blaðið - 24.07.2007, Qupperneq 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 24. JIILI 2007
blaöiö
blaði
Útgáfufélag: Árvakur hf.
Ritstjóri: Ólafur Þ. Stephensen
Fréttastjórar: Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Ritstjórnarfulltrúi: Elín Albertsdóttir
Tannlaust
verðlagseftirlit?
Alþýðusamband íslands hefur unnið gott starf undanfarin ár við að fylgjast
með verðlagi í verzlunum. Það er eðlilegt að samtök launafólks beiti sér fyrir
eftirliti af þessu tagi. Eðlilega vilja þau fylgjast með því að sú kaupmáttaraukn-
ing, sem þau semja um í kjarasamningum, skili sér til launþega en gufi ekki
upp vegna verðhækkana.
Undanfarin ár hefur ASÍ fengið styrk af fjárlögum vegna þessarar starfsemi.
Það er líka eðlilegt að ríkisvaldið leggi fé til verðlagseftirlits. Ríkisstjórnin vill
væntanlega geta fylgzt með því að þær aðgerðir, sem hún grípur til í því skyni
að lækka verð, skili sér í verðlaginu. Sömuleiðis er það markmið stjórnvalda
að ýta undir samkeppni og það gerist meðal annars með því að kunngera nið-
urstöður verðkannana.
Hins vegar má auðvitað ræða hvort ríkið eigi að styrkja aðra til þess að sjá
um verðlagseftirlit eða sjá um það sjálft. Vísitölumælingar Hagstofunnar fela í
sér ákveðið eftirlit með verðlagi, en Hagstofan nafngreinir aldrei verzlanir eða
fer í samanburð á einstökum vörum. Verðlagseftirlit ASÍ hefur verið beittara
og gagnrýnna.
Að undanförnu hefur allt farið í háaloft milli matvöruverzlana og Alþýðu-
sambandins vegna verðkannana, sem sýndu að verð hefði hækkað á ný eftir
lækkunina, sem varð vegna breytinga á virðisaukaskatti, vörugjöldum og
tollum í marz síðastliðnum. f kjölfarið hafa Samtök verzlunar og þjónustu
farið fram á að Hagstofunni verði falið verðlagseftirlitið og Samtök atvinnu-
lífsins hafa skrifað forsætisráðherra bréf og lýst því yfir að SVÞ og einstök fýr-
irtæki á matvörumarkaði hafi ekkert traust á verðkönnunum ASI.
SA vill að Hagstofan nýti rafrænar upplýsingar um verð vara í matvöru-
búðum til að kanna verð einstakra vörutegunda í einstökum verzlunum. SA
gagnrýna líka að Hagstofan hafi lagt aðaláherzlu á matvörumarkaðinn í verð-
könnunum sínum, en matur og drykkjarvörur vegi nú aðeins um 12,3% í heild-
arútgjöldum heimilanna.
Þessi gagnrýni er ekki að öllu leyti sanngjörn. ASÍ hefur í könnunum sínum
kannað verð á mörgu fleiru en mat og drykk. Hins vegar má kannski gagn-
rýna að samtökin hafi lagt mesta áherzlu á að kanna verð á brýnustu nauð-
synjavöru. Með vaxandi kaupmætti hafa margir félagsmenn ASf efni á mörgu
fleiru en brýnustu nauðsynjum. Vissulega fælist enn meira aðhald í því fyrir
verzlanir og þjónustufyrirtæki að gerðar væru víðtækari verðkannanir.
Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra segist vilja efla verðlagseftirlit
hér á landi og hefur boðað viðræður við hagsmunaaðila um þau mál. Sjálfsagt
er núverandi fyrirkomulag ekki það eina rétta. Aðalatriðið fyrir neytendur
er hins vegar að tennurnar verði ekki dregnar úr verðlagseftirliti; að það sem
kann að koma í staðinn veiti fyrirtækjunum enn ríkara aðhald en það eftirlit
sem ASf starfrækir í dag.
Ólafur Þ. Stephensen
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
VIÐ HÖFUM ALLAR GERÐIR BÍLA
5-9 MANNA
Vaenhöfða 2í

fax 567 Ú4E
tótaóeir-ðir mu rvff/ff urijn
Htó iSLFWSKMit EHwbREiHimKi N'°rr
Með aukinni almennri tæknikunn-
áttu gefst fólki í æ ríkara mæli kostur
á að afgreiða sig sjálft.
Bankar
Sjálfsafgreiðsla hefur fjölmarga
kosti. Flestir eru þakklátir fyrir að
geta nýtt sér þjónustu netbanka til
að ganga frá reikningum eða milli-
færslum, í stað þess að standa í bið-
röðum í bönkum. Eflaust spara bank-
arnir mikið á þessu og kúnnarnir
spara sér tíma og fyrirhöfn. Almennt
finnst mér þjónusta bankanna mjög
góð, en þó hef ég furðað mig á því að
hún skuli ekki hafa batnað enn meira
eftir að svo miklu fargi var af þeim létt.
Þá sjaldan maður þarf að fara í bank-
ann - sem er oftast í hádeginu vegna
vinnu, þá eru gömlu biðraðirnar þar.
Og það er algengt að einmitt í hádeg-
inu skelli gjaldkerar töskum sinum
undir handarkrikann og tilkynni að
þær séu að fara í mat. Þarf ekki að
endurskoða þetta? Álagið er mest í
hádeginu og því ætti matarhlé starfs-
fólksins að vera fyrir hádegi og eftir,
en alls ekki milli klukkan tólf og eitt.
Bókasöfn
Ég er dyggur viðskiptavinur
Borgarbókasafns Reykjavíkur og
mæli sannarlega með því. En fyrir
skemmstu var þar tekin upp sú ný-
breytni að láta viðskiptavinina af-
greiða sig sjálfa. Kúnninn kemur á
bókasafnið og þarf sjálfur að finna
þær bækur sem hann vill fá lánaðar.
Það getur reyndar reynst snúið, þrátt
fyrir að bókum sé slegið upp í tölvu
og númer þeirra fundið. Starfsfólk
er hins vegar einstaklega hjálpfúst
og elskulegt ef til þess er leitað. Svo
afgreiðir fólk sig sjálft með bækurnar
með því að renna þeim gegnum
skanna og sama gildir þegar þeim
er skilað. Hið eina sem bókasafnið
hlífir kúnnanum við (enn þá) er að
setja bækurnar aftur á sinn stað við
skilin, en það verður eflaust fljótlega,
því kúnninn veit, jú, hvert hann sótti
bókina og hlýtur því að geta skilað
henni aftur á sama stað ...
Margrét Sverrisdóttir
Bensínstöðvar
Flestar bensínstöðvar bjóða við-
skiptavinum upp á að velja milli
sjálfsafgreiðslu og þjónustu. Þó veit
ég dæmi þess, að á bensínstöðvum
hafa verið límdir miðar yfir orðið
ÞJÓNUSTA sem á stóð SJÁLFSAF-
GREIÐSLA. Það var sem sagt ekki
boðið upp á neitt annað en sjálfsaf-
greiðslu nema eftir þvi væri gengið sér-
staklega, sem er ekki sérlega þægilegt
fyrir viðskiptavini sem kjósa ekki að
dæla bensíninu sjálfir á bílinn sinn.
Bókanir
Þeir sem fljúga oft kunna vel að
meta að geta bókað sig í flug á netinu,
enda er það fljótlegt, öruggt og þægi-
legt. Hins vegar eru margir, sérstak-
lega af eldri kynslóðinni, sem hafa
ekki aðgang að sítengdri tölvu og
kunna hreinlega ekki á þetta. Og þrátt
fyrir að ótrúlega miklu álagi hafi verið
létt af flugfélögum með tilkomu sjálfs-
afgreiðslu, þá hefur önnur þjónusta
ekki batnað að sama skapi. Það er til
dæmis ákaflega erfitt fyrir fólk að ná
sambandi við flugafgreiðslu og bók-
anir, þar svara róbótar sem segja að
því miður séu allir þjónustufulltrúar
uppteknir en símtölum verði svarað i
þeirri röð sem þau berast. Síðan tekur
glymjandi lyftutónlistin við.
Mér finnst hagsmunir viðskipta-
vinanna oft vera fyrir borð bornir.
Það má jafnvel fullyrða að fólki sé mis-
munað ef það er svo, að þeir sem ekki
kunna, geta eða vilja nýta sér sjálfsaf-
greiðslu finna til vanmáttar. Vilja fyr-
irtækin hundsa heilu kynslóðirnar
sem hafa verið dyggir viðskiptavinir
þeirra alla tíð? Eg er sannfærð um
að margur eldri borgarinn upplifir
þetta þannig gagnvart flugbókunum.
Og hvað fær kúnninn í staðinn fyrir
að spara alla vinnuna, til dæmis
á bókasafninu? Mér fannst sjálfri
þægilegra að fara með bækurnar að
afgreiðsluborði þar sem þeim var
rennt í gegnum skanna, heldur en að
þurfa að gera það sjálf en kúnninn er
ekki spurður. Ég myndi líka gjarnan
þiggja aðstoð við að finna bækurnar
í hvert einasta skipti, ekki bara þegar
ég gata á því og þarf að leita aðstoðar.
Það er brýnt að stofnanir og fyrir-
tæki hafa ávallt í huga að bjóða upp á
hvorutveggja, sjálfsafgreiðslu ogþjón-
ustu, á þann hátt að fólki finnist það
ekki annars flokks hvort sem það
velur. Hagræðing í þjónustu verður
að vera beggja hagur; þess sem veitir
þjónustuna og þess sem þiggur hana.
Höfundur er borgarfulltrúi
KLIPPT OG SKORIÐ
inar Kristinn bjórs á veitingahúsum. Hlutur veit- XL orsteinn Pálsson, ritstjóri
|H Guðfinnsson
-1_Jgerir að um-
talsefni á heimasíðu
sinni fjölmiðlaum-
fjöllun um hátt
áfengisverð hér á landi. Ráðherrann
bendir á að áfengisgjöld hafi í raun
lækkað á undanförnum árum. „í
tíð Geirs H. Haarde sem fjármála-
ráðherra var mörkuð sú stefna að
hækka gjaldið ekki í tilviki léttra
vína og bjórs og hefur það því í raun-
inni lækkað mjög umtalsvert að
raungildi undanfarin ár,“ segir ráð-
herra og bendir á skýrslu um áfengis-
verð þar sem segir: „Áfengisgjaldið
er 12% af útsöluverði á rauðvíni, 19%
af sterkum drykkjum og 11% af verði
ingahúsanna er hins vegar 51 til 60%
af útsöluverði vörunnar.“
I inar Kristinn bendir einnig
Ei
að í skýrslunni
um verðlagn-
ingu áfengisverð sem
unnin var á árinu
2005 að frumkvæði
Sturlu Böðvarssonar
komi fram að hátt áfengisverð á Is-
landi sé ekki aðeins áfengisgjaldinu
að kenna. Há álagning á vínveitinga-
húsum hefur hér veruleg áhrif. „Ef
lækka á áfengisverðið áíslandi
verða hagsmunaaðilar, bæði ríkið og
handhafar vínveitingaleyfa, að taka
höndum saman.“
PFréttablaðs-
ins, fjallaði
um áfengisverð og
skatta í leiðara í gær
og veltir því fyrir
sér hvað það þýði
ef áfengisverð verði
lækkað. Hann bendir á að áfengi
skili umtalsverðum tekjum í ríki-
skassann. „Kjarni málsins er sá
að ríkissjóður hefur miklar tekjur
af áfengissölunni. Þær renna til
þarfra verkefna. Tíu hundraðs-
hlutar af heildartekjum ríkissjóðs
af áfengi fara sennilega langt
með að kosta rekstur Háskólans á
Akureyri.“
elin@bladid.net