blaðið - 22.09.2005, Qupperneq 22

22 I MATUR
FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 2005 blaöiö
Beaujolais
í Búrgund
1 fimmtu og síð-
ustu greininni
um Búrgund
verðurfjallaðum
Cote Chalonna-
ise, Maconnais
og önnur minna
þekkt svæði. Þó
að þessi svæði
séu ekki eins
þekkt og Cote de
Beaune, Beaujolais, Cote de Nuits og
Chablis, þýðir ekki að svæðin séu
verri fyrir vikið. Þvert á móti, svæð-
in sem við fjöllum um eru oft óhefð-
bundnari en „betri” svæðin.
Cote Chalonnaise var ekki gríðar-
lega hátt skrifað svæði, en á undan-
förnum ío árum hefur svæðið smátt
og smátt fengið viðurkenningu fyrir
vel unnin vín á góðu verði, og meðal
annars er þetta eina svæðið sem ber
AOC Cru fyrir Aligote vínþrúguna.
Annað er að rauðvín má hafa Pinot
Noir, Pinot Liebault og hvítvínsþrúg-
una Pinot Gris!! Og ekki er óalgengt
að blanda saman Chardonnay og
Pinot Blanc í hvítvíni. Þegar fjallað
er um venjuleg vínsvæði eða Premi-
er Cru vín frá ákveðnum svæðum
er oft eingöngu tæknilegur munur
á framleiðslunni t.d. Premier Cru
verður að vera með 11.5% alkóhól.
Bourgogne Aligote Bouzeron AOC
er eitt af skemmtilegri svæðum í
Búrgund vegna þess að það er hvergi
annars staðar í Búrgund sem gefið
er Cru fyrir Aligote hvítvínsþrúg-
una. Aligote er mjög sérstakt að því
leyti að það bragðast meira í líkingu
við Pinot Gris heldur en Chardonnay
og þess virði að smakka að minnsta
kosti einu sinni.
Givry og Givry Premier Cru, vín
frá þessum svæðum er vanmetið og
þar eru margir góðir vínframleið-
endur sem framleiða bæði rauð og
hvítvín.
Mercurey og Mercurey Premier Cru,
þar eru framleidd yfir 70% af öllu
víni í Cote Chalonnaise, og framleitt
er bæði hvítt og rautt.
Montagny og Montagny Premier
Cru þar eru framleidd virkilega góð
hvítvín úr Chardonnay.
Rully og Rully Premier Cru svæð-
ið er þekktast fyrir að búa til gott
rauð og hvítvín sem minnir helst á
Cote de Beaune í gæðum.
Maconnais þar er framleitt þrisv-
ar sinnum meira hvítvín en á öllum
hinum svæðunum til samans. Þó að
hvítvín úr Chardonnay sé helsta vín-
ið á svæðinu þá er samt búið til rauð-
vín úr Gamay, Pinot Noir og Pinot
Gris. Ekki er óalgengt að rósavín úr
sömu vínþrúgum sé líka framleitt
hér. Og einnig er búið til hvítvín
sem er blandað af Chardonnay og Pi-
not Blanc. Macon AOC, Macon Sup-
erieur AOC og Macon Villages AOC
er allt eitt svæði, en Superieur hefur
meira alkóhól en venjulegt Macon.
Stefán B. Guðjónsson - Sommelier

WWW.SMAKKARINN.IS
Hetlsubuff
Morgunverður/Brunch
Mán-fös frá 08:00 til 11:30
Lau-sun frá 09:00 til 15:00
Gómsœt islensk
geitamjóik
Geitur eru fáar á íslandi og afurðir
þeirra lítt þekktar. Þó færist það í
vöxt að fólk kynnist þessum afurð-
um í útlöndum og feta osturinn
frægi frá Grikklandi hefur aukið
áhuga íslendinga fyrir þessari nátt-
úruafurð. Islensku geiturnar eru af
landnámsstofni og Jóhanna B. Þor-
valdsdóttir, hjúkrunarfræðingur og
bóndi hefur stundað geitafjárrækt á
Háafelli á Hvítársíðu í sextán ár. Hjá
henni má fá geitamjólk sem hefur
verið nýtt hérlendis fyrir veik börn.
Mjólkar fyrir veik börn
Jóhanna hefur mjólkað fyrir fólk
með mjólkuróþol og veik börn í
nokkur ár með góðum árangri. Hún
segir að börn sem ekki þola kúa-
mjólk þoli geitamjólk i flestum til-
fellum og það á einnig við þau börn
sem ekki þola soyamjólk. „Barna-
barnið mitt sem er sjö mánaða gam-
alt lifir á þessu en hún gat ekki verið
á brjósti. Ég hef einnig útvegað veik-
um börnum geitamjólk því þau þola
hana betur. Geitamjólkina má frysta
sem auðveldar geymslu því hún er
ógerilsneydd. Það er þó vandamál
því samkvæmt íslenskum lögum
má ekki selja ógerilsneydda mjólk
en vonandi fer það að breytast því í
flestum löndum öðrum en á íslandi
er leyfilegt að kaupa geitamjólkina
beint frá bónda. Eg hef einnig séð
norskar rannsóknir sem sýna að
ógerilsneydd geitamjólk er auðmelt-
ari“, segir Jóhanna.
Væntanlegar á markað
Mjólkursamlagið i Búðardal hefur
framleitt osta úr geitamjólkinni
hennar Jóhönnu í tilraunaskyni
og þegar líða fer að jólum geta höf-
uðborgarbúar trúlega nálgast þá í
verslunum á höfuðborgarsvæðinu.
Það er þó ekki bara geitamjólkin
sem er nýtanleg. Geitakjöt er einnig
ljúffengt en Jóhanna hefur selt sitt
kjöt beint til einstaklinga og hótela.
„Kiðlingakjötið er ljósara og mildara
en lambakjötið en þegar dýrið er
orðið fullorðið verður kjötið mun
dekkra og bragðmeira. Geitakjöt er
fitulaust því dýrið hefur minni hæfi-
leika til að safna fitu en til dæmis
sauðkindin. Geitin heldur sér Hka
í góðu formi því hún er á vafri all-
an daginn.“ Fjöldi Islendinga sem
dvalist hefur erlendis um tíma hef-
ur komist í kynni við geitaafurðir
og sækist eftir þeim og einnig eru
margir nýbúar á Islandi aldir upp á
geitakjöti í sínum upphaflegu menn-
ingarheimum og því má búast við
aukinni ásókn í þessa náttúruafurð.
Ástúðlegar en óþekkar
Jóhanna, sem byrjaði með innan
við tíu geitur, var með 120 geita hóp
nú í sumar. Hún segir að geiturnar
séu skemmtilegar skepnur. „Geitin
er eins og millistig milli kindar og
hunds. Þær þurfa mikla ástúð en
geta einnig verið óþekkar og uppá-
tækjasamar. Til dæmis er mikil
vinna í girðingum og erfitt að finna
girðingar sem halda þeim.“ Geiturn-
ar hennar Jóhönnu, líkt og þær geit-
ur sem Islendingar hafa lesið um í
bókum og séð í kvikmyndum, sækja
mikið í garðinn hennar og eru sólgn-
ar í ýmislegt sem þeim er ekki ætlað
að borða eins og rósir. „Geitur hafa
mjög harða gómplötu og geta því ét-
ið þyrna. Ég hef komið að kiðlingum
með trýnið ofan í niðursuðudós og
einu sinni varð einn hálfblár eftir að
hafa hvolft yfir sig málningarfötu.“
Sumar ættir sterkari en aðrar
Jóhanna segir feikilega skemmtilegt
að fylgjast með félagslegu atferli
geita en þær hafa mjög ákveðinn
virðingastiga. „Geitur eru hjarðdýr
og allur hópurinn fylgist að. Éf hafur
er með í hópnum er hann leiðtoginn
en með mjólkurgeitunum mínum er
enginn hafur. Þar ræður elsta geitin
ríkjum. Sterkasti einstaklingurinn
stjórnar alltaf förinni í geitahópi og
hennar afkvæmi hafa sterkari stöðu
en afkvæmi annarra geita svo það
verður þannig að sumar ættir eru
sterkari en aðrar“, segir Jóhanna að
lokum.
ernak@vbl.is
Steikar o? ?rilbmjör
flr?entínu
?efur einrtakle?a
?ottkra?ð
Frábært til itpikin?ar
á?rænnu?ti,fúkio?kjöti

ll KR^NAN
KOSTAR MINNA
www.cafeoliver.is