blaðið - 29.10.2005, Qupperneq 12

12 I FRÉTTASKÝRING
LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 2005 blaöiö
Blásið til sóknar gegn alnæmi barna
Börn á munaðarleysingjahæli í Suður Afríku þar sem börn sem misst hafa foreldra sína
úr alnæmi búa. Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna hefur hafið herferð til að vekja athygli
heimsbyggðarinnar á alnæmisvandanum með sérstöku tilliti til barna.
Barnahjálp Sameinuðu þjóð-
anna hefur blásið til sóknar
gegn alnæmi með sérstöku
tilliti til barna. Börn verða oft
útundan í alþjóðlegum aðgerð-
um gegn sjúkdómnum. Megin-
áhersla verður lögð á að koma
í veg fyrir að mæður smiti
börnin sín og að smituðum
börnum gefist kostur á lyfjum
og læknismeðferð.
Barnahjálp Sameinuðu þjóð-
anna (UNICEF) hrinti af stað
alþjóðlegri herferð gegn alnæmi
með sérstöku tilliti til barna í síð-
ustu viku. Með herferðinni vill
Barnahjálpin vekja athygli á því
að börn verði oft útundan í alþjóð-
legum aðgerðum gegn sjúkdómn-
um sem herjar á meira en 39 millj-
ón manns. Á hverri mínútu deyr
barn úr alnæmi en aðeins fimm
prósent þeirra sem smitast hafa að-
gang að lyfjum sem geta lengt líf
þeirra. Árlega deyr meira en hálf
milljón barna undir 15 ára aldri
úr sjúkdómnum og 1.800 börn og
unglingar smitast af HlV-veirunni
á degi hverjum í heiminum. Meira
en 2 milljónir barna eru smituð af
HlV-veirunni sem veldur alnæmi
og meira en 15 milljónir barna
um allan heim hafa misst annað
eða báða foreldra sína vegna sjúk-
dóma sem tengjast alnæmi.
Sýniiegur sjúkdómur með
ósýniiega ásjónu
Ann Veneman, framkvæmdastjóri
Barnahjálparinnar, segir að á síð-
ustu 25 árum hafi meira en 20
milljónir manna farist úr alnæmi
og að sjúkdómurinn hafi lækkað
lífslíkur fólks í þeim löndum þar
sem hann er hvað skæðastur um
allt að 30 ár. „Næstum 25 árum
eftir að faraldurinn braust út ber
þessi mjög sýnilegi sjúkdómur
ósýnilega ásjónu, ásjónu barns,“
sagði Ann Veneman, þegar her-
ferðinni „Sameinumst fyrir börn-
in, sameinumst gegn alnæmi“ var
hrint af stokkunum.
„Heil kynslóð ungs fólk nú á
dögum þekkir ekki heim án HIV-
veirunnar og alnæmis," sagði hún.
„Þetta er sjúkdómur sem hefur end-
urskilgreint æsku þeirra og neytt
þau til að alast upp ein, of hratt
eða alls ekki.“
Herferðinni er ætlað að standa í
fimm ár og koma margar stofnan-
ir og samtök að henni. Hún miðar
meðal annars að því að veita börn-
um nauðsynlega lyfjameðferð og
koma í veg fyrir að óléttar konur
smiti börn sín af veirunni. Mik-
ill meirihluti þeirra rúmu hálfu
milljónar barna sem deyja úr sjúk-
dómnum á ári hverju fá veiruna
í gegnum móður sína. Stefnt er
að því að árið 2010 verði hægt að
veita 80% smitaðra mæðra læknis-
þjónustu sem kemur í veg fyrir að
þær smiti börn sín af veirunni. Nú
hafa minna en 10% alnæmissmit-
aðra mæðra kost á slíkri þjónustu.
Lítill hlutl smitaðra á kost á
viðeigandi lyfjameðferð
Minna en 5% þeirra barna sem
þurfa á lyfjameðferð að halda fá
hana og aðeins 1% barna smitaðra
mæðra eiga kost á cotrimoxazole,
ódýru fúkalyfi sem getur dregið
úr dauðsföllum vegna alnæmis
um helming. Stefnt er að því að
fyrir árið 2010 verði hægt að veita
80% barna, sem á þurfa að halda,
viðeigandi lyf og/eða meðferð.
Mikil áhersla er einnig lögð á
forvarnir í herferðinni. Ungt fólk
á aldrinum 15 til 24 ára eru um
helmingur nýsmitaðra en mikill
meirihluti þess hefur engan að-
gang að upplýsingum, kunnáttu og
þjónustu sem það þarf á að halda.
Áðstandendur herferðarinnar
miða að því að fækka tölu þeirra
sem eru smitaðir af sjúkdómnum
um fjórðung fyrir árið 2010.
Sinna þarf munaðarlausum
Síðast en ekki síst er lögð áhersla
á að veita þeim börnum sem hafa
misst foreldra sína úr sjúkdómn-
um stuðning og vernd. Áætlað
er að árið 2010 muni 18 milljónir
barna í ríkjum Afríku sunnan Sa-
hara hafa misst annað eða bæði
foreldri sín úr alnæmi. Löngu áð-
ur en foreldrarnir falla frá þurfa
börnin oft að takast á hendur erfið
verkefni svo sem að annast sjúka,
yngri systkini, útvega tekjur til að
greiða fyrir heilbrigðisþjónustu
eða matvæli. Oftar en ekki hrökkl-
ast börnin úr skóla af þessum sök-
um. Stefnt er að því að fyrir árið
2010 verði búið að ná til 80% barna
sem eru í hvað brýnustu þörf fyrir
vörur og þjónustu.
Flestir smitaðra í Afríku
Meira en 39 milljónir manna eru
haldnir veirunni og búa flestir
þeirra í Afríku þrátt fyrir að gert
sé ráð fyrir að átta milljörðum
Bandaríkjadala verði varið í mál-
ið á þessu ári. Dr. Peter Piot, sem
er yfirmaður aðgerða gegn sjúk-
dómnum hjá Sameinuðu þjóðun-
um, segir að aðeins fái 12% þeirra
barna og fullorðinna meðferð,
sem þurfa á henni að halda.
85% barna yngri en 15 ára, sem
eru haldin sjúkdómnum, búa í
löndum Afríku sunnan Sahara.
Peter McDermott, yfirmaður hjá
HlV/alnæmisdeild Barnahjálpar-
innar, bendir ennfremur á að í
Miðausturlöndum afneiti menn
víða sjúkdómnum.
Hann sagði þó að Djibouti og Ir-
an væru í forystu þeirra ríkja sem
berðust gegn faraldrinum og að
sérstakri herferð yrði senn hrint
af stokkunum á ráðstefnu mús-
limaríkja í Rabat í Marokkó.
Ann Veneman bætti við að þjóð-
ir ættu að fylgja fordæmi Ira sem
tilkynntu nýlega að þeir myndu
helga börnum fimmtungi þess
fjár sem þeir ætla til alþjóðlegra
herferða gegn alnæmi. ■
Börnin sem eftir sitja bera þungar byrðar
Barna sem missa foreldra sína úr alnœmi bíður oft hörmulegt hlutskipti. Þau þurfa að takast á við afskiptaleysi og
jafnvel útskúfun samfélagsins aukþess að hafa í sig og á. Sum þeirra verða fórnarlömb kynferðislegrar misnotkun-
ar og smitast jafnvel sjálfafHIV-veirunni
Moali Mthombeni var aðeins unga-
barn þegar móðir hennar lést úr al-
næmi. Hún var send til frænda síns
sem nauðgaði henni ítrekað þegar
hún varð tíu ára gömul. Núna er hún
13 ára og býr á uppeldisheimili í borg-
inni Soweto í Suður-Affíku. Hún þarf
að ganga til skóla í gatslitnum skóla-
búningi og hefur ekki peninga til að
greiða skólagjöld. I síðustu viku þegar
kennari hennar dreifði prófblöðum
til bekkjarins var Moali beðin um að
greiða skuldina eða fara heim til sín.
Hún fór heim til sín. „Ég hef aldrei haft
neinn til að hjálpa mér,“ sagði hún.
12,5 milljónir barna
hafa misst foreldri
Börn eins og Moali eru hin ósýnilega
ásjóna alnæmisfaraldursins um alla
Afríku sunnan Sahara-eyðimerkur-
innar. Nú þegar hafa 12,5 milljónir
barna ýmist misst annað foreldri sitt
eða bæði úr sjúkdómnum og afleið-
ingarnar geta verið hræðilegar. Mörg
barnanna dragast aftur úr í skóla eða
hætta jafhvel með öllu í honum. Flest
verða þau fátæktinni að bráð og þurfa
að búa með frænkum sínum og frænd-
um, sem eiga nóg með að sinna eigin
börnum, eða hjá uppeldisforeldrum
sem hafa meiri áhuga á styrkjunum
sem þeir fá fyrir að taka börnin að
sér en að sinna uppeldi þeirra. Þar
sem þau njóta engrar foreldraverndar
verða sum þessara barna fórnarlömb
kynferðislegrar misnotkunar og smit-
ast jafnvel sjálf af HlV-veirunni.
Dropiíhafið
Moah sem er strítt af skólasystkinum
sínum sem segjast „aðeins leika sér
AFRÓSKÓLI Sigrúnar Grendal
Hefurðu gaman af að dansa?
Gerðu líkamsræktina að þinni bestu skemmtun
Njóttu þess að hreyfa þig undir seyðandi trommuslætti
Láttu reyndan afrókennara leiða þig á vit ævintýrisins
sem felst í því að upplifa magnaðar hreyfingar
afródansins - finndu gleðina, frelsið og orkuna sem
leysist úr læðingi
Án gríns. Afró er engu líkt. Afró er fyrir alla - líka þig!
6 vikna námskeið hefjast miðvikudaginn 2. nóvember
Innritun ísíma 5615100
Kennslustaðir: Baðhúsið í Reykjavík
og Sporthúsið í Kópavogi
Nánari upplýsingar: www.isf.is
Netfang: missgrendal@hotmail.com
ICELAND
SPA « FITNtti
Kennararnir Sigrún og Cheick hafa stundað langt og strangt nám í afródönsum og
trommuslaetti (Gfneu, Vestur-Afríku. Þau hafa kennt afró um árabil og staðið fyrir
ýmsum uppákomum bæði á Norðurlöndunum og (Afríku.
LAGERSALA
VORUM AÐ TAKA UPP STÆRRI STÆRÐIR f FATNAÐI
við hreinar meyjar" hefur ekki gengist
undir alnæmispróf. „Það særir hjarta
mitt,“ segir Elizabeth Rapuleng sem
rekur miðstöð fyrir börn sem hafa orð-
ið munaðarlaus vegna sjúkdómsins í
Soweto. Á hverjum degi bíða nærri 350
munaðarlaus börn og önnur börn sem
eiga um sárt að binda vegna alnæmis
eftir mat í miðstöðinni. Sum dvelja þar
lengur til að fá ráðgjöf, hjálp við heima-
lærdóm og annað slíkt.
Skjólstæðingar Rapuleng heyra til
undantekningar í Suður-Afríku þar
sem 1,1 milljón barna hafa misst ann-
að foreldri sitt eða bæði. „Flest fá enga
hjálp,“ segir Rapuleng. „Þau hafa eng-
an til að tala sínu máh. Það sem ég geri
er ekki nema dropi í hafið.“
1,1 milljón barna f Suður-Afríku hafa misst
annað foreldri sitt eða bæði úr alnæmi.
Un skór allir skór ó
Video-bíó-myndir
Barna myndir
Geisladiskar
Diesel bolir og peysur
Von dutch bolir og peysur
500kr
200kr
300kr
300kr
1200 - 4000kr
1200 - 4000kr
Leikföng, tölvu og Ijósmyndapappír og margt fleira
Allt nýjar vörur
Oplö
föstudaga og laugardaga frá 11 til 18
Sunnudaga frá 13 til 17
Uppl. Isíma 869-8171
Trönuhrauni 10 Hafnarfirði gult hús