. Dreif-
býlisblaðið nýja kæmi þá út mán-
aðarlega og Bændablaðið yrði
áfram gefið út mánaðarlega, en
útgáfa þessara blaða mun skarast.
Áskrifendur annars blaðsins fengju
hitt blaðið sjálfkrafa ókeypis og
þannig mætti auka útbreiðslu
Bændablaðsins, útfyrir raðir
bændanna sjálfra.
Öll þessi útgáfa verður í eigu
bænda í landinu og mun hafa það
eitt að leiðarljósi að taka málstað
þeirra og verja hagsmuni þeirrar
stéttar og landsbyggðarinnar. Jafn-
framt teljum við það vera styrk
þessa blaðs að vera ekki neinum
tengslum við hið hefðbundna fé-
lagskerfi bændastéttarinnarr að því
alveg ólöstuðu.
Frumstætt og ódýrt!
Það er margt að sjá í Grafningi
eins og fram hefur komið í
Bændablaðinu. En meðal þess
sem blaðamenn skoðuðu þar var
skógrækt Bjarna Helgasonar og
fleiri í Hagavík sem á fáa sína
líka í landinu. Þessvegna var það
að sérstaka áðgæslu þurfti þegar
háspennustaurar voru settir upp í
þessu landi fyrir allmörgum árum.
Annarsstaðar höfðu Rafmagns-
veiturnar farið yfir lönd bænda
með mikið jarðrask, vegalagninu
og akstur steypubíla sem víða
skildi eftir sig sár í viðkvæmu
heiöalandi. En í Hagavík var eftir
Leiðréííing við leiðara
í leiðara síðasta Bændablaðs var
talað um Haffjarðará og það ömur-
lega eignarhald sem þar er búið að
vera við lýði síðan Thor Jensen
keypti mestallann Hnappadalinn.
Sagt var að síðan hafi þessar jarðir
tilheyrt hans ætt en þar gætir nokk-
urrar ónákvæmni. Það rétta er að
eftir Thor eignaðist einn sona hans,
Richard, þetta góss og börn hans að
honum látnum. Það er því lítill
hluti núverandi niðja Thors Jensen
sem hér á í hlut og biðst blaðið vel-
virðingar á þessu.
Ritstj.