blaðið - 01.08.2006, Blaðsíða 28

28
ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 2006 blaöið
Kortanotkun í útlöndum
Ef peningur er tekin út í hraðbanka erlendis með debetkorti gildir almennt
gengi gjaldmiðla auk 2% þóknun. Ef kreditkortið er hins vegar notað í hrað-
banka erlendis leggst 2,5% þóknun á upphæðina. Ef kreditkort er notað i versl-
_ unum erlendis leggst engin þóknun á upphæðina á móti 1% þóknun ef debetkort
neytendumDladianet er notað. Ódýrara aðnota kreditkort i verslunum en að taka út úr hraðbanka.
Skil á vörum:
Skilarétturinn er
takmarkaðri hér
Eftir Trausta Hafsteinsson
trausti@bladid.net
Kaupendur hafa ekki rétt
til endurgreiðslu þegar
ógallaðri vöru er skilað og
reglulega berast Neytenda-
samtökunum ábendingar
vegna þess að ekki fást end-
urgreiðslur þegar skilað er.
I stað endurgreiðslu þurfa
kaupendur oft að sætta sig
við inneignarnótu hjá við-
komandi fyrirtæki, sem gildir
í ákveðinn tíma, og inneignar-
nótu má iðulega ekki leysa út á
meðan útsölum stendur.
Mega gera við vöruna
Kristín H. Einarsdóttir, fulltrúi
hjá Neytendasamtökunum, hefur
starfað hjá samtökunum í sextán ár.
Hún segir að neytendur séu ekki í
stöðu til að semja um endurgreiðslu
við seljenda og að verslunareigendur
séu flestir með þær verklagsreglur
að gefa strax út inneignarnótu í
stað endurgreiðslu.
„Neytendur hafa alls engan rétt
hvað þetta varðar, það er ef varan er
ógölluð. Til að vera i fullum rétti til
endurgreiðslu er gott að semja um
ALGENGUSTU ATHUGASEMDiR SEM
BERAST NEYTENDASAMTÖKUNUM
FJÖLDI ATHUGASEMDA
Bifreiðar 409
Inneignarnótur 369
Raftæki 355
Tölvur og hugbúnaður 330
Húsgðgn 317
Lögfræðileg réðgjðf 315
Ferðamál 314
Skilaréttur 274
Póstur og fjarskipti 264
Verðlag og auglýsingar 263
Verklagsreglur
viöskipta-
ráðuneytisins
INNEIGNARNÓTUR
5. gr. Verði ekki samið um end-
urgreiðslu eða nýja vöru í stað
þeirrar sem skilað er á neyt-
andi rétt á inneignarnótu. Með
inneignarnótu er átt við heimild
til úttektar ótilgreindrar vöru
fyrir tiltekna fjárhæð. Gildistími
inneignarnótu gagnvart selj-
anda og þeim sem hann kann
að framselja verslunarrekstur
sinn til er fjögur ár nema annað
sé tekið fram á inneignarnót-
unni, þó aldrei skemmri en
eitt ár.
skilaréttinn fyrirfram, t.d. með því
að leggja fram kreditkortafærslu
sem tryggingu og fá vilyrði fyrir
því að fá endurgreitt ef þú skilar,“
segir Kristín. „Ef vara er gölluð þá
ber seljanda að láta þig fá nýja eða
endurgreiða. Þegar um galla er að
ræða þá hafa verslanir ekki rétt á
að afhenda inneignarnótu í stað-
inn en hins vegar hafa eigendur
rétt á að gera við hana í sumum
tilvikum. Þá er verið að tala um ef
gallinn reynist smávægilegur og
ekki sé því sanngjarnt gagnvart selj-
anda að skipta vörunni út.“
Sönnunarbyrði
Margar flökkusögur ganga
manna á milli þess efnis að iðulega
lendi fólk í vandræðum þegar gall-
aðri vöru er skilað og þurfi að sanna
með einhverjum hætti að það hafi
ekki sjálft valdið skaðanum. Þannig
sé kaupendum stillt upp við vegg og
fái þá tilfinningu að litið sé á þá sem
lygara. Staðreyndin er sú að fyrstu
sex mánuðina eftir að vara er keypt
þá liggur sönnunarbyrði hjá selj-
anda en eftir það er hún í höndum
kaupanda.
„Ef við tökum dæmi með einstak-
ling sem kaupir farsíma og hann
reynist gallaður. Viðkomandi leitar
til seljanda og óskar eftir nýrri vöru
eða endurgreiðslu en seljandi þarf
á jörðu
Kristín.
s
frá á
að galli
vörunnar
hafi orðið
til eftir kaupin,
til dæmis fallið
eða blotnað," segir
en það er alltaf bundið ákveðnum
tímaramma. Iðnaðar- og við-
skiptaráðuneytið gaf út
verklagsreglur fyrir
þjónustuaðila varð-
andi skilarétt og
inneignanótur
og margar versl-
anir vinna sam-
kvæmt þeim.
„Skilaréttur
hér á landi er mjög
takmarkaður miðað við
víða erlendis og fólk sem hefur
búið úti er aldeilis hissa á þessum
verklagsreglum þjónustuaðila. Svo
virðist sem erlendis sé algengara að
þjónustuaðilar endurgreiði við skil í
stað inneignanótna. Stærstu málin
sem lenda inná borði hjá okkur
eru bíla- og fasteignaviðskipti en al-
gengustu málin tengjast raftækjum,“
segir Kristín. Aðpurð segir Kristín
að neytendur verði aðallega að gæta
réttar síns þegar kemur að gölluðum
vörum og sætta sig ekki við að fá inn-
eignanótu ef ekki fæst ný vara. Varð-
andi gallaða vöru þá geta neytendur
firrað sig ábyrð á gallanum ef ekki
er sannanlega hægt að rekja hann til
misrækslu kaupanda og þá þurfa selj-
endur að bera skaðann.
„Seljendur mega ekki afhenda inn-
eignanótur ef vara reynist gölluð
og ekki fæst ný í staðinn. Þá verða
þeir að endurgreiða. Hins vegar er
mikilvægt að fólk passi vel inneign-
arnótur sem það fær því ef þær týn-
ast er viðkomandi réttlaus með öllu,“
bætir Kristín við.
Víða pottur brotinn
Sumar verslanir hafa gefið út
þær verklagsreglur að skila megi
ógallaðri vöru og fá endurgreitt
Meginatriði verklagsreglna um skilarétt
Réttur til að skila ógallaðri vöru er a.m.k. 14 dagar frá afhendingu.
Vörur sem merktar eru með gjafamerki gera kassakvittun óþarfa við skil.
Inneignanótur skulu miðast við upprunalegt verð vöru.
Gjafabréf og inneignanótur gilda í allt að 4 ár frá útgáfudegi.
Skilaréttur tekur ekki til útsöluvöru.
Kassakvittanir úr sjóðsvélum:
Kvittanir þar sem letriö hverfur
Borið hefur á því að fólk lendi í
vandræðum vegna kvittana sem
fást úr sjóðsvélum þjónustuaðila
því að letrið getur með tímanum
hreinlega afmáöst. Þetta getur
verið'hvimleitt í Ijósi þess að slíkar
kvittanir virka stundum sem ábyrgð-
arskírteini eða varðveita skal þær
vegna skattframtala. Þetta reynist
fyrirtækjum einnig illa því lög
gera ráð fyrir því að geyma þurfi
bókhaldsgögn síðustu sjö ára á
öruggan hátt.
Mikilvægt að taka Ijósrit
Það er eðlileg krafa neyt-
enda að kassakvittanir
séu þannig úr gerði að
hægt sé að geyma þær
án þess að letrið máist
út. Á meðan þetta reynist
erfiðlega á köflum þá er
mikilvægt að fólk hugi að
þessu, t.d. með því að
taka Ijósrit af kvittuninni
eða óska eftir fullnægj-
andi kvittun. Það á sér-
staklega
Elísabet Hrund
Salvarsdóttir
Hverjii i 9 eru ódýrastir? Samanburður á verði 95 oktana bensíns
AO Sprengisandur 129,40 kr. Kópavogsbraut 129,40 kr. Óseyrarbraut 129,40 kr.
ö'eGO Vatnagarðar 129,40 kr. Fellsmúli 129,40 kr. Salavegur 129,40 kr.
(0) Ægissíða 130,90kr. Borgartún 130,90 kr. Stóragerði 130,90 kr.
RB Álfheimar 130,60 kr. Ananaust 130,90 kr. Gullinbrú 130,40 kr.
Eiðistorg 129,30 kr. Ánanaustum 129,30 kr. Skemmuvegur 129,30 kr.

03 édfrtbmin Arnarsmári 129,40 kr. Starengi 129,40 kr. Snorrabraut 129,40 kr.
Gylfaflöt 130,50 kr. Bústaðarvegur 130,50 kr.
við ef kvittunin
á að gilda sem
ábyrgðarskírteini
eða varðveita
skal vegna
skattframtala
eða bókhalds.
Að geyma
kassakvittanir
á dimmum stað
kemur ekki í
veg fyrir að
letur hverfi.
Vandamál hjá SPRON
Starfsfólk Spron spari-
sjóðs kannast við málið
hjá sér og afgreiðslu-
kerfi þeirra færir við-
skiptavinum kvittanir þar
sem áprentunin afmáist.
„Það gerist á ein-
hverjum árum sem letrið
hverfur hjá okkur, við
höfum ekki fengið mikið
um það að letrið hverfi
á skömmum tíma,“ segir
Elísabet Hrund Salvars-
dóttir, sérfræðingur á markaðssviði
SPRON.
„Ég vann sjálf í framlínunni og
þaðan kannast ég við þetta mál.
Þetta hefur verið í einhver ár og
vandamálið er pappírinn í vólunum
en blekið nær ekki að festast nægj-
anlega vel við hann“
Aðspurð segist Elísabet ekki
vita til þess að málið sé litið það
alvarlegum augum hjá SPRON að
verið sé að skipta út afgreiðslukerfi
bankans.
Brunar á heimilum:
Eldavélin er hættulegasta tækið
Á hverju ári verður fjöldi heimila
fyrir alvarlegu tjóni vegna eldsvoða.
í skýrslu Löggildingarstofu um
bruna og slys vegna rafmagns er að
finna tölfræðilegar upplýsingar um
bruna og þar kemur fram að elda-
vélin er algengasta ástæða bruna
vegna heimilistækja. Sjöundi hver
eldsvoði á heimili er vegna eldavéla
og hátt í helmingur allra rafmagns-
bruna. Eldavélabrunar eru óþarfir.
Þeir verða oftast vegna gleymsku
eða aðgæslusleysis.
Draga má stórlega úr hættu á eldavélabrunum með því að:
1 Fara aldrei frá heitri hellu - það getur t.d. kviknað i meðan talað er í sima
* Halda hreinu - feiti sem ekki er þrlfin af eldavél eða viftu getur valdið eldsvoða
■ Sýna varúð við djúpsteikingu - olían brennur ef hún ofhitnar. Hafa mátulega mikið I
pottinum. Ef olían byrjar að rjúka er hún of heit.takið þá pottinn strax af hellunni
Muna að eldhúsið er ekki leikvöllur - börn geta kveikt á eldavélum
■ Reyna aðeins að slökkva viðráðanlegan eld - nota pottlokið eða brunateppi og alls ekki
vatn. Aldrei snerta pottinn sjálfan, hann brennir
> Hafa reykskynjara með rafhlöðum i lagi - það getur bjargað miklu, jafnvel lífi
- Bregðast rétt við ef eldur logar - loka dyrum, forða sér og hringja í 112