Vér mótmælum allir - 01.05.1946, Blaðsíða 4
ÞORGEIR S VEINBJA RNA RSON, vanijorseti I.S.I.
Sagan er minnug
Árið 1944 var íslendingum fagnaðarár. Ein-
ing þjóðarinnar á þeim hátíðastundum, þegar
undirbúin var stofnun lýðveldis á Islandi, var
Irábær og vakti virðingu á íslendingum víðs vegar
um heim. Á þeim stundum féll niður pólitískur
metingur sundurleitra flokka, og stéttirnar stóðu
hlið við hlið. Lýðveldishátíðahöldin um land
allt fóru fram í íullri vissu þess, að aldalöngu
ófrelsi væri af létt og raunverulegt sjálfstæði
þjóðarinnar væri á næstu grösum.
Á Þingvöllum, helgasta stað þjóðarinnar, var
aðalhátíðin haldin. Hinn nýkjörni forseti lýð-
veldisins og alþingismenn þjóðarinnar stóðu á
Lögbergi frammi fyrir tugum þúsunda lands-
manna. Þennan dag var stormur og regn, en
þarna stóðu þeir „jDéttir á velli og Jjéttir í lund”
eins og J^eir vildu segja: Hér stöndum við vörð
um helgustu eign þjóðarinnar, frelsi hennar og
sjálfstæði, Jrótt á mótr blási og hvað sem í kann
að skerast. Og kvikmyndir voru teknar af hverj-
um einasta Jæssara framherja Jjjóðarinnar, og
bækur voru gefnar út um Jressi dýrðlegustu
hátíðahöld Islendinga.
Sagan geyrnir minningu þeirra manna, sem
stuðluðu að þessum lokasigri í sjálfstæðisbar-
áttunni. Hún man þá og alla Jrá, sem hafa borið
merki hennar fram til aukins frelsis í þessu
landi. Minning þeirra er krýnd ævarandi
heiðri .
En Jrað er ekki ofsögum sagt af Javí, að Island
sé land hinna rniklu mótsetninga. Tveimur ár-
um eftir að lýðveldið var stofnað, er talað um
Jrað upp við fjöll og út við sæ, að einhver hluti
íslenzku Jjjóðarinnar vilji láta af hendi land
og landsréttindi, til þess að erlendur lier geti
liaft hér aðsetur og ægivald. Og Jrað hlakkar í
mönnum Guðmundar hins ríka, að það sé boð-
ið fé fyrir. Og Jdví er hvíslað, að forráðamenn
jDjóðarinnar, alþingismennirnir einhverjir séu
Jíessu hliðhollir.
Trúið þið Joessu. — Það eru enn ekki tvö
ár liðin, síðan Jdcíi' stóðu á Lögbergi og strengdu
sín lieit. — Við segjum nei. — Þeir geta ekki
gert Jnað, ekki mennirnir, sem stóðu J}ar, ekki
Jíjóðin, sem stofnaði lýðveldið. Slíkt nær engri
átt.
En því er ekki að neita, að allar þjóðir á
öllum tímum hafa átt menn, sem gjarnan hafa
kosið að fórna fjöreggi Jijóðar sinnar fyrir efna-
legt hagræði eða pólitíska upphefð. Sagan er
einnig minnug hér. Hún gleymir ekki þeim,
sem svíkja. Hún er miskunnarlaus og geymir
Jíá krýnda ævarandi skömm.
Enn trúir íslenzka Jjjóðin ekki nema fáu, sem
sagt er um hin viðkvæmu herverndar- og her-
[stöðvamál, annars hefði hún Jjegar risið upp
sem einn maður. Hún trúir ekki á launráð og
stigamennsku. En Jdó veit hún Jjað og finnur,
að reynt er að læða á íslenzka sjálfstæðismeð-
vitund svefnjjornum víða að.
í frelsisstríði Norðmanna í síðustu styrjöld
voru Jjað menntamennirnir og íþróttamennirn-
ir, sem vöktu Jjjóðina og börðust skeleggustu
baráttunni. Ef stjórnmálamennirnir einir hefðu
markað þar stefnuna, myndi stríðið hafa verið
háð þar með minni glæsileik. Ef til vill er Jrað
einnig svo hér, að við megum ekki treysta um
of á forystu stjórnmálamannanna. Við lifum á
tímum, Jjar sem mikil saga getur verið skráð
á skammri stund og Jrar sem örlög Jjjóða eru
sköpuð á fáum augnablikum. Við höfum fund-
ið það, hvernig leyndin, grunurinn, hikið hefur
eitrað andrúmsloft íslenzku þjóðarinnar í nærri
misseri. Hver veit,nema hún hefði getað skapað
sér að nýju aldarlangt ófrelsi með slíku háttalagi
ef forystumenn þjóðarinnar hefðu ekki verið
tilneyddir að gefa Jjjóðinni skýrslu um málið?
— Og því er það hlutskipti allra góðra íslend-
inga að vera hér á verði og til taks. — Þeir gera
Jjað og skapa sér sögu, ekki Jjræklómssögu aumr-
ar hjálendu erlends valds, heldur sigursögu
Jrróttmikils, sjálfstæðs ríkis.
4 VÉR MÓTMÆLUM ALLIR!