blaðið - 11.01.2006, Blaðsíða 14

MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 2006 bla6ió
blaðiÖBHH
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
LEGGJUM NIÐUR
LAUNANEFNDINA
Sveitarfélögin hér á landi eru á köflum ákaflega sérstök fyrir-
bæri. Þrátt fyrir að þeim hafi fækkað mikið undanfarin ár eru
þau mörg hver ennþá agnar smá og telja sum ekki nema nokkra
tugi einstaklinga eða hundruð. Það ætti hverjum manni að vera ljóst að
margvísleg vandamál koma upp við stjórn þessara litlu eininga. Návígi
sveitarstjórnarmanna við kjósendur er mikið. Það er að sjálfsögðu ekki
slæmt í sjálfu sér en skapar ákveðin vandamál. Það þýðir til að mynda
að starfsmenn sveitarfélags geta verið allt í senn, kjósendur, vinir og ætt-
ingjar sveitarstjórnarmanna. Staða yfirmanna sveitarfélaga til að taka á
erfiðum málum, t.d. að ákvarða kjör einstakra stétta eru því oft á tíðum
erfið.
Þetta vandamál var leyst á sínum tíma með því að koma á fót nefnd, sem
kallast launanefnd sveitarfélaga. Yfirlýst markmið nefndarinnar var
meðal annars að jafna laun einstakra stétta hjá sveitarfélögunum vítt og
breitt um landið. Með öðrum orðum átti að tryggja að sundlaugarstarfs-
maður fengi sambærileg laun fyrir sömu vinnu, sama í hvaða sveitarfé-
lagi hann ynni. Launanefndin hefur unnið ötullega að þessu verkefni
sínu og finnst sumum þar nóg um.
Staðreyndin er að staða sveitarfélaga hringinn í kringum landið er ákaf-
lega breytileg. Á sama tíma og íbúar ákveðinna sveitarfélaga eru alveg
til í að vinna í leikskólum, áhaldahúsum og grunnskólum sveitarfélaga
fyrir þau laun sem samið hefur verið um i kjarasamningum, á það alls
ekki við alls staðar. Þannig er staðan á höfuðborgarsvæðinu. Sveitarfé-
lögin eru í harðri samkeppni við einkageirann og eru að tapa þeirri sam-
keppni. Hver starfsmaðurinn á fætur öðrum gefst upp á oft krefjandi
og illa launaðri vinnu sinni hjá sveitarfélögunum enda nóg af góðum
störfum í boði þar sem vinnutíminn er jafnvel styttri og launin hærri.
Sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu gátu illa brugðist við, því launa-
nefndin hafði lagt línurnar - þetta mátti borga og ekki meira. Ekkert
tillit var tekið til utanaðkomandi þátta heldur búinn til algildur samn-
ingur. Reykjavíkurborg neyddist að lokum til að bregðast við ástandinu
og fékk litlar þakkir fyrir frá fulltrúum annarra sveitarfélaga. Málið
er nú allt komið í hinn mesta hnút og varð niðurstaðan að lokum að
það yrði rætt á launaráðstefnu sveitarfélaga sem haldin verður í næstu
viku. Niðurstaðan er hins vegar að launanefndin er tímaskekkja sem
leggja á niður svo sveitarfélög geti samið í takt við raunverulegt ástand á
hverjum tíma. Niðurstaða launaráðstefnunnar ætti því að vera að leggja
nefndina niður.
Auglýslngastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingan Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aðalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf á auglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, augly$ingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
—4 Jk
Mánudaginn 16. janúar
Matararfur íslendinga
Auglýsendur, upplýslngar veita:
Kolbrún Ragnarsdóttir • Slmi 510 3722 • Gsm 848 0231 • kolla@bladid.net
Magnús G Hauksson • Sími 510 3723 • Gsm 691 2209 • maggi@bladid.net
Bjami Daníelsson • Sími 510 3725 • Gsm 856 4299 • bjami@bladid.net
14 I ÁLIT
oicKúTt í felíUlSKí BLhKLHhvSIWM TMNSr
i, Mb MrnrwixGT mwMt m> w i§LtmuGHti síkm
CföÐH'iZ ^ooooo. Hoo.°oo , Zoc.too
oG &N MiLLÍóll 'CftUM
p tVKÍ LBNGliR WTAKfl
íSWÁK'PflLEiKuM -
Kapítalískur liðsauki
láglaunafólksins
Það er orðið langt síðan verkalýðs-
hreyfingin missti þá tiltrú mína að
hún væri sennileg til þess að lyfta
kjörum hinna lægstlaunuðu i þessu
landi. Kannski er aðalástæðan sú
að þessi sama hreyfing hefur engan
áhuga á slíkum jöfnuði.
Þess vegna gladdi það mitt alþýðu-
hjarta að sjá að loksins hefur láglauna-
stéttunum borist sá liðsauki sem lík-
legur er til að virka. Þessi Iiðsauki er
sjálfur kapítalisminn!
Eru launaþrepin náttúrulögmál?
Um aldir hefur verið til siðs að am-
báttir og láglaunakerlingar léttu
undir við barnauppeldi. Þegar
stofnanir tóku við þessum uppeld-
isstörfum þótti einnig sjálfsagt að
þeir sem þar skeina barnsrössum og
kenna barnssálinni fyrstu skrefin í
veröldinni séu að minnsta kosti ekki
að hreykja sér upp yfir aðra í launum.
Ekki frekar en fiskikellingar eða þær
sem fást við skúringar.
Stundum hefur mér dottið í hug
að þessar láglaunastéttir hafi verið
þarna til þess að um eitthvað væri
hægt að tala í. maí. Mig minnir alla-
vega að það hafi komið úr einum al-
þýðuherbúðunum seint á síðustu öld
að launaþrepunum væri eiginlega
ekki hægt að breyta. Það væru bak
við þetta aldagömul lögmál sem gilt
hefðu svo langt sem sögur ná. Með
öðrum orðum að þeir sem ynnu svo-
kölluð láglaunastörf yrðu að sætta sig
við að vera láglaunafólk.
Sanngjarnt kerfi...
Þess vegna er svo gaman að leikskóla-
og dagmömmukrísunni sem nú er
komin upp. Ég segi, gaman að krís-
unni, ekki af illvilja gagnvart þeim
sem þar klóra sér í hausnum yfir
því hvernig eigi að leysa vandann án
þess að fá allan launastigann af stað.
Heldur af velvild og ánægju með að
sjá kerfið okkar virka með réttum og
sanngjörnum hætti.
Bjarni Harðarson
f landinu er næg eftirspurn eftir
vinnandi fólki sem er auðvitað frum-
forsenda þess að vinna sé greidd
sanngjörnu verði í kerfi framboðs
og eftirspurnar. Þær konur sem í
dag fást við að passa börn gera sér
fulla grein fyrir að þeim býðst margt
annað í lífinu. Gott hjá þeim! Það er
vissulega vandamál að samþykkja
launahækkun til þessa hóps án þess
að það fari upp allan skalann, en
ég held ekki að það sé óleysanlegt
verkefni. Frumkvæði og þor borgar-
stjóra Reykjavíkur í þessu efni er til
fyrirmyndar.
En ef að þetta er nú rétt að hin kapít-
alísku lögmál hafi að nokkru áorkað
þessu, af hverju hafa þau þá ekki gert
það fýrr? Ekki auðsvarað en ég held
að skýringarinnar sé m.a. að leita í
miðstýrðu launakerfi landsmanna,
að samstaða, samkrull og mér liggur
við að segja samsæri verkalýðshreyf-
ingarinnar eigi stærstan þátt í þvi að
lögmál markaðarins hafa ekki gilt á
vinnumarkaði.
...en leysir ekki vanda allrai
En þrátt fyrir að lögmál framboðs
og eftirspurnar séu nú á góðri leið
með að lagfæra laun ófaglærðra í
leikskólum og kannski dagmæðra
líka þá er ekki allur björninn unninn.
Ennþá eru til störf sem eru fáránlega
illa launuð án þess að þar sjáist nein
sólarmerki. Þetta á sérstaklega við
ýmis þau störf þar sem íslenskt vinnu-
afl keppir við innflutt vinnuafl.
Vinna ófaglærðra í fiski og landbún-
aði eru áfram sennileg til að verða
lág.
Líklegast er lögbinding lægstu launa
eina leiðin til að bæta þar ástandið
svo einhverju munaði! Auðvitað er
lögbindingin andstæð markaðslög-
málunum en það eru bara vanþrosk-
aðir frjálshyggjudrengir sem halda
að markaðslögmál eigi ein að stjórna
öllu. Lögmál virka en við mennirnir
eigum að stjórna.
Höfundur er ritstjóri
Sunnlenskafréttablaðsins.
Klippt & skorið
„Okkur [...] erþví nokkur vandiáhöndum. Þai
er óös manns æii að berja höfðinu við stein-
innog segja að staöan sé í lagi. Hún er það
ekki lengur. Við þurfum að skoða vinnubrögð
okkar og forystunnar vel, og bæta úr því sem
okkur kann að þykja á skorta..“
Össur Skarphídinsson, 10.01.2006, ossur.hexia.net
■n m
o
ÍSLAN DSBAN Kl
ssur ofurblogg-
ariSkarphéðins-
son er ómyrkur í
máli þegar hann fjallar um
fylgishrun Samfylkingar-
innar undanfarna mánuði.
Hann bendirá að GylfiArn-
björnsson, framkvæmdastjóri ASf og einn
helsti stuðningsmaður Ingibjargar Sólrúnar
Gfsladóttur, hafi talað um kreppu Samfylk-
ingarinnar af minna tilefni. Sjálfur vill hann
ekki tala um kreppu, en Ijóst er af skrifum hans
að hveitibrauðsdagar nýja formannsins gagn-
vart eigin þingflokki eru að baki.
Iviðskiptalífinu
tala menn auð-
vitað um fátt
annað en viðskiptin
með Islandsbankabréfin. Allur almenningur á
hins vegar erfitt með að átta sig á þeim, enda
upphæðirnar þvílíkar að fáir átta sig á stærð-
unum. Hvað eru 8o milljarðar króna mikill
peningur? En það má reyna að gera sér þær í
hugarlund. Nýlega bárust af því fregnir að ís-
lendingar hefðu keypt sér fleiri bíla en nokkru
sinni á síðasta ári, um 19.000 fólksbíla. Verð-
mæti þeirra allra er þó aðeins helmingurinn af
því, sem gekk yfir borðið um helgina. Það má
lýsa því þannig að ef keyptur væri ágætur með-
klipptogskohd@vbl.is
albíll fyrir þessa peninga, segjum Hyundai Son-
ata, þá mætti leggja þeim stuðara við stuðara
frá Lækartorgi vesturá Arnarstapa.
Annars hefur verið sérkennilegt að
fylgjast með fréttaflutningi af þess-
ari eignatilfærslu í (slandsbanka.
Rætt hefur verið um að átökunum um íslands-
banka sé lokið og fleira á þeim nótunum. Ætli
endalok mannkynssögunnar séu ekki bara f
nánd líka? Nei, sjálfsagt er sennilegra að menn
finni nýja núningsfleti og átakalínur, einhverjir
bindast samtökum og aðrir klofna. Einn af góð-
kunningjum Kauphallarinnar orðaði það sem
svo að Ijóslega væri engra frekari tfðinda að
vænta úr íslandsbanka fyrst þar væru komnir
saman í kompani englar friðarins á borð við
Karl Wernersson, Jón Ásgeir Jóhannes-
son og Ólaf Ólafsson f Samskip.