Vér mótmælum allir - 01.05.1946, Qupperneq 2

TÓMAS GUÐMUNDSSON, skdld:
Þjóð vor á land sitt ein
Kaflar úr útvarpsrœðu fyrsta sumardag Í9k6.
Góðir hlustendur!
Ég er hingað kominn þeirra erinda, sem is-
lendingum í þúsund ár hefur verið ljúfast að
gegna. Ég er kominn til þess að iiytja yður boð-
skap hins unga vors, til að bera yður öllum ósk
vor allra um gleðilegt sumar! Svo einföld og lát-
Íaus eru kveðjuorð þessa dags, en svo máttug
í sínum einfaldleik, að meðan sú hætta vofir
yfir flestum öðrum orðum tungunnar að slitna
og giata hugsun sinni og merkingu, þá korna
þau enn til okkar þennan fyrsta vordag með
allan fögnuð og töfra bernskunnar, málfar ljóðs-
ins, hina gullnu rödd lieiðríkjunnar, dularfull-
an grun, sem er uppistaðan í hinum eilífa og
undariega skáldskap lífsins.
Og svo sannarlega hefur vorið komið til þessa
iands, svo sannarlega höfum vér í dag ástæðu
til að l'agna sumrinu. Enginn, sem óhöldnum
augum iitast um í jrjóðfélagi okkar í dag, getuv
komizt hjá því að verða snortinn af þeirn lífs-
mætti, áræði og stórhug, sem lýsir sér hvarvetna.
ísland hefur aldrei verið elskað jafn heitt eins
og í dag, engin kynslóð þjóðar vorrar hefur ver-
ið fallegri og bjartsýnni né átt sér meiri mann-
dóm en sú æska, sem nú er að vaxa upp. Aldrei
hefur viljinn til þess að láta gott af sér leiða
verið almennari, aldrei hefur jafn mikill hluti
þjóðarinnar tekið höndum saman um stærri
og glæsilegri viðfangsefni en einmitt nú. Ég el-
ast um, að saga vor eigi sér nokkuð hugðnæmara
en hina almennu, einlægu og uppgerðarlausu
löngun allra góðra íslendinga til þess að sjá
frelsi og heiðri þjóðar sinnar borgið.
Slík er hamingja okkar í dag, og einmitt fyrir
þessar sakir er það ánægjulegra hlutskipti en
nokkru sinni fyrr að vera íslendingur og um
leið virðulegra og vandasamara. Enginn mim
dylja sig þess, að margar torfærur eru enn eftir
á leiðinni til fyrirheitna landsins, og sérstaklega
mun mörgum finnast ískyggilegt í dag, hversu
hin raunverulega, og daglega lífsbarátta fyrir
uppeldi þjóðarinnar og menningarlíli hvílir á
tiltölulega fárra herðum. Þess vegna verður
stundum vart þreytumerkja, sem eru í hrópandi
mótsögn við það gróðurmagn og sólskinshug,
sem annars er fegurst einkenni bezta og stærsta
hlutans af íslenzkri æsku. í hverri einustu sveit
á landinu hefur einhverjum þreyttum augum
verið horft í dag yfir fagra og snauða átthaga,
og úr Jjessum vonsviknu augum hefur mátt
lesa gamla og nýja spurningu: Verður þessari
baráttu haldið áfram? - og á mörgum smáum
íleytum allt í kringum landið hefur sams konar
spurningum skotið upp: Er allt þetta leggjandi
í sölurnár? Það er eigi aðeins skylda, heldur lífs-
spursmál lyrir þjóðfélagið, að Jiessum byrðum
terði jalnað, en Jregar þær hafa verið teknar á
fleiri herðar mun Jiað sýna sig, að í raun og veru
liefur ávallt allt verið leggjandi í sölurnar. Sá
einn, sem fórnar lífi sínu, má vera sér [æss viss
að hafa ekki glatað því, og Jijóð, sem ann því
landi, sem hún á ein, veit með vissu, að Jxað er
allt til vinnandi nema Jiað eitt, að glata rétti
sínum til Jress.
Því vissulega á þjóð vor land sitt ein, — að
guðs og manna lögum á hún Jrað ein, en sé
nokkur sá íslendingur til, sem efast um rétt
vorn og skyldu til að eiga það ein, þá á tunga vor
að vísu orð yfir slíka menn, en saga landsins
mun hlífast við að nefna nöfn þeirra. Hvert
undanbragð, sem miðar til annarlegra afskipta
af landi voru, tungu og menningu, er svik við
Jrær þrjátíu kynslóðir, sem hér hafa þjáðst og
barizt ti! Jtess að helga okkur þann rétt, sem
hver siðmenntuð Jtjóð metur dýrstan, hvert af-
;sal slíks réttar er með sama hætti óbætanleg
og háskasamleg svik við allar Jrær kynslóðir, sent
vér vonum, að eigi eftir að elska og byggja þessa
fögru og undarlegu ættjörð.
En uiri Jretta er í rauninni þarflaust að ræða.
Hamingja íslands hefur kannske ekki. alltaf
2 VÉR MÓTMÆLUM ALLIR!