blaðið - 21.11.2005, Blaðsíða 18

26 IMEMNIWG
Hebstu
stórorrustur
sögunnar
Þórhallur Heimisson prestur hefur
sent frá sér bókina Ragnarök þar sem
hann segir frá örlagaríkustu stórorr-
ustum sögunnar. „Ég hef alla tíð verið
mjög áhugasamur um sögu,“ segir Þór-
hallur. „Áður en ég fór
í guðfræði
fór ég í sagn-
fræði í Há-
skólanum en
eins og margir
lauk ég ekki
við ritgerðina
og titla mig því
ekki sagnfræð-
ing. Áhugann
á hernaðarsögu
hef ég tekið í arf
frá föður mínum,
Heimi Steinssyni,
og saman háðum
við allar orrustur sög-
unnar ífá því ég var
strákur, spjölluðum
um þær og skoðuðum.
Um tíu ára aldur fór
hann með mig á víg- ^
völl Waterloo í Belgíu og sagði
mér frá orrustunni. Eg hef oft velt því
fyrir mér hvað hefði gerst ef orrustur
hefðu farið á annan veg og hvaða máli
ákvarðanir ákvarðanir einstaklinga
skipta í orrustum. Tilviljun veldur oft
miklu um gang sögunnar."
um það hvað styrjaldir séu vond
fyrirhœri?
„Alltof mörgum finnst að um leið
og talað er um hernað megi ekki tala
um tæknina, þekkinguna
og annað sem býr að baki.
Hernaður hefur fylgt
mannkyninu frá örófi
alda og margt hefur þró-
ast í gegnum hernað,
bæði í tækni og bygg-
ingarlist og gerir enn
þann dag í dag. Svo
getur maður dáðst
að einstaklingum
sem leiddu heri út í
orrustur, töpuðu og
sigruðu og lögðu
allt undir.
Áttu þér uppá-
haldsherforingja?
„Já, það er
Karl 12. Svia-
konungur, sem
kemur reyndar ekki
fyrir í bókinni. Hann var ætíð með
of lítinn her og barðist við mikið fjöl-
menni og miklu stærri veldi en hann
sjálfur hafði á bak við sig en með her-
kænsku og klókindum tókst honum
að bera sigurorð af andstæðingum ár
eftir ár.“
Það eru margar sögur íþessari bók en
Er ekki hœgt að dást að hernaðartœkni ég heldað flestir myndu velja sem sína
án þess að vera með siðferðisfyrirlestur uppáhaldssögu frœkilega vörn Spart-
MÁNUDAGUR 21. NÓVEMBER 2005 blaðið
Þórhallur Heimisson.„Sumir fara í golf, aðrir í lax en ég skoða hernaðarsögu."
verja gegn Persum í Laugaskörðum
480. f. Kr. Það er ekki annað hœgt en að
fyllast aðdáun á Spartverjum.
„Sú orrusta vannst af því hún tap-
ast. Spartverjar börðust ekki til sigurs
heldur tóku þá ákvörðun að berjast
til síðasta manns og um leið unnu
þeir siðferðilegan sigur. Þetta var til
að þjappa saman Grikkjum sem síðar
sigruðu Persa. Ef Spartverjar hefðu
flúið og horfið á braut þá er líklegt að
Grikkland hefði farið undir Persíu.“
Hvernig valdirðu orrustur í bókina?
„Það má endalaust deila um það
hvaða orrustur eru mikilvægar en
einhves staðar verður maður að draga
mörkin. Þessar orrustur þóttu mér
standa upp úr. Ég fjalla ekki um orr-
ustu úr fyrri heimstyrjöldinni því mér
sýndist ekki að þar hefði farið fram
úrslitaorrusta. Eg hafði sérstaklega
gaman að skrifa um um tvær orrustur,
önnur er orrustan um Medína en í ís-
lenskum bókum er hvergi skrifað um
hana og hin er orrustan um Poitiers
árið 732. Þetta eru mjög dramatískar
úrslitastundir sem fáir vita af.“
Þú hefur haftgaman af að skrifa þessa
bók.
„Sumir fara í golf, aðrir í lax en ég
skoða hernaðarsögu. Ég var að koma
frá Svíþjóð og varð mér úti um bækur
um krossferðirnar þar sem fjallað er
um átökin hernaðarlega án siðferði-
legrar fordæmingar. Ég hef ákaflega
gaman af því að velta hernaðarsögu
fyrirmér. _
íslensk
jólatónlist
- með Mótettukórnum
og ísak Ríkharðssyni
drengjasópran
Út er kominn jóladiskur með Mót-
ettukór Hallgrímskirkju, Isak
Ríkharðssyni drengjasópran, Sig-
urði Flosasyni saxófónleikara og
Birni Steinari Sólbergssyni orgel-
leikara. Á diskinum er að finna
íslensk jólalög.
Mörg af ástsælustu jólalögum
og -sálmum þjóðarinnar hljóma
þar en einnig ný lög sem ekki
hafa komið út áður. Má þar nefna
titillagið, Jólagjöfina, eftir Hörð
Áskelsson við texta Sverris Páls-
sonar sem notið hefur mikilla
vinsælda frá frumflutningi þess.
Meðal kunnra jólalaga á disk-
inum eru Nóttin var sú ágæt ein
eftir Sigvalda Kaldalóns og Jól
eftir Jórunni Viðar. Meðal ann-
arra höfunda, sem eiga lög á disk-
inum, eru Jón Ásgeirsson, Bára
Grímsdóttir Atli Heimir Sveins-
son og Áskell Jónsson. Þá eru
flutt þrjú erlend lög, Nú kemur
heimsins hjálparráð, Hin feg-
ursta rósin er fundin og Það aldin
út er sprungið. m
Proskasaga konu
Dætur hafsins er ný skáldsaga eftir
Súsönnu Svavarsdóttur. Aðalpersóna
bókarinnar er blaðakonan Ragn-
hildur sem fær í hendur dagbækur
Herdísar frænku sinnar, sem hefur
verið myrt á hrottalegan hátt. Við
lestur dagbókanna opnast nýr heimur
fyrir Ragnhildi.
„Þetta er er þroskasaga fullorðinnar
konu,“ segir Súsanna. „Þótt konur séu
komnar um fertugt eða fimmtugt þá
þýðir það ekki endilega að þær séu
þroskaðar. Þær geta verið fastar inni í
normi eða gildismati sem þeim hefur
verið úthlutað. Konur eiga oft erfitt
með að brjótast frá þessu og þegar þær
reyna það þá mæta þær oft harkalegri
mótspyrnu. Ragnhildur gerir sér ekki
grein fyrir hvað hún er ósátt við hlut-
skipti sitt fyrr en varnarkerfi hennar
brestur þannig að önnur sjónarmið
og aðrar aðferðir til að lifa lífinu ná til
hennar. Allar konur eru með varnir
í kringum sig og það þarf eitthvað
mikið að gerast til að þær bresti, ljósið
komist inn og þær séu tilbúnar til að
Ijá máls á því að þær gætu kannski
gert Jilutina öðruvísi. Þegar maður
upprætir þau gildi sem maður hefur
einblínt á vegna þess að maður vill
aðra aðferð þá gerist það ekki and-
skotalaust. Þetta er þroskasaga konu
frá því að lifa lífi þar sem hún upp-
fyllír skyldur og svarar kröfum yfir í
það að taka sjálfstæða ákvörðun um
það hver hún er. Fyrir mér er þetta
bók um okkur konur og ég skrifa
hana fyrir konur.“
Hvað með opinskáar kynlífssenur bók-
arinnar. Var ekkert erfitt að skrifa þá
kafla?
„Veistu, ég eyddi svo mörgum árum
í að óttast að einhver tæki eftir því að
ég væri kynvera, hefði kynhvatir og
vildi lifa kynlífi, að ég mokaði þessum
kvíða út fyrir noldcrum árum. Það var
miklu skelfilegra að horfast í augu við
það að ég væri kynvera og hefði kyn-
hvöt heldur en að skrifa bók þar sem
er fjallað um kynhvöt. Það er óumflýj-
anlegt að við konur höfum kynhvöt
og það á að segja frá henni og það á að
tala um hana.“
Nú varst þú þekkt sem heldur grimmur
gagnrýnandi. Hvernig tekurðu gagn-
rýni á eigin verk?
„Ég bara tek henni. Ég er eldd einn
af þeim höfundum sem hef áskrift
að góðum dómum, sama hvaða drasl
kemur frá mér. Þar sem ég hef verið
sett í áskriftarhópinn „vond gagnrýni"
þá geri ég ráð fyrir því að fá slæma
dóma. Það er sárt að því leyti að það
hefur áhrif á það hvaða áherslu útgef-
andinn leggur á bókina.“
Finnst þér þá að gagnrýnendur séu
búnir að ákveða fyrirfram hvaða
höfundar fái góða dóma og hverjir
vonda?
„Við sjáum að það er sama hvað
sumir höfundar skrifa, þeir fá alltaf já-
kvæða gagnrýni. Það eru ekki margir
sem eru að þjálfa sig upp í það að vera
bókmenntagagnrýnendur. Stundum
eru blaðamenn, sem eru ekki sérlega
vel lesnir og hafa eldd sterkan bók-
menntagrunn, að vasast í því að skrifa
um bækur. Þeir hafa engar aðrar for-
sendur en að höfundurinn sem þeir
eiga að gagnrýna sé talinn góður.
Þeim finnst ekki að það sé í þeirra
verkahring að segja að nýja bókin
hans sé vond. Maður sér þetta gerast
og er stundum ansi undrandi.“ ■