blaðið - 23.01.2006, Blaðsíða 14

blaðiö
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
ER HÆGT AÐ NÁ SÁTT?
Samtök atvinnulífsins (SA) birtu í gær niðurstöður könnunar sem sam-
tökin hafa látið vinna fyrir sig. Fyrirsögn fréttar um málið á heimasíðu
SA er: „Hægt að sætta sjónarmið umhverfisverndar og virkjunar orku“.
Samkvæmt niðurstöðum könnunarinnar telja rúm 88% að hægt sé að
sætta sjónarmið umhverfisverndar og virkjun gufuafls. Ennfremur telja
tæplega 70% að hægt sé að sætta sjónarmið umhverfisverndar og virkj-
unar vatnsafls.
Með öðrum orðum þá telur mikill meirihluti almennings að hægt sé
að byggja jarðvarmavirkjanir án þess að það hafi veruleg áhrif á um-
hverfið. Ennfremur að hægt sé að virkja fallvötnin á skynsamlegan hátt.
Að undanförnu hefur verið talað um að nokkurs konar vitundarvakn-
ing hafi orðið meðal þjóðarinnar í málefnum virkjunar og stóriðju. Þess
er skemmst að minnast að ákveðið var að hægja á áformum Landsvirkj-
unar með Norðlingaölduveitu. Almennt hefur í umræðunni verið rætt
um að við verðum að fara okkur hægt þegar kemur að virkjun fallvatna.
Slíkar niðurstöður koma varla á óvart.
Stefna stjórnvalda í atvinnuuppbyggingu hafa verið ákaflega einsleitar
undanfarna mánuði og ár. Þegar í harðbakkann slær er ákveðið að
byggja eina stóriðju í viðbót og þá má öllu fórna. Þeir sem fylgjast með
þjóðmálaumræðunni vita hvernig staðið var að undirbúningi Kára-
hnjúkavirkjunar, þar sem öllum sjónarmiðum þeirra sem á móti voru
var ýtt til hliðar nánast sem óþarfa væli og framkvæmdir keyrðar af
stað. Slík vinnubrögð munu vonandi ekki líðast á ný.
Samtök atvinnulífsins eiga augljósra hagsmuna að gæta í þessu máli. Ál-
framleiðendur eru innan samtakanna og því kemur það ekki á óvart að
þar á bæ sé reynt að verja stóriðjustefnuna og benda á leiðir til að halda
henni áfram. Undirliggjandi boðskapur könnunarinnar er að það sé í
lagi að halda áfram uppbyggingu stóriðju en að menn þurfi nú kannski
að hugsa sig aðeins um áður en hafist er handa við næstu framkvæmdir.
Virkjanir eru í lagi ef tekið er tillit til umhverfissjónarmiða. Þetta er
falleg framtíðarsýn en þegar horft er til baka er ljóst að stjórnvöld hafa
ekki staðið sig við að sætta sjónarmið þeirra sem vilja virkja og byggja
stóriðju og þeirra sem vilja vernda íslenska náttúru. Slíkt er vandasamt
verkefni sem krefst þolinmæði og útsjónarsemi. Sú ríkisstjórn sem nú
situr hefur ekki sýnt nokkurn vilja í þessa átt, en vonandi verður nú
breyting þar á.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar: Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aðalsími: 510 3700. Símbréf áfréttadeild: 510.3701. Símbréf áauglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
Uiótel rBovg öll kvöld
lír. 2.900.-
Vjzrið Vízlkoroin
Auglýsingar
5103744
blaðið=i
14 I ÁLIT

MÁNUDAGUR 23. JANÚAR 2006 blaðið
ÍQ FR. r H^KóLA
,'lSLi\m oGf*w
GFRA T?aNN5oKMAH-
VERK^FMí UNA HVoRTJ
tóuc wom mm i
KARLRíkRáTT/R ee>A !
' KoMuíþRÓTTiP.M'AÉGi
^sPrRj/l HG Ni>kkurA
. n&A ?
LoG svo ÆrLfl FG- B/IRfl AP Ljrfl ,
>/G ViTÍ\ AP Tjr Vj}{,Í5Slþ%rJify .
MvMDr mlLRdrTiL LfrA
MíNMSt 2,25% fíF VfRGRi
þ]óP/lB§lu ReNHA
LTiL HÁSmwfac., M VÆRi
• égSruqgl*g(i fi-p
G-eNaM^NGt
mtRfl 1 ?RÍMqTuM...EVA
imdm
40 -N

>
Leiksvið lífsins
Vilhjálmur heitinn Shakespeare reit
hin fleygu orð að lífið sjálft væri
leiksvið og það var mikið til í þeirri
athugun hans á umheiminum. Bæði
þegar við lítum til þess, sem okkur
er næst, en sjálfsagt líka þegar við
horfum á heiminn í hinu stóra
samhengi og hlutverks mannsins
í honum. Margt í mannlegu samfé-
lagi snýst nefnilega ekki aðeins um
það að halda leiknum áfram svo að
maðurinn dafni og tímgist heldur
einnig um hitt að hann hafi hlutverk
og missi ekki móðinn í smæð sinni
gagnvart eilífðinni.
Hér áður fyrr höfðu trúarbrögð
miklu hlutverki að gegna í þessari
viðleitni, ekki síst kristindómurinn,
en undanfarnar aldir hafa þau látið
undan síga og vestrænir menn við-
urkenna ekki guðlega forsjá og boð
með sama hætti og áður, hvað þá
kennivald kirkjunnar. Það er ekki
þar með sagt að menn séu helteknir
af kaldri rökhyggju. Við sjáum þess
enda fjölda dæma að fólk hefur tekið
upp fjöldann allan af veraldlegum
skoðunum og gert að trúarlegum
kennisetningum.
Markaður og jöfnuður
Sumir virðast þannig trúa á markað-
inn nánast sem guðlegan mátt, en
það er hann auðvitað ekki. Markað-
urinn felur ekki í sér siðferðislegt
gildismat og hann hefur ekki vilja til
eins eða neins. Hins vegar er hann frá-
bærtupplýsingakerfi,birtingarmynd
vilja og þarfa alls mannkyns að tilliti
teknu til gæða heimsins, sem okkur
eru tæk. Að því leyti er markaðurinn
mikið undur, jafnvel undursamlegur,
en guðlegur er hann ekki.
Aðrir ganga út frá því sem gefnu
með vissu hins sanntrúaða að menn
eigi allir að vera jafnir og að það sé
af hinu illa, ef þar skeikar einhverju.
En auðvitað eru menn ekki jafnir.
Við erum til allrar hamingju afar
misjöfn, hvort heldur er litið til sálar
eða líkama, hæfileikar okkar eru
misjafnir og svo er afar mismunandi
Andrés Magnússon
hvernig okkur hefur tekist að moða
úr gáfunum. En það er einmitt þessi
margbreytileiki sem er helsti styrkur
okkar mannanna eins oglífsins sjálfs.
Fyrir vikið eigum við snillinga á ótal
sviðum og með verkaskiptingunni
(með tilstuðlan markaðarins!) geta
fleiri notið snilldarinnar en aðeins
snillingarnir sjálfir.
Jöfnuður og jafnrétti
Vandinn er sá að sumir rugla
saman því að vera jafnir og að njóta
jafnréttis. í krafti þess hafa menn
- einkum stjórnmálamenn - keppst
við að binda í réttindaskrár hvers
kyns réttindi, líkt og almættið hafi
skenkt mönnum þau í vöggugjöf.
Klippt & skorið
rslit prófkjörs Sjálfstæðismanna í
Kópavogi hafa
vakið athygli. Fyrir
það fyrsta skipa karlmenn
efstu þrjú sæti listans en
svona í sárabót fá konur
næstu sjö sæti. Gunnar I.
Birgisson, bæjarstjóri, var
fyrir öruggur um fyrsta sætið en væntanlega
hefur góð kosning Gunnsteins Sigurðssonar
komið mest á óvart. Hann mun skipa annað
sæti listans í komandi bæjarstjórnarkosn-
ingum og náði þvf sæti af Ármanni Kr. Ól-
afssyni, forseta bæjarstjórnar, sem endaði
f þriðja sætinu. Ármann lýsti eindregnum
stuðningi við Gunnar í aðdraganda prófkjörs-
ins. En kannski hefur sá stuðníngur ekki verið
jafngagnkvæmur.
Hins vegar skilst Klippara að meiri-
háttar flétta kunni að vera í upp-
siglingu í Kópavogi.
Ármanni Kr. ólafssyni mun
nefnilega mislíka það mjög að
þurfa að þoka tír 2. sæti fyrir
Gunnsteini. Ræða menn nú
um það að Ármann kunni að
draga sig í hlé í bæjarstjórnarpólitíkinni f Kópa-
vogi, en allir aðrir frambjóðendur stökkva upp
um sæti fyrir vikið, sem einnig myndi gera list-
ann mun ásjálegri tít frá stöðu kvenna á fram-
boðslistum, sem ntí er hvað mest rædd. Að
launum fái Ármann vfðtækan stuðning allra
frambjóðenda í prófkjörinu fyrir alþingiskosn-
íngarnar að ári en Gunnar I. Birgisson sem dró
sig sem kunnugt er f hlé frá þingstörfum ntí í
haust til að sinna bæjarstjórastarfinu.
Slík réttindi eru nær ávallt já-
kvæð, í röklegum skilningi, þ.e.a.s.
mönnum er gefinn réttur til ein-
hvers. Hins vegar er öllu minna af nei-
kvæðum réttindum: Að mönnum sé
tryggður réttur til þess að þurfa ekki
að sæta hinu eða þessu óréttlætinu.
Ég held hins vegar að það sé ekki
mikið hald í jákvæða réttinum því
það gildir einu hversu margir al-
þjóðasamningar tryggja mér réttinn
til vatns ef ekki kemur deigur dropi
úr lofti, árfarvegir skrælna, lindir og
brunnar þorna. Á hinn bóginn eru
neikvæðu réttindin bráðnauðsyn-
leg vegna þess að þau snúast að öllu
jöfnu um það að tryggja mönnum
frelsi undan hinni ogþessari áþján, af-
skiptasemi og illvilja annarra manna.
Og um mannanna breytni getum við
vélað, sett takmörk og viðurlög.
Þegar við hugleiðum hlutverk
okkar á leiksviði lífsins er rétt að
hafa í huga að enginn kann fótum
okkar betur forráð en við sjálf. Því er
líka þannig háttað um aðra. Okkur
ber að auðsýna náungakærleik en
það þýðir ekki að við eigum að ráðsk-
ast með aðra. Þetta á ekki aðeins við
í einkalífinu, því stjórnmálamenn,
viðskiptajöfrar og aðrir valdamenn
mættu hafa það hugfast á sínu
leiksviði.
Við erum fullfær um hamingjuleit-
ina sjálf og það tjóir ekki að reyna að
tryggja okkur hana með lagabálkum
og réttindaskrám. En það má vel
tryggja okkur frelsið frá afskiptum
annarra sem gera þá leit torveldari.
Höfundur er blaðamaður.
klipptogskorid@vbl.is
réttablaðið heldur úti dálki aftarlega í
blaðinu þar sem rakið er
hvað hafi gerst í mann-
kynssögunni á sama degi. Upp
eru talin fræg afmælisbörn og
þar fram eftir götum. (gær, 22.
janúar, ert.d. nefntað þanndag
hafi snjóflóð orðið fjórum mönnum aldurtila á
Patreksfirði árið 1983, þá hafi eðlisfræðingur-
inn flndrei Sakharov verið sendur í títlegð
árið 1980,1988 hafi sæhirðinum Paul Watson
verið vísað héðan úr landi, Viktoría Englands-
drottning hafi andast árið 1901 og sömuleiðis
Bandaríkjaforsetinn Lyndon Baines John-
son árið 1973. Hins vegar fer það algerlega
framhjá Fréttablaðinu - nú eða þeim fannst
það ekki tiðindum sæta - að í gær voru 33 ár
liðin frá þvi að gos hófst i Vestmannaeyjum.