Bændablaðið - 01.09.1992, Blaðsíða 9

Minning:
Jón Jónsson fyrrum
bóndi í Klausturseli á
Jökuldal
f. lS.janúar 1912 d. 31.júlí 1992.
Ég hcyröi um andlát Jóns vinar
míns Jónssonar viö komu mína á
Austurland um miöjan ágúst sföast
liöinn. Og fyrst ég haföi ekki tæki-
færi til þess aö fylgja þessum aldna
heiöursmanni til grafar finnst mér
skylt aö skrifa nokkur orö í minn-
ingu hans.
Jón var fæddur aö Hafrafelli í
Fellum en foreldrar hans, hjónin
Jón Pétursson og Rósa Hávarðar-
dóltir, voru búendur á Setbergi í
sömu sveit.
Jón fór ungur í vinnumennsku
og starfaði víöa, en lengst af á
sveitaheimilum f Fellum. Einnig
var hann um tíma póstur milli
Egilsstaða og Reyðarfjaröar, en
þar er yfir Fagradal aö fara,
erfiöan fjallveg í vetrarillviörum.
Einörð lund hans og líkamleg
hreysti gerðu þaö aö verkum aö
snemma voru honum falin störf
sem kröföust þrautseigju og sam-
viskusemi enda átti Jón nóg af
slíku.
Hann var einn þeirra sem
unnu viö byggingu hins fræga stór-
hýsis Gunnars skálds á Skriöu-
klaustri þar sem steinsteypa var
hrærö meö rekum sumarlangl.
Þaö var erfiðisvinna frá byrjun til
enda, enda sérhver tækni viö bygg-
ingaframkvæmdir óþekkt í þá
daga. Þaö hef ég oftsinnis heyrt aö
ekki lá Jón á liði sínu í þvf mikla
verki og gekk í erfiöustu verkin án
þess aö blikna.
Jón kvæntist áriö 1950 Guð-
rúnu Aðalsteinsdóttur frá Vað-
brekku Jónssonar bónda þar og
Ingibjargar Jónsdóttur konu hans.
Fljótlega keyptu þau jöröina
Klaustursel á Jökuldal og hófu
búskap þar. Var ætfö mikill
myndarbragur á búskapnum og
gestrisni þeirra aöalsmerki. A
hverju hausti, dögum saman,
dvöldust á heimili Jóns og Guð-
rúnar fjöldi manns meðan fjárskil
geröust f Klausturselsrétt. Voru
þaö gangnamenn úr Fellum og
Fljótsdal auk ýmissa heimilisvina
sem árlega komu til þátttöku í þvf
mikla fjárati. Var vendilega hugsaö
fyrir því aö fólki og fénaði liði sem
best meðan á viödvöl stóö og er
svo enn.
Þau hjónin eignuðust fimm
börn: Hrafnkel Aðalstein, bú-
settan á Eskifiröi, Aöalstein Inga
bónda Klausturseli, Jón Ilávarf
bónda Sellandi, Rósu búsetta
Reykjavík og Ingibjörgu Jóhönni
búsetta á Egilsstööum. Einn son
Sigurð bónda á Víkingsstööum
eignaöist Jón með Ingibjörgu Sig-
uröardóttur frá Sauöhaga, og ei
hann elstur barna hans.
Jón og Guörún bjuggu l
Klausturseli til ársins 1969 en þá
tóku viö búinu tveir elstu synir
þeirra, þeir Hrafnkell og Aðal-
steinn.
Jón og Guðrún hafa búið í
Egilsstaðakauptúni frá 1971.
Guörún er húsmæðrakennari aö
mennt og hefur veitt forstööu
mötuneyti Menntaskólans frá
stofnun hans og Jón stundaöi ýmsa
vinnu meðan aldur og heilsa
leyföu.
Fyrstu kynni mín af Jóni voru
þegar faöir minn hóf aö aka fé sfnu
til afréttar í Stuölafossheiöi á
vorin, en hann haföi þá keypt jörö-
ina Stuölafoss á Jökuldal sem er
samliggjandi Klausturseli allt frá
Jökulsá og austur á miöja Fljóts-
dalsheiði. Þetta leiddi til aukinna
samskipta okkar við Klaustursels-
fólkið vor og haust viö allskonar
fjárstúss.
Ég man fyrst eftir Jóni bónda
er ég fór f mína fyrstu ferö noröur
þangaö, þaö var aö mig minnir
síöasta árið sem hann bjó sjálfur
þar. Ég var þá átta ára gamall.
Vegarslóðinn heim í Stuðlafoss
liggur um land Klaustursels og var
oftar en ekki stansaö þar einhverra
erinda viö heimamenn. Jón heils-
aöi meö sínu fasta en hlýja hand-
taki og geislandi viömóti og bauð í
bæinn. Hann var mikill maður
vexti og stórskorinn en ég skynjaöi
strax þennan hálfsextuga mann
sem einn þann karlmannlegasta og
myndarlegasta sem ég hef séð.
Jón haföi sterkan persónu-
leika, börn og fullorönir hændust
aö honum og nutu þess aö vera í
návist hans. Hann var gamansam-
ur í eðli sfnu en ákveöinn og sagði
hiklaust meiningu sína hverjum
sem var ef honum fannst athuga-
semda þörf. Oröum hans var
gaumur gefinn og man ég eigi til
þess að gripiö væri fram í fyrir
honum er hann talaöi.
Eftir aö Jón fluttist á Egilsstaöi
lá leið hans oft f Klaustursel til
sona sinna til hjálpar við búskapinn
þó einkum vor og haust. Fjár-
mennska var hans sérgrein. Sá
tími, frá þvf í uppvexti viö hvers-
konar fjárrag allan ársins hring, f
hinni þéttbýlu Fellasveit þar sem
voru fleiri hundruö fjár á hverjum
bæ, og fram til þess tfma er hann
var orðinn sjálfseignarbóndi á
Jökuldal meö stórt fjárbú, haföi
kennt honum meira en hægt er aö
læra í nokkrum skóla.
Þar kom á móti aö Jón var
gæddur ýmsum sérgáfum. Hann
‘var athugull, glöggur, og stál-
minnugur. Atvik og atburði alla
mundi hann vel, bæöi nýja og
gamla og hann virtist þekkja hverja
einustu þúfu í Fellum, svo víöa
lágu spor hans þar frá yngri árum.
Jón var með eindæmum fjár-
glöggur, hann þekkti fé á löngu
færi og las mark á kind þótt tugir
metra væru í hana. Fyrir nokkrum
árum í skilarétt greip ég í horn á
mórauðum hrúti fullorönum og
segi um leið "hver ætli eigi hann
þennan?" rétt í þvf gengur Jón
gamli hjá og svarar meö glettnis-
brosi "o þekkirðu ekki hann Mosa
þinn".
Þaö var eins og hann þekkti
kind ef hann haföi einu sinni séö
hana og svo markafróöur var hann
aö ég held mér sé óhætt að full-
yröa aö hann hafi þekkt öll helstu
mörk á Jökuldal, Fellum og Fljóts-
dal auk þess sem hann þekkti mörg
í Hróarstungu og á Völlum enda
skitnaöi ekki markaskrá þar sem
Jón var f réttum.
Sjaldan lét Jón sig vanta í réttir
f Fljótsdal eöa Fellum en kom þó
fyrir og heföi ég tekið jafnvel eftir
þvf ef féð hefði vantað f réttina,
svo sterk áhrif hafði nærvera hans
ætíö á mig.
Einu sinni eftir smölun sagöi
hann viö fööur minn: "Baldur er
góöur smali en ég þyrfti einhvern
tíma aö hafa hann hjá mér og
Hitakútar — miðstöðvarkatlar
Viftur — rafmagnsofnar
ELFA
G/EÐA TÆKI
Valin úrvals
merki með
áratuga reynslu
ELFA-OSO hitakútar 30-50-
120-200-300 lítra, vel ein-
angraðir úr ryðfríu stáli. Ára-
tuga góð reynsla.
Tmmmmmimmmir
rrrrrrTTTTrnTnTrrmTTTTn
ELFA-VORTICE Ratmagnsþilofn-
ar 600-2000 wött.
Rafmagnshitablásarar
2000 wött
Hitastýrðir — styrkstilltir.
ELFA-CTC fjölnýtikatlar
til brennslu á olíu, timbri, rusli,
mó o.fl. Einnig rafmagnshit-
un. Innbyggð stýrikerfi. Auð-
veldir í uppsetningu.
ELFA-VORTICE
Iðnaðarviftur,
gripahúsaviftur,
baðviftur.
Hagstœtt verð og góðir greiðsluskilmálar.
Einar Farestveit &Co HF
Borgarlúni 28, simi 622900.
kenna honum aö þekkja mörk."
Og ég sá í hyllingum þá dýröartfma
er ég færi f námið hjá Jóni og viö
tækjum til viö að lesa mörkin.
Barnshjartaö sló með fögnuöi er
ég hugsaði til þess, og ekki hef ég
hlakkað eins til nokkurrar skóla-
vistar íyrr né síðar. Þrátt fyrir aö
aldrei yröi af námskeiöi þessu
læröi ég margt af Jóni f umgengni
við menn og skepnur þau haust
sem ég var gangnamaður f Klaust-
urseli.
Áhugann til vinnunnar og
reglusemina gaf hann áfram til
afkomenda sinna, barna og barna-
barna og meö alúð en ákveöni sem
ætfö einkenndi störf hans fékk
hann þeim veganesti sem vafalaust
vegur þungt f ágætum árangri
þeirra viö störf sfn.
Andlátsfregninni var ég óviö-
búinn þar sem Jón var nokkuö
hress hin sfðustu ár. Han bar aldur
sinn vel þrátt fyrir lasleika sem
haföi fylgt honum all lengi. Ég
frétti einnig af stórveislu sem hann
hélt samferðamönnum sfnum á
sföast liðnum vetri f tilefni af átt-
ræðisafmæli hans. Þaö gladdi mig
að heyra um hann svo heilsugóðan
og bjóst ég viö aö hitta hann, og
finna hans hlýju strauma næst er
ég kæmi á Austurland.
En skyndilega var Jón kallaöur
til starfa á æöri stööum, hann lést
á Landspítalanum í Reykjavik
þann 31. júlí sföast liöinn eftir
stutta legu. Hlutverki hans í þessu
lífi var lokið og munu þeir sem
þekktu hann vera sammála um aö
æriö var starf þessa mæta manns.
Ég kveð með söknuöi Jón í
Klausturseli og þakka honum sam-
íylgdina þessa tvo áratugi sem ég
þekkti hann. Ég votta Guörúnu
eftirlifandi ekkju hans, börnum
þeirra og fjölskyldum, mína dýpstu
samúö með þökk fyrir allar þær
ánægjustundir sem ég hef átt meö
þeim síðan kynni hófust.
Baldur Grétarsson frá Skipalæk.
Hólaskóli Hólum í Hjaltadal
Fiskeldisbraut!
Nýjar áherslur:
Bleikjueldi — fiskrækt
vatnanýting — vistfræði
sportveiöi
Námstimi: 2 ár, 4 annir.
Tekið verður inn á Fiskeldisbraut Hólaskóla um nk. áramót.
Innritun stendur yfir.
Miðstöð rannsókna í silungseldi
Lifandi starfsnám á fögrum staö
Hólaskóli, Hólum í Hjaltadal
551 Sauðárkrókur
Sími: 95-35962 fax: 95-36672
ALLAR
GERPIR
BLIKKAS hf
Skemmuvegl 36
200 Kópavogur
Sfml: 72000