Bændablaðið - 04.11.2008, Blaðsíða 1

13
Æðarrækt í Höfnum
á Skaga fær lífræna
vottun
21, 23
Bændahátíðir og
hrútasýningar
í algleymingi
19. tölublað 2008  Þriðjudagur 4. nóvember  Blað nr. 292  Upplag 17.000
10
Leiðbeina
Íslendingum um
skosku hálöndin
Sænsk uppfinning
tryggir kjötgæði í
verslunum
Nú á að vera unnt að koma í veg
fyrir að kjöt sé selt í verslunum
ef kælingu þess er ábótavant.
Merkimiði með innbyggðum
hitamæli á kjötumbúðunum er
nýtt vopn gegn slælegri með-
ferð á kjöti í kæliborðinu.
Hitamælirinn, sem komið er
fyrir í strikamerkinu, eyðir því
ef hitastigið er of hátt. Þar með
er ekki unnt að skanna það við
afgreiðsluborðið og það kemur
í veg fyrir að verslunin geti selt
gallað kjöt.
Uppfinningin hefur verið
prófuð í sænskum verslunum
í hálft ár og er nú komin á al-
mennan markað í Svíþjóð. Að
öllu óbreyttu er ætlunin að
koma henni á markað erlendis.
LandbrugsAvisen
Nemendur og kennarar Þelamerkurskóla í Eyjafirði hafa tekið upp þann
sið að taka slátur á haustin. Þá verður töluverður handagangur í öskjunni
en allir enda með því að verða saddir og sælir. Sjá nánar á bls.
Matvælafrumvarp ríkisstjórnar-
innar var lagt fram sl. vetur en
vegna margra óánægjuradda
var afgreiðslu þess frestað og
átti að afgreiða það á septem-
berþinginu. Það var ekki gert en
þess í stað var frumvarpið tekið
út úr þinginu og gerðar á því
nokkrar breytingar. Síðan á að
leggja það aftur fram nú á haust-
þinginu. Samkvæmt heimildum
Bændablaðsins eru helstu breyt-
ingar sem gerðar verða á frum-
varpinu þessar:
Í fyrsta lagi að hætt er við að
fella niður vaktsvæði dýralækna
eins og gert var ráð fyrir í eldra
frumvarpinu og dýralæknar undu
illa. Þá er sett inn í frumvarpið
skýrt ákvæði um skyldu ráðherra til
að setja reglugerð sem tryggi heil-
brigði afurða. Þá eru menn að horfa
til kamfýlóbakter og annarra slíkra
sjúkdóma. Þetta ákvæði er ekki
sett í lögin en ráðherra gert skylt
að setja reglugerð sem tryggi heil-
brigði innfluttra matvæla.
Þá er ákvæðum um gjaldskrár
breytt lítillega vegna þess að sumir
túlkuðu þetta ákvæði í eldra frum-
varpinu þannig að ganga ætti lengra
í gjaldheimtu en ætlunin er í raun.
Skýrari ákvæði eru sett um
starfsleyfi þar sem ekki er gert ráð
fyrir að búgreinar sem þurfa ekki
starfsleyfi í dag þurfi starfsleyfi og
að hverju búi nægi eitt starfsleyfi.
Í fyrra frumvarpinu mátti skilja
það svo að sami bóndi þyrfti fleiri
en eitt starfsleyfi og þá alveg sér-
staklega til fóðurgerðar.
Efnislega eru þetta stærstu
breytingarnar en síðan eru nokkrar
smábreytingar á frumvarpinu sem
ekki skipta miklu máli.
S.dór
,,Þetta eru vissulega mikil vonbrigði en við munum
samt aldrei gefast upp í þessu máli,“ sagði Örn
Bergsson, bóndi á Hofi I í Öræfum en máli sem hann
átti aðild að gegn íslenska ríkinu vegna þjóðlendu-
mála var vísað frá af Mannréttindadómstólnum
í Strassburg. Það voru mál eyðijarðanna Breiða-
merkur sem tilheyrir Hofi og Fjall sem tilheyrir
Kvískerjum sem vísað var frá. Fleiri málshöfðanir
bíða úrskurðar Mannréttindadómstólsins í Strass-
burg. Þótt þessum tveimur málum hafi verið vísað
frá er það ekki fordæmisgefandi.
,,Þessari baráttu er ekki lokið því við munum aldrei
viðurkenna að land sem er þinglýst eign og við höfum
borgað skatta og skyldur af í yfir 100 sé hægt að taka
af mönnum eins og ekkert sé. Það munum við aldrei
viðurkenna að sé réttlátur dómur. Þrátt fyrir þessar
frávísanir munum við ekki gefast upp í þessu máli en
halda baráttunni áfram af fullum þunga,“ sagði Örn
Bergsson í samtali við Bændablaðið.
Ólafur Björnsson hrl. var einn þeirra sem fóru með
mál landeigenda. Í samtali við mbl.is segir hann dóm-
inn ekki finna að málsmeðferð Hæstaréttar og ekki gera
sérstakar athugasemdir við þjóðlendulögin sem slík.
Niðurstaðan er sú að þessar jarðir séu ekki eign í merk-
ingu fyrstu greinar 1. viðauka Mannréttindasáttmála
Evrópu. Þá skoða þeir ekkert frekar hvort brotin hafi
verið jafnræðisregla eða hvort málsmeðferðin hafi að
einhverju leyti ekki staðist,“ segir Ólafur. Dómurinn
hafi ekki mikið fordæmisgildi. Önnur mál geti fallið
öðruvísi, t.d. þegar ríkið hefur selt einkaaðilum land.
Fleiri málshöfðanir bíða úrskurðar Mannréttinda-
dómstólsins, t.d. hvað varðar Kvísker í Öræfum, Stafa-
fell í Lóni, Mörtungu á Síðu og almenning í Þórsmörk.
S.dór
Máli landeigenda vísað frá í Strassburg
Við munum samt aldrei gefast upp
– segir Örn Bergsson, bóndi á Hofi I í Öræfum
Nokkrar breytingar gerðar
á matvælafrumvarpinu
Ákveðið hefur verið að ullarverð
til bænda hækki um 24% frá því í
fyrra. Sigurður Eyþórsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands
sauðfjárbænda, segir bændur
nokkuð ánægða með þetta verð.
Hækkunin sé allavega meiri en
á dilkakjöti og eins og nú ári
geta menn ekki annað en verið
ánægðir með þetta.
Guðjón Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri Ístex, segir í samtali
við Bændablaðið að horfurnar í ull-
arsölunni séu góðar og sala á lopa
með besta móti. Hins vegar séu
mörg vandkvæði uppi um þessar
mundir, eins og allir vita. Guðjón
segir að Ístex fái núna engar
greiðslur erlendis frá, þar sem allt
virðist vera stíflað.
„Það er mikil óvissa hjá okkur
eins og öllum öðrum um þessar
mundir en það er góð sala á lopa og
ullarvörum almennt, betri en verið
hefur í allmörg ár og greinilega
mikill áhugi fyrir prjóni. Við erum
mun bjartsýnni nú en undanfarin
ár,“ sagði Guðjón Kristinsson.
S.dór
Ullarverð til bænda hækkar um 24%
Auðhumla sýknuð
Hæstiréttur sýknaði fyrir
helgi Auðhumlu af kröfum
Félagsbúsins á Hálsi í Kjós
um að fyrirtækið greiddi eig-
endum búsins skaðabætur
fyrir hafa gert þeim að inn-
leysa eign sína í séreignasjóði
Samsölunnar. Áður hafði
Héraðsdómur Reykjavíkur
dæmt fyrirtækið skaðabóta-
skylt.
Málið snerist um eign bænda
í séreignasjóðnum sem þeir á
Hálsi fengu greidda árið 2002,
en þeir höfðu hætt kúabúskap
þremur árum áður. Árið 2004 var
ákveðið að færa rúmlega hálfan
milljarð af óbundnu fé Sam-
sölunnar og tveimur árum síðar
hálfan annan milljarð til viðbót-
ar inn í sérstakan stofnsjóð sem
greiða skyldi út til félagsmanna
í hlutfalli við sjóðseign í árslok
2006. Vildu bændur á Hálsi
meina að þeir ættu hlut í þeim
sjóði og tók Héraðsdómur undir
þá kröfu þeirra.
Hæstiréttur komst hins veg-
ar að annarri niðurstöðu. Í úr-
skurði hans segir að í bréfi sem
fylgdi útborgun inneignar á
sínum tíma hafi ekki farið milli
mála að með henni lyki aðild
bændanna á Hálsi að sam-
vinnufélaginu. Hálsbændur hafi
tekið við þeirri greiðslu án þess
að gera neinn fyrirvara og ekki
gert athugasemdir við hana í
fimm ár. Því verði að sýkna
Auðhumlu af kröfum þeirra.
Málskostnaður á báðum dóm-
stigum var felldur niður. –ÞH